Cats
| Cats | |
|---|---|
 | |
| Müzik | Andrew Lloyd Webber |
| Sözler | T. S. Eliot Trevor Nunn |
| Libretto | Andrew Lloyd Webber Trevor Nunn Gillian Lynne |
Cats, Andrew Lloyd Webber’in, T.S Eliot’un 'Old Possum’s Book Of Practical Cats' adlı kitabından uyarlayarak bestelediği bir müzikaldir. Müzikal, çok bilinen Memory şarkısını da bütün dünyaya tanıtmıştır.
Müzikal ilk kez 1981’de West End’de, ardından 1982’de Broadway’de oynanmıştır. T.S Eliot'ın "Yetenekli Kediler" adlı şiirinden esinlenerek yazılmıştır. İki müzikali de Trevor Nunn yönetmiş, koreografileri ise Gillian Lynne tarafından hazırlanmıştır. Müzikal, başta Laurance Olivier ve Tony Ödülleri- En İyi Müzikal olmak üzere sayısız ödül kazanmıştır. Londra'daki yapım 20 yıl sürmüşken, Broadway yapımı 18 yıl devam etmiştir. İkisi de tarihte en uzun süren oyunlar olarak tarihe geçmiştir. Müzikalin oyuncularından Elaine Paige ve Bettly Buckley müzikalden sonra Cats ile anılmaya başlamış, Marlene Danielle ise Broadway prodüksiyonunda 18 yıl boyunca oynamıştır. (1982'den 2000'e kadar) Cats birçok kez dünya turnesine çıkmış ve yirmiden fazla dile çevrilmiştir. 1998'de televizyona da uyarlanmış, 8 milyon seyirci tarafından izlenmiştir. Cats müzikali Tom Hooper tarafından ayni isimde sinema ekranlarına uyarlanmıştır. Cats filmi 18 Aralik 2020'de ABD'de vizyona girmesi planlanıyor.[1][2]
Yapımın hikâyesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Cats, Webber'in çocukluğundaki gözde kitabı Old Possum's Book of Practical Cats'ten uyarlanarak bestelenmiştir. Müzikalin şarkıları besteci tarafından Elliot'un dizelerinden müziğe aktarılmıştır. Buna tek istisna, sözlerini Eliot'un Rhapsody on a Windy Night şiirinden sonra Trevur Nunn'un yazdığı, müzikalin en meşhur şarkısı Memory'dir. Ayrıca The Moments of Happiness adlı kısa bir şarkı Eliot'un Four Quartets eserinden alınan bir pasajdan oluşmaktadır. Yapısal olarak alışılmışın dışındaki bu müzikalin uvertürü bir füg içermektedir ve müzikalde, müziğe sözlü dizelerin eşlik ettiği bölümler vardır. Dekoru büyük bir hurda çöplüğünden oluşan sahne, değişiklık olmaksızın bütün gösteri boyunca aynı kalır. Webber'in derleyiciliği (eklektisizm) müzikale güçlü biçimde yansımaktadır. Müzik janrları klasikten popa, music hall'den (tiyatro müziği) caza, rock'a, elektro akustik müziğe ve hatta ‘The Adressing of Cats’ gibi ilahi şarkılara kadar uzanır.
Müzikalin sırası
[değiştir | kaynağı değiştir]Sahne I
- Uvertür - Orkestra
- Prolog: Jellicle Kedilerine Jellicle Şarkıları – Birlikte
- Pekinezler ve Pollicle köpeklerinin korkunç dövüşü - Munkustrap, İlk Pekinez, İlk Pollicle, Pekinez Lideri, Pollicle Lideri, Harika Rumpus Cat
- Jellicle'ların şarkısı - Birlikte
- Jellicle Balosu
- Grizabella, Alımlı Kedi (Tekrar) - Jellylorum, Jemima, Grizabella
- Memory'nin ön gösterimi - Grizabella
Sahne II
- The Moments of Happiness /Memory - Old Deuteronomy, Jemima
- Gus: Tiyatrocu kedi - Asparagus, Jellylorum
- Growltiger'ın son çıkışı ya ‘ 'The Ballad Of Billy M'Caw' ya da ‘the Italian aryası 'In Una Tepida Notte' ile - Growltiger, Griddelbone, Ghengis/Gilbert, Siyamlar, the Crew
- Final: Kedilerin Hitabı - Old Deuteronomy
Kedilerin özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kedi grubunun adı: Jellicle Cats. Bunlar dans eden, konuşan, kralları olan ve her birinin kendilerine özgü birer özellikleri olan kedileridir. Her yıl bir balo verirler ve kral Heaviside'a gönderilecek kediyi seçer. Heaviside'a gönderilmek demek, yeniden doğmak (lüks şartlar içinde ve en güzel dans edebilme, güzel olma özelliklerine sahip olarak yaşamak üzere) demek. Kediler dans ederek krala hünerlerini gösterirler.
Özet
[değiştir | kaynağı değiştir]RumTumTugger adında çapkın, meraklı ve akıllı bir kedi, kedileri koruyan bir bodyguard, Black Cat (Siyah Kedi), White Cat (Beyaz Kedi) ve sürekli uyuyan Jennyanydots (Lazy Cat = Tembel kedi) bilinen birkaç kedidir. Bunun dışında kötü bir Jellicle kedi vardır. Yıllarca sessizliğini korumuştur. Ancak tam kral Heaviside'a gidecek kediyi seçecekken Macavity adlı bu kötü kedi ve adamları gelip kralı kaçırırlar. Kediler bu durumdan kurtulmak için Rum Tum Tugger'ın önerisiyle büyücü Mr. Mistoffelees adlı kediyi çağırırlar. Kralları bu kedi sayesinde geri döner. O sırada çok yaşlı, eskiden çok iyi dans eden ve Jellicle Kediler'in en güzeli olan Grizabella gelir. Çok yaşlıdır, ağır aksak yürür, güzelliğini, şarkı söyleme ve dans etme becerisini kaybetmiştir. Dans etmeye çalışır ama edemez. Tüm kediler ona güler. O, bu olaydan sonra "Memory" adlı şarkıyı söyleyerek eski anılarını hatırlar. Kral ve bütün kediler çok etkilenir. Sonunda Grizabella Heaviside'a gider.
Sahne II — Yaz günleri neden geciksin?
[değiştir | kaynağı değiştir]Jellicle Balosundan sonra, Old Deuteronomy mutluluğun ne olduğuna dair bir şarkı söyler (The Moments Of Happiness- Mutluluk Anları). Gus, (Asparagus’un kısaltılmış hali) ayaklarını sürüye sürüye öne çıkar (Gus: The Theatre Cat- Tiyatrocu Kedi). Bir zamanlar ünlü bir oyuncu olan bu kedi şimdi yaşlıdır ve ‘pençelerini titreten parkinsondan acılıdır’. Ona, maceralarından bahseden Jellylorum eşlik eder. Gus daha sonra bir zamanlar Thames Nehri’nin belası Growltiger’ı nasıl oynadığını hatırlar. Korsanın Griddlebone ile yaşadığı aşktan, sonra Siyamlar tarafından ele geçirildiğinden bahseder. Arkada, Skimbleshanks köşesinde uyumaktadır. ('Skimbleshanks: The Railway Cat- Demiryolu Kedisi'). Bu kedi, resmi olmasa da Glasgow’a giden gece treninden sorumludur. Çok akıllı ve çok önemlidir. Çünkü eğer giderse ‘trenin kalkması mümkün değildir’. Üçüncü bir gümbürtü ve şeytani bir kahkaha ile ‘en çok bu aranıyor’ kedisi Macavity görünür. Kendisi ‘uzman suçludur’ ve asla olay mahallinde yakalanmaz. Korkunç görünümlüdür ve Jellicle kabilesinin yüz karasıdır: hainidir. Macavity öne çıkar ve Old Deuteronomy'i yakalar. Diğer kediler onu takip etmeye çalışırken, Demeter ve Bombalurina, Macavity hakkında bildiklerini söylerler. Çünkü ikisinin de onunla geçmişte bir hikâyesi olmuştur (Macavity: The Msytery Cat- Gizemlerin Kedisi). Şarkıyı bitirdiklerinde; Macavity, Old Deuteronomy'nin kılığında geri döner. Demeter bunu ortaya çıkarınca ise Munkustrap ve Alonzo ile kavgaya girişir. Rum Tum Tugger, kedilere Bay Mistoffelees'i bulmayı önerir. (Sihirli Mistoffelees). Bu küçük, siyah kedi hiçbir kedinin yapamadığı birçok büyü yapabilmektedir. Sihirli kedi Old Deuteronomy'yi geri getirmeyi başarır ve tüm kedilerin takdirini toplar: Jelliclle kararı artık verilebilir. Old Deuteronomy oturur ve Grizabella son kez görünür. Old Deuteronomy kedilere son kez hitap etmesi için ona bir şans verir. Solgun görüntüsü ve terk edilmiş hali şarkısına (Memory) çok büyük etkisi yapar. Bu hitapla başarıya ulaşır ve seçilen kişi olur (Journey to The Heaviside Layer- Heaviside Layera yolculuk). Devasa bir lastik Old Deuteronomy ve Grizabella'yı yukarı doğru çıkarır. En tepede Grizabella yolculuğunu bitirir. Old Deuteronomy seyirciye kapanış konuşmasını yapar (The Adressing of Cats- Kedilerin Hitabı) Oyun biter.
Karakterler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ana Karakterler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu açıklamalar alfabetik sırada ve gösterinin daha yeni versiyonlarına göre yapılmıştır. Ancak yapımdan yapıma çok küçük farklılıklar vardır. Asparagus / Gus – Tiyatrocu Kedi. Aynı aktör Asparagus'u genel koro kedisi olarak da oynar. Gus'un genç halini oynar. Gus-Tiyatrocu Kedi şarkısında Yaşlı Gus'u ve Growltiger'ı oynar, sonra tekrar genç Gus'u oynamaya devam eder. Bombalurina – Sırnaşık, kızıl kedi. Demeter'le bir düet söyler.
- Bustopher Jones – Şişman, ‘pound’ların kedisi’. Şık bir smokin giyer. Zengin sınıfının ‘St. James Sokağı Kedisi’ olarak herkesten saygı görür. Birçok yapımda, Gus'u oynayan aktör Bustopher'i de oynar. İlk yapımlarda ise bu rol Old Deuteronomy tarafından oynanmıştır.
- Jennyanydots – Yaşlı obur kedi. Tüm gün oturur. Geceleri de farelere ve hamamböceklerine hükmeder. Onları, yararlı işlevler üstlenmeleri, yaratıcı projeler üstünde çalışmaları veya zararlı alışkanlıklarını törpülemeleri için zorlar.
- Macavity – Gösterinin tek gerçek kötü adamıdır. Bu karakter Sherlock Holmes'un Profesör Moriarty karakterinin bir yansımasıdır. Genellikle Plato ya da Admetus'u oynayan karakter canlandırır.
Diğer karakterler
[değiştir | kaynağı değiştir]Koro ve Dans Rolleri. Birçok karakter yapıma özel rolleri oynarlar. Genellikle ana karakterler dışındakilere küçük yapımlarda yer verilmez. Admetus – birçok yapımda Macavity'yi de oynayan genç kedi. Genellikle gösterilerde ya Admetus ya da Plato vardır. İkisinin de işlevi aynıdır. Alonzo – yapımların çoğundaki siyah beyaz tekir. ABD'de ve ilk Avrupa yapımlarında siyah-sarı olarak gösterilmiştir. Bazen Munkustrap'tan sonraki en güçlü karakter olarak gösterilir. Çünkü Macavity ile savaşır.
- Bill Bailey – Özellikle de Londra yapımındaki beyaz-kahverengi erkek kedi. Akrobasi hareketlerine yatkındır, Tumblebrutus karakteri ile yer değiştirebilir.
- Carbucketty – T.S. Elliot'un ‘gürbüz’ kediler için uygun bulduğu isimlerdendir. Pouncival karakteriyle bazen yer değiştirir.
- Cassandra – Kahverengi, yumuşacık tüyleri, örgülü kuyruğuyla Habeş kraliçesi. Eşsiz ve biraz da gizemli.
- Coricopat – Tantomile'in erkek ikizi. Modern gösteriler Coricopat ve Tantomile'in psişik kediler olmasını önerir. Çünkü diğer karakterlerden önce, bir tehlikenin geleceğini önceden sezerler.
- Tantomile – Coricopat'ın dişi ikizi. İsim T.S. Eliot'un ‘Cadı Kedisi’ için önerdiği bir isimdir.
- Victor – Genç, gri kedi. Genellikle Londra yapımlarındaki bir karakterdir.
Müzikaldeki değişiklikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Andrew Lloyd Webber, Cats'in Broadway versiyonu için Growltiger'ın Son Çıkışı'nın sırasını değiştirmiştir. Londra gösterisinde, Growltiger ve Griddlebone'un düeti T.S Eliot'un yayımlanmamış şiiri The Ballad of Billy M'Caw'dan uyarlanmış bir sahneydi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Taylor Swift'li Cats (Kediler) filminden ilk fragman". 4 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2019.
- ^ "Cats Movie Trailer: Watch Taylor Swift, Jason DeRulo as Cats". 23 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2019.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ http://www.youtube.com/watch?v=N-zPJ_-hLPU 22 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Cats (video version) at Internet Movie Database". Internet Movie Database. http://www.imdb.com/title/tt0173714/ 25 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved 23 April 2008.
- ^ "Cats homepage". Really Useful Website. https://web.archive.org/web/20080414183135/http://www.reallyuseful.com/rug/shows/cats/show.htm. Retrieved 23 April 2008.
- ^ "A Brief History of the Poems". source: Cats playbill. https://web.archive.org/web/20080511221908/http://theatre-musical.com/cats/poems.html. Retrieved 23 August 2008.
- ^ "Original London Cast List". Really Useful Group site. https://web.archive.org/web/20080815020451/http://www.reallyuseful.com/rug/shows/cats/cast/origlondon1981.htm. Retrieved 23 August 2008.
- ^ "Cats UK Tour". Cats UK Tour. https://web.archive.org/web/20080503120656/http://www.catstour.co.uk/introduction.html. Retrieved 23 April 2008.
- http://en.wikipedia.org/wiki/Cats_(musical) 9 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
