İçeriğe atla

Bütan

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bütan
Adlandırmalar
Bütan[1]
Tetrakarban[1] (tavsiye edilmez)
Bütil hidrür;[2] Kuartan;[3] R600
Tanımlayıcılar
3D model (JSmol)
969129
ChEBI
ChEMBL
ChemSpider
ECHA InfoCard 100.003.136 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 203-448-7
E numaraları E943a (parlatıcılar, ...)
1148
KEGG
MeSH butane
RTECS numarası
  • EJ4200000
UNII
UN numarası 1011
  • InChI=1S/C4H10/c1-3-4-2/h3-4H2,1-2H3 
    Key: IJDNQMDRQITEOD-UHFFFAOYSA-N 
  • CCCC
Özellikler
Kimyasal formül C4H10
Molekül kütlesi 58,12 g mol−1
Görünüm renksiz gaz
Yoğunluk 2,48 kg/m3 (15 °C (59 °F))
Erime noktası -140 ila -134 °C; -220 ila -209 °F; 133 ila 139 K
Kaynama noktası -1 ila 1 °C; 30 ila 34 °F; 272 ila 274 K
Çözünürlük (su içinde) 61 mg/L ( 20 °C (68 °F))
log P 2.745
Buhar basıncı ~170 kPa (283 K) [4]
11 nmol Pa−1 kg−1
−57.4·10−6 cm3/mol
Termokimya
98.49 J/(K·mol)
Standart formasyon entalpisi fH298)
−126.3–−124.9 kJ/mol
Standart yanma entalpisi cH298)
−2.8781–−2.8769 MJ/mol
Tehlikeler
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS02: Alevlenir GHS04: Basınçlı gaz
İşaret sözcüğü DANGER
Tehlike ifadeleri H220
Önlem ifadeleri P210
NFPA 704
(yangın karosu)
Parlama noktası [dönüştürme: geçersiz sayı]
405 °C (761 °F; 678 K)
Patlama sınırları 1.8–8.4%
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen) none[2]
REL (tavsiye edilen) TWA 800 ppm (1900 mg/m3)[2]
IDLH (anında tehlike) 1600 ppm[2]
Benzeyen bileşikler
Benzeyen alkanes
Benzeyen bileşikler
Perflorobütan
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Bütan, (ya da n-bütan) dört karbon atomu içeren dalsız bir bileşiktir: CH3CH2CH2CH3. İzobütan (i-bütan, 2-metilpropan) bütanın izomeridir, CH3CH(CH3)2. Normal şartlar altında bütan; aşırı yanıcı, renksiz ve kolay sıvılaşan bir gazdır.

Tepkimeleri ve kullanımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bol oksijenli ortamlarda, bütan yanar ve karbondioksitle su buharı oluşturur:

bütan + oksijen → su * karbondioksit + su buharı

Oksijenin sınırlı olduğu durumlardaysa, karbon (tortu halinde) ya da karbon monoksit de oluşabilir.

Çakmak içerisinde sıvı bütan

Bütan gazı tüp içinde satılır ve propan ile birlikte LPG ya da tüpgaz olarak adlandırılır. Ayrıca çakmaklarda yakıt olarak ve sprey ürünlerde itici gaz olarak kullanılır.

  1. ^ a b "Front Matter". Nomenclature of Organic Chemistry: IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: The Royal Society of Chemistry. 2014. s. 4. doi:10.1039/9781849733069-FP001. ISBN 978-0-85404-182-4. Similarly, the retained names 'ethane', 'propane', and 'butane' were never replaced by systematic names 'dicarbane', 'tricarbane', and 'tetracarbane' as recommended for analogues of silane, 'disilane'; phosphane, 'triphosphane'; and sulfane, 'tetrasulfane'. 
  2. ^ a b c d NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0068". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  3. ^ August Wilhelm Von Hofmann (1867). "I. On the action of trichloride of phosphorus on the salts of the aromatic monamines". Proceedings of the Royal Society of London. 15: 54-62. doi:10.1098/rspl.1866.0018. 1 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2024. 
  4. ^ W. B. Kay (1940). "Pressure-Volume-Temperature Relations for n-Butane". Industrial & Engineering Chemistry. 32 (3): 358-360. doi:10.1021/ie50363a016.