İçeriğe atla

Düşük tansiyon

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Hipotansiyon sayfasından yönlendirildi)
Kan basıncını ölçmek için kullanılan analog barometre ve stetoskobu

Düşük tansiyon ya da hipotansiyon, düşük kan basıncı demektir; sistolik kan basıncının (büyük tansiyon) 90 mmHg'dan az olmasıdır.

Normal kan basıncının alt limitleri bireyden bireye değişmekle birlikte, sistolik 90, diastolik (küçük tansiyon) 60 mmHg kabul edilmektedir.

Düşük tansiyonun nedeni parasempatik sinir faaliyetinin artması ya da başka rahatsızlıklardır ve genelde halsizlik sendromu göstermektedir. Vücuttaki sodyum ve iyonların dengesizliği ve yetersizliğinde de baş göstermektedir.

Tansiyon düşüklüğünde sık görülen şikayetler baş dönmeleri, kulak çınlaması ve bayılmadır.

Hipotansiyona aşırı egzersiz, aşırı ısı, düşük kan hacmi (hipovolemi),[1] hormonal değişiklikler,[2]kan damarlarının genişlemesi,[3] anemi,[4] kalp sorunları,[5] veya endokrin sorunları[6] neden olabilir.

Bazı ilaçlar da hipotansiyona neden olabilir.[7] ortostatik hipotansiyon,[8] vazovagal senkop,[9] ve diğer daha nadir durumlar dahil olmak üzere hastalarda hipotansiyona neden olabilen sendromlar da vardır.[10][11]

Birçok insan için aşırı düşük kan basıncı baş dönmesine ve bayılmaya neden olabilir veya ciddi kalp, endokrin veya nörolojik bozukluklar belirtisi olabilir.[8]

Egzersiz yapan ve fiziksel durumu en iyi olan bazı kişiler için düşük tansiyon normal olabilir.[12]

Tek bir egzersiz seansı hipotansiyonu indükleyebilir ve su bazlı egzersiz hipotansif bir yanıtı indükleyebilir.[13]

Hipotansiyon tedavisi intravenöz sıvılar veya vazopresörler kullanımını içerebilir.[14] Vazopresörleri kullanırken 70 mm Hg'den yüksek bir ortalama arter basıncı (MAP) elde etmeye çalışmak, yetişkinlerde 65 mm Hg'den daha yüksek bir MAP elde etmeye çalışmaktan daha iyi sonuçlar vermiyor gibi görünmektedir.[15]

Nedenleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Düşük tansiyon, az kan hacmi,[1] hormonal değişiklikler,[2] kan damarlarının genişlemesi, ilaç yan etkileri,[3] anemi,[4] kalp problemleri[5] veya endokrin problemlerinden kaynaklanabilir.[6]

Azalan kan hacmi hipovolemi hipotansiyonun en yaygın nedenidir.[16] Bunun nedeni kanama; açlıktaki gibi yetersiz sıvı alımı; veya ishal veya kusmadan kaynaklanan aşırı sıvı kaybıdır. Hipovolemi, diüretiklerin aşırı kullanımı ile uyarılabilir.[7] Düşük tansiyon ayrıca terleme yokluğu, baş dönmesi ve koyu renkli idrarla gösterilebilen sıcak çarpmasına da bağlanabilir.[17]

Diğer ilaçlar, farklı mekanizmalarla hipotansiyon oluşturabilir. Alfa blokerlarının ya da beta blokerlarının kronik kullanımı hipotansiyona neden olabilir.[7] Beta blokerlar hem kalp atış hızını yavaşlatarak hem de kalp kasının pompalama kabiliyetini azaltarak hipotansiyona neden olabilir.[7]

Normal kan hacmine rağmen şiddetli konjestif kalp yetmezliği, büyük miyokardiyal enfarktüs, kalp kapakçığı sorunları veya çok düşük kalp hızı (bradikardi nedeniyle azalmış kardiyak çıktı) sıklıkla hipotansiyona neden olur ve hızla kardiyojenik şoka ilerleyebilir.[5] Aritmi genellikle bu mekanizma ile hipotansiyona neden olur.[5]

Aşırı vazodilasyon veya kan damarlarının yetersiz daralması (çoğunlukla arteriyoller) hipotansiyona neden olur.[18] Bunun nedeni beyin veya omuriliğin yaralanmasının bir sonucu olarak sempatik sinir sistemi çıktısının azalması veya parasempatik aktivitenin artması olabilir.[19]

Otonomik sistemin işleyişinde içsel bir anormallik olan Dysautonomia da hipotansiyona yol açabilir.[19] Aşırı vazodilatasyon ayrıca sepsis,[18] asidoz veya nitrat preparatları, kalsiyum kanal blokerları veya AT1 reseptör antagonistleri (Anjiyotensin II, AT1 reseptörleri üzerinde etkilidir) gibi ilaçlardan da kaynaklanabilir. Spinal anestezi ve çoğu inhalasyon ajanları dahil olmak üzere birçok anestezik ajan ve teknik önemli vazodilasyon üretir.[20]

Meditasyon, yoga veya diğer zihinsel-fizyolojik disiplinler hipotansif etkiler yaratabilir.[21]

Düşük tansiyon bazı bitkisel ilaçların[22] yan etkisidir ve aynı zamanda birkaç ilaçla etkileşime girebilir. Bir örnek "Theobroma cacao" 'daki teobromin, hem vazodilatör hem de diüretik,[23] olarak hareketleri yoluyla kan basıncını düşüren[24] ve yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılmıştır.[25][26]

Tedavi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hipotansiyon tedavisi, nedenine bağlıdır. Kronik hipotansiyon nadiren bir semptomdan daha fazlası olarak bulunur. Sağlıklı kişilerde asemptomatik hipotansiyon genellikle tedavi gerektirmez.[27] Diyete elektrolitler eklemek hafif hipotansiyon semptomlarını hafifletebilir.[28] Sabah dozu kafeini de etkili olabilir. Hastanın hala duyarlı olduğu hafif vakalarda, kişiyi dorsal dekübit (sırt üstü yatarak) pozisyonuna yatırmak ve bacakları kaldırmak toplardamarın (venöz) dönüşü artırarak göğüs ve kafadaki kritik organlara daha fazla kan gitmesini sağlar.[28] Trendelenburg pozisyonu, tarihsel olarak kullanılmasına rağmen artık önerilmemektedir.[29]

Hipotansif şok tedavisi her zaman aşağıdaki ilk dört adımı takip eder. Mortalite açısından sonuçlar, hipotansiyonun düzeltilme hızıyla doğrudan bağlantılıdır.[1] Hipotansiyonu düzeltmedeki ilerlemeyi değerlendirmek için kriterler olduğu gibi hala tartışılan yöntemler parantez içindedir. Septik şok üzerine yapılan bir çalışma, bu genel ilkelerin tanımlanmasını sağlamıştır.[30] Bununla birlikte, enfeksiyona bağlı hipotansiyona odaklandığından, tüm şiddetli hipotansiyon formlarına uygulanamaz.

  1. Hacim resüsitasyonu (genellikle kristaloid veya kan ürün'leri ile)[1]
  2. Vazopressor ile kan basıncı desteği (hepsi ölüm riski açısından eşdeğer görünür, norepinefrin ile dopamin'den muhtemelen daha iyi).[31] 70 mmHg'den daha yüksek bir ortalama arter basıncı (MAP) elde etmeye çalışmak, yetişkinlerde 65 mm Hg'den daha yüksek bir MAP elde etmeye çalışmaktan daha iyi sonuçlar vermiyor gibi görünmektedir.[15]
  3. Yeterli doku perfüzyonunu sağlayın (kan veya dobutamin kullanımıyla SvO2 >70'i koruyun)[1]
  4. Altta yatan sorunu ele alın (yani, enfarktüs için enfeksiyon, stent veya CABG (koroner arter baypas greft cerrahisi) için antibiyotik, steroidler için adrenal yetmezlik, vb...)[1]

Bir kişinin sıvılardan fayda sağlayıp sağlamayacağını belirlemenin en iyi yolu, pasif bacak kaldırma yapmak ve ardından kalpten çıkış ölçmektir.[32]

İlaç tedavisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kronik hipotansiyon bazen ilaç kullanımını gerektirir.[33] Yaygın olarak kullanılan bazı ilaçlar arasında Midodrin ve Noradrenalin ve öncül (L-DOPS gibi Fludrokortizon, Eritropoietin ve Sempatomimetikler bulunur).[8]

  • Fludrokortizon, kronik hipotansiyonu veya dirençli ortostatik hipotansiyonu olan hastalar için (kalp yetmezliğinin yokluğunda) birinci basamak tedavidir.[8] Damar içi hacmi artırarak çalışır.[8]
  • Midodrin şiddetli ortostatik hipotansiyon için kullanılan bir tedavidir ve periferik vasküler direnci artırarak çalışır.[8]
  • Noradrenalin ve öncüsü L-DOPS vasküler tonusu artırarak birincil otonomik disfonksiyon için kullanılır.[8]
  • Eritropoietin, nörojenik ortostatik hipotansiyonu olan hastalara verilir ve damar hacmini ve viskoziteyi artırarak çalışır.[8]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d e f Kalkwarf, Kyle J.; Cotton, Bryan A. (December 2017). "Resuscitation for Hypovolemic Shock". The Surgical Clinics of North America. 97 (6): 1307-1321. doi:10.1016/j.suc.2017.07.011. ISSN 1558-3171. PMID 29132511. 
  2. ^ a b Bett, Glenna C. L. (1 Mayıs 2016). "Hormones and sex differences: changes in cardiac electrophysiology with pregnancy". Clinical Science. 130 (10): 747-759. doi:10.1042/CS20150710. ISSN 1470-8736. PMID 27128800. 
  3. ^ a b Oparil, Suzanne; Acelajado, Maria Czarina; Bakris, George L.; Berlowitz, Dan R.; Cífková, Renata; Dominiczak, Anna F.; Grassi, Guido; Jordan, Jens; Poulter, Neil R.; Rodgers, Anthony; Whelton, Paul K. (22 Mart 2018). "Hypertension". Nature Reviews. Disease Primers. 4: 18014. doi:10.1038/nrdp.2018.14. ISSN 2056-676X. PMC 6477925 $2. PMID 29565029. 
  4. ^ a b Vieth, Julie T.; Lane, David R. (December 2017). "Anemia". Hematology/Oncology Clinics of North America. 31 (6): 1045-1060. doi:10.1016/j.hoc.2017.08.008. ISSN 1558-1977. PMID 29078923. 
  5. ^ a b c d Tewelde, Semhar Z.; Liu, Stanley S.; Winters, Michael E. (February 2018). "Cardiogenic Shock". Cardiology Clinics. 36 (1): 53-61. doi:10.1016/j.ccl.2017.08.009. ISSN 1558-2264. PMID 29173681. 
  6. ^ a b Bornstein, Stefan R.; Allolio, Bruno; Arlt, Wiebke; Barthel, Andreas; Don-Wauchope, Andrew; Hammer, Gary D.; Husebye, Eystein S.; Merke, Deborah P.; Murad, M. Hassan; Stratakis, Constantine A.; Torpy, David J. (February 2016). "Diagnosis and Treatment of Primary Adrenal Insufficiency: An Endocrine Society Clinical Practice Guideline". The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. 101 (2): 364-389. doi:10.1210/jc.2015-1710. ISSN 1945-7197. PMC 4880116 $2. PMID 26760044. 
  7. ^ a b c d Laurent, Stéphane (October 2017). "Antihypertensive drugs". Pharmacological Research. 124: 116-125. doi:10.1016/j.phrs.2017.07.026. ISSN 1096-1186. PMID 28780421. 
  8. ^ a b c d e f g h Joseph, Adrien; Wanono, Ruben; Flamant, Martin; Vidal-Petiot, Emmanuelle (April 2017). "Orthostatic hypotension: A review". Nephrologie & Therapeutique. 13 Suppl 1: S55-S67. doi:10.1016/j.nephro.2017.01.003. ISSN 1872-9177. PMID 28577744. 
  9. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :4 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  10. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :20 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  11. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :21 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  12. ^ "Low blood pressure (hypotension)". BUPA.co.uk. 26 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ Rodriguez, D; Silva, V; Prestes, J; Rica, RL; Serra, AJ; Bocalini, DS; Pontes FL, Jr; Silva, Valter (2011). "Hypotensive response after water-walking and land-walking exercise sessions in healthy trained and untrained women". International Journal of General Medicine. 4: 549-554. doi:10.2147/IJGM.S23094. PMC 3160863 $2. PMID 21887107. 
  14. ^ Hunter, Benton R.; Martindale, Jennifer; Abdel-Hafez, Osama; Pang, Peter S. (September 2017). "Approach to Acute Heart Failure in the Emergency Department". Progress in Cardiovascular Diseases. 60 (2): 178-186. doi:10.1016/j.pcad.2017.08.008. hdl:1805/14380 Özgürce erişilebilir. ISSN 1873-1740. PMID 28865801. 
  15. ^ a b Hylands, M; Moller, MH; Asfar, P; Toma, A; Frenette, AJ; Beaudoin, N; Belley-Côté, É; D'Aragon, F; Laake, JH; Siemieniuk, RA; Charbonney, E; Lauzier, F; Kwong, J; Rochwerg, B; Vandvik, PO; Guyatt, G; Lamontagne, F (July 2017). "A systematic review of vasopressor blood pressure targets in critically ill adults with hypotension". Canadian Journal of Anaesthesia. 64 (7): 703-715. doi:10.1007/s12630-017-0877-1 Özgürce erişilebilir. PMID 28497426. 
  16. ^ Perner, Anders; Cecconi, Maurizio; Cronhjort, Maria; Darmon, Michael; Jakob, Stephan M.; Pettilä, Ville; van der Horst, Iwan C. C. (June 2018). "Expert statement for the management of hypovolemia in sepsis". Intensive Care Medicine. 44 (6): 791-798. doi:10.1007/s00134-018-5177-x. hdl:10138/303662 Özgürce erişilebilir. ISSN 1432-1238. PMID 29696295. 
  17. ^ Al Mahri, Saeed; Bouchama, Abderrezak (2018). "Heatstroke". Handbook of Clinical Neurology. 157: 531-545. doi:10.1016/B978-0-444-64074-1.00032-X. ISBN 9780444640741. ISSN 0072-9752. PMID 30459024. 
  18. ^ a b Singer, Mervyn; Deutschman, Clifford S.; Seymour, Christopher Warren; Shankar-Hari, Manu; Annane, Djillali; Bauer, Michael; Bellomo, Rinaldo; Bernard, Gordon R.; Chiche, Jean-Daniel; Coopersmith, Craig M.; Hotchkiss, Richard S. (23 Şubat 2016). "The Third International Consensus Definitions for Sepsis and Septic Shock (Sepsis-3)". JAMA. 315 (8): 801-810. doi:10.1001/jama.2016.0287. ISSN 0098-7484. PMC 4968574 $2. PMID 26903338. 
  19. ^ a b Dave, Sagar; Cho, Julia J. (2019), "Neurogenic Shock", StatPearls, StatPearls Publishing, PMID 29083597, 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Ocak 2020 
  20. ^ Ripollés Melchor, J.; Espinosa, Á; Martínez Hurtado, E.; Casans Francés, R.; Navarro Pérez, R.; Abad Gurumeta, A.; Calvo Vecino, J. M. (September 2015). "Colloids versus crystalloids in the prevention of hypotension induced by spinal anesthesia in elective cesarean section. A systematic review and meta-analysis". Minerva Anestesiologica. 81 (9): 1019-1030. ISSN 1827-1596. PMID 25501602. 
  21. ^ Joel A. DeLisa; Bruce M. Gans; Nicholas E. Walsh, (Ed.) (2005). "19. Complementary and Alternative Medicine". Physical Medicine and Rehabilitation: Principles and Practice. 1. Lippincott Williams & Wilkins. s. 468. 
  22. ^ Tabassum, Nahida; Feroz Ahmad (2011). "Role of natural herbs in the treatment of hypertension". Pharmacognosy Reviews. 5 (9): 30-40. doi:10.4103/0973-7847.79097. PMC 3210006 $2. PMID 22096316. 
  23. ^ William Marias Malisoff (1943). Dictionary of Bio-Chemistry and Related Subjects. Philosophical Library. ss. 311, 530, 573. 
  24. ^ Mitchell ES, Slettenaar M, vd Meer N, Transler C, Jans L, Quadt F, Berry M (2011). "Differential contributions of theobromine and caffeine on mood, psychomotor performance and blood pressure". Physiol. Behav. 104 (5): 816-22. doi:10.1016/j.physbeh.2011.07.027. PMID 21839757. Theobromine ... lowered blood pressure relative to placebo 
  25. ^ Theobromine Chemistry – Theobromine in Chocolate 21 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Chemistry.about.com (May 12, 2013). Retrieved on 2013-05-30.
  26. ^ Kelly, Caleb J (2005). "Effects of theobromine should be considered in future studies". American Journal of Clinical Nutrition. 82 (2): 486-7; author reply 487-8. doi:10.1093/ajcn.82.2.486 Özgürce erişilebilir. PMID 16087999. 
  27. ^ Sharma, Sandeep; Hashmi, Muhammad F.; Bhattacharya, Priyanka T. (2019), "Hypotension", StatPearls, StatPearls Publishing, PMID 29763136, 8 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Ocak 2020 
  28. ^ a b Chisholm, Peter; Anpalahan, Mahesan (April 2017). "Orthostatic hypotension: pathophysiology, assessment, treatment and the paradox of supine hypertension". Internal Medicine Journal. 47 (4): 370-379. doi:10.1111/imj.13171. ISSN 1445-5994. PMID 27389479. 
  29. ^ Kettaneh,　Nicolas (30 Ekim 2008). "BestBets: Use of the Trendelenburg Position to Improve Hemodynamics During Hypovolemic Shock". Grand Rapids Medical Education & Research/Michigan State University. 4 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  30. ^ Rivers, E; Nguyen, B; Havstad, S; Ressler, J; Muzzin, A; Knoblich, B; Peterson, E; Tomlanovich, M; Early Goal-Directed Therapy Collaborative, Group (8 Kasım 2001). "Early goal-directed therapy in the treatment of severe sepsis and septic shock". The New England Journal of Medicine. 345 (19): 1368-77. doi:10.1056/nejmoa010307. PMID 11794169. 
  31. ^ Gamper, G; Havel, C; Arrich, J; Losert, H; Pace, NL; Müllner, M; Herkner, H (15 Şubat 2016). "Vasopressors for hypotensive shock". Cochrane Database of Systematic Reviews. 2: CD003709. doi:10.1002/14651858.CD003709.pub4. PMC 6516856 $2. PMID 26878401. 
  32. ^ Bentzer, P; Griesdale, DE; Boyd, J; MacLean, K; Sirounis, D; Ayas, NT (27 Eylül 2016). "Will This Hemodynamically Unstable Patient Respond to a Bolus of Intravenous Fluids?". JAMA. 316 (12): 1298-309. doi:10.1001/jama.2016.12310. PMID 27673307. 
  33. ^ Arnold, Amy C.; Raj, Satish R. (December 2017). "Orthostatic Hypotension: A Practical Approach to Investigation and Management". The Canadian Journal of Cardiology. 33 (12): 1725-1728. doi:10.1016/j.cjca.2017.05.007. ISSN 1916-7075. PMC 5693784 $2. PMID 28807522. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Düşük_tansiyon&oldid=32644887" sayfasından alınmıştır