Macar Kabileleri
Macar kabileleri veya Macar boyları (Macarca: magyar törzsek), Ural Dağları bölgesinden gelen bu klanlar[1] 9. yüzyılın sonlarında Karpat Havzası'nı işgal edene (Karpat Havzası'nın Macar fethi) ve ardından Macaristan Prensliği'ni kurana kadar, Macarların yaşadığı temel siyasi birimlerdi.[2][3]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Macar kabile ittifakının etnik adı belirsizdir. Bir görüşe göre, Macar tarihçi Anonymus'un açıklamasını takiben, federasyona "Hetumoger" (Yedi Macarlar) ("VII müdürler, qui Hetumoger dicuntur'a karşı çıkıyor", "Yedi Macar denen yedi asil kişi"[4]) olarak adlandırıldı. "Macar" muhtemelen Megyer denen en önde gelen Macar kabilesinin adından gelmektedir. Aşiret adı "Megyer", bir bütün olarak Macar halkına atıfta bulunan "Macar" kelimesine dönüştü.[5][6][7] Yazılı kaynaklar, Macarların Karpat Havzası'nın fethinden önce Doğu Avrupa Bozkırlarında "Hungari" (837'de Georgius Amartolos'un bahsettiği "Ungri", 862'de Annales Bertiniani tarafından "Ungri", 881'de "Ungari") olarak adlandırılır. İngilizce "Hungarian" terimi, Latince "Ungri" veya "Ungari" formlarının bir türevidir. Türkçede ise Macarcadaki "Magyar" sözcüğünden "Macar" olarak türetilmiştir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
András Róna-Tas'a göre Macarların, yani Manicha-Er grubunun ortaya çıktığı yer Volga Nehri ile Ural Dağları arasındaydı.[1] MÖ 8 ve 5. yüzyıllar arasında Macarlar bağımsız varoluşlarına giriştiler ve ilkel Macar dilinin dönemi başladı.
MS 830 civarında,[8] Macarların gelecekteki Büyük Prensi Álmos yaklaşık 10 yaşındayken ilgili yedi kabile (Jenő, Kér, Keszi, Kürt-Gyarmat, Megyer, Nyék ve Tarján)[9] Etelköz'de bir konfederasyon[10] kurdu; adı "Hétmagyar" ("Yedi Macar") idi.[9] Kabile liderleri -Macarlar'ın Yedi beyleri- Álmos'a sonsuz sadakat yemini yani "Kan Yemini" eden Előd, Ond, Kond, Tas, Huba ve Töhötöm'dür.[11] Tahminlere göre Macar kabileleri, 108 boydan oluşmaktaydı.[12]
Kabileler konfederasyonu varsayımlara göre iki yüksek prens tarafından yönetilmekteydi: kende (ruhani hükümdarları) ve yula (askeri liderleri). Yüksek prensler ya kabilelerin liderleri tarafından seçilirdi ya da Macarlar üzerinde nüfuz sahibi olan Hazarların Kağanı tarafından atanırdı. MS 862 civarında yedi kabile Hazarlardan ayrıldı.[kaynak belirtilmeli]
MS 881'den önce üç Türk boyu Hazarların yönetimine isyan etti; ancak bu isyan bastırıldı. Yenilgilerinin ardından Hazar İmparatorluğu'ndan ayrıldılar ve gönüllü olarak Hétmagyar (Yedi kabile) konfederasyonuna katıldılar. Üç Türk boyu Kabar adında tek bir halk halinde örgütlendi ve daha sonra konfederasyonun ortak askerî eylemleri sırasında öncü ve arka muhafız rollerini oynadılar. Bu üç boyun konfederasyona katılması, Macar adının olası kökenlerinden biri olan Onogur'u (On Ok) yarattı.[9]
Sosyal yapı
[değiştir | kaynağı değiştir]Macar sosyal yapısı Türk kökenli yapıdadır.[13][daha geniş açıklama gerekli]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Korai Magyar Történeti Lexikon (9-14. Század), főszerkesztő: Kristó, Gyula, szerkesztők: Engel, Pál és Makk, Ferenc (Akadémiai Kiadó, Budapeşte, 1994)
- Kristó, Gyula: Bir Kárpát-medence és a magyarság régmúltja (1301-ig) (Szegedi Középkortörténeti Könyvtár, Szeged, 1993)
- Magyarország Történeti Kronológiája I. - A kezdetektől 1526-ig, főszerkesztő: Benda Kálmán (Akadémiai Kiadó, Budapeşte, 1981)
- Makkai, László (2001). Transylvania in the medieval Hungarian kingdom (896-1526), In: Béla Köpeczi, HISTORY OF TRANSYLVANIA Volume I. From the Beginnings to 1606, Columbia University Press, New York, 2001,ISBN 0880334797
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b András Róna-Tas, Hungarians and Europe in the early Middle Ages: an introduction to early Hungarian history, Central European University Press, 1999, p. 319
- ^ George H. Hodos, The East-Central European region: an historical outline, Greenwood Publishing Group, 1999, p. 19
- ^ S. Wise Bauer, The history of the medieval world: from the conversion of Constantine to the First Crusade 19 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., W. W. Norton & Company, 2010, p. 586
- ^ Gyula Decsy, A. J. Bodrogligeti, Ural-Altaische Jahrbücher, Volume 63 2 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Otto Harrassowitz, 1991, p. 99
- ^ György Balázs, Károly Szelényi, The Magyars: the birth of a European nation 3 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Corvina, 1989, p. 8
- ^ Alan W. Ertl, Toward an Understanding of Europe: A Political Economic Précis of Continental Integration 3 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Universal-Publishers, 2008, p. 358
- ^ Z. J. Kosztolnyik, Hungary under the early Árpáds: 890s to 1063 5 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Eastern European Monographs, 2002, p. 3
- ^ Carl Waldman, Catherine Mason, Encyclopedia of European peoples, Volume 1, Infobase Publishing, 2006, p. 508
- ^ a b c Kevin Alan Brook, The Jews of Khazaria, Rowman & Littlefield, 2009, pp. 163-164.
- ^ Paul Lendvai, The Hungarians: a thousand years of victory in defeat 5 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., C. Hurst & Co. Publishers, 2003, p. 15-29, p. 533
- ^ http://www.kislexikon.hu/hetmagyar.html 14 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Hungarian)
- ^ John P. C. Matthews, Explosion: the Hungarian Revolution of 1956, Hippocrene Books, 2007, p. 69
- ^ Makkai 2001, pp. 415-416.