Una (Sava)
| Una | |
|---|---|
 Ostrojaç Kalesi'nin altındaki Una, Bihać'un akıntı yönünde
| |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Stražbenica Dağı, Hırvatistan |
| Ağız | Jasenovac, Sisak-Moslavina İli |
| Uzunluk | 2.146 km (1.333 mi) [1] |
| Havza alanı | 9.829 km2 (3.795 sq mi) [1] |
Una Kiril: Уна), Hırvatistan ve Bosna-Hersek'te bir nehirdir. Nehrin toplam uzunluğu 214.6 km (133.3 mi) ve havza alanı 9.829 km²'dir (3.795 feet kare). Una nehri adını Romalılardan aldı. Romalılar güzelliğini o kadar benzersiz bulmuşlar ki, ona Tek (Una) adını verdiler. İsminin başka bir yorumu, Hint-Avrupa kökenli unt (muhtemelen orijinalinde "dalga" anlamına gelmekteydi) kelimesinden türetilmiş bir İlirya kökenli kelime olmasıdır.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Seyir
[değiştir | kaynağı değiştir]Una'nın kaynağı, Vrelo Une olarak da bilinen Una kaynağıdır ve Hırvatistan'ın Lika bölgesindeki Stražbenica dağının kuzey-doğu yamaçlarında bulunur. 4 km sonra nehir Bosna-Hersek'e ulaşır ve Krka Nehri ile birleşir. Buradan sonra Una nehri, Bosna kasabası Martin Brod'a 1.5 km mesafedeki demiryolu köprüsüne ulaşana kadar 8.5 km boyunca Hırvatistan ve Bosna-Hersek arasında doğal bir sınır oluşturuyor. Demiryolu köprüsünden sonra Una, tamamen Bosna Hersek sınırları içine girer 21 km boyunca akar ve Kulen Vakuf'ta 9 km sürecek bir yolculuk olan ikinci kez iki ülke arasındaki sınıra ulaşmadan önce ilerlemeye devam eder. Buradan Malo Seoce ve Užljebić köyleri arasındaki başka bir demiryolu köprüsüne kadar 20 km'lik sınırı oluşturur. Bu köprüden sonra Una ikinci kez tamamen Bosna-Hersek toprakların girer ve rotasını Bosanska Krupa ve Bosanska Otoka'ya çevirir. Bosna topraklarında 85 km aktıktan sonra Una, Dobretin ve Javornik (Hırvatistan) köylerinin yakınında, üçüncü ve son kez Bosna-Hersek ve Hırvatistan arasındaki sınırı takip eder. Sava ile birleşinceye kadar, seyrinin geri kalanı için bu statüyü korur. Bu aşamada Una, Bosna'nın Novi Grad, Kostajnica, Kozarska Dubica ve Hırvat Dvor, Hrvatska Kostajnica, Hrvatska Dubica kasabalarından geçer. Küçük Jasenovac kasabası yakınlarındaki Sava Nehri'ne dökülür.
Hidrografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Una, Sava nehrinin sağ koludur ve ana kollar Unac Nehri, Sana, Klokot Nehri ve Krušnica Nehri'dir . Una'nın hidrolojik parametreleri Hırvatistan'da Kostajnica'da düzenli olarak izlenmektedir.[2]
Flora ve fauna
[değiştir | kaynağı değiştir]Una Nehri havzasında 170'ten fazla şifalı bitki yetiştirilmektedir; Campanula unensis adı verilen nadir bir bitki, "Una bluebell", adını Una nehrinin parlak turkuaz ve yeşil renklerinden adını almıştır. Bu nehirde 28 çeşit balık yaşıyor ve bunların en büyüğü huchendir (mladica, bilimsel adı: Hucho hucho).
Regatta
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca nehirde yıllık bir etkinlik olan "Uluslararası Una Regatta", insanların Kulen Vakuf'tan tekne ve kanolarda nehre indiği ve Hırvatistan'daki Vrelo Une'ye gezi ile Bihać'taki doruk noktası olacak şekilde düzenlenmektedir. Regatta, bir tekne yarışı olsa da nehrin kendisi için bir çeşit kutlamadır.
Una Milli Parkı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Una Milli Parkı, 2008 yılında Yukarı Una Nehri ve Unac Nehri çevresinde kurulmuştur. Bosna-Hersek'in en son kurulan milli parkıdır ve 2020 itibarıyla ülkedeki üç milli parktan birisidir. Parkın temel amacı, içinden geçen bozulmamış Una ve Unac nehirlerini korumaktır. Milli Park'ın koruma bölgesi, batı tarafında Krka Nehri'nin kaynağından ve havzasından, park sınırının Una'yı ve eyalet sınırını kasabadan takip ettiği Hırvatistan ile Bosna ve Hersek devlet sınırındaki Una ile birleşmesine kadar uzanıyor. Parkın doğu sınırında, Unac Nehri'nin girişinden kanyonuna, Drvar kasabasından birkaç kilometre içerisine kadar gitmektedir ve Unac ve kanyonunu Martin Brod kasabasındaki Una ile birleşmeye kadar takip etmektedir. Oradan park sınırı, sağındaki Una'yı ve soldaki Bosna-Hersek ile Hırvatistan arasındaki devlet sınırını Bihać kasabasından birkaç kilometre yukarıdaki küçük bir Ripač kasabasına ulaşana kadar takip eder.
Una'nın çarpıcı şelaleleri ve beyaz su akıntısı parkı özel kılar. En ünlü şelaleler, popüler "International Una Regatta" kayak yarışmasının başladığı Martin Brod ve Štrbački Buk'un akış yönünde olanlarıdır. Park boyunca ziyaretçiler rafting, balık tutma, bisiklete binme, yürüyüş ve kampçılık gibi etkinliklerin tadını çıkarabilirler. Bihać ve Bosanska Krupa'daki şehir köprülerinden atlamak da popülerdir.
Una Milli Parkı, 30 balık türü, 130 kuş türü ve vaşak, tilki, kurt, ayı ve güderi gibi diğer hayvan biyolojik çeşitliliği ile de dikkat çekmektedir.
Park alanı zengin kültürel-tarihi mirasa ve birçoğu tarih öncesi dönemden kalma çok sayıda arkeolojik alana sahiptir. Bölgenin tarihi hazineleri arasında Roma kalesi Milančeva Kula, Rmanj Manastırı, Kulen Vakuf'un üzerindeki Oštrovica Orta Çağ kalesi ve Ostrožac Kalesi gibi birçok Orta Çağ kalesi gösterilebilir.
Bosna-Hersek ve Hırvatistan arasında uzanan Plješivica Dağı bakir ormanına ve Hırvatistan'ın Plitvice Gölleri Milli Parkı'na yakınlık, Una Ulusal Parkı'nı ziyaretçiler için en iyi yer haline getiriyor. Daha da önemlisi, bu iki Milli Park hakkındaki tüm gerçekler, yakınlıkları, doğal, kültürel ve tarihi zenginlikleri, olasılığı ortaya çıkarır ve ortak yönetim ve tanıtım Una Cumhuriyeti fikrini uygulanabilir kılar.[3]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
-
Una'da bir şelale - Kastelski Buk.
-
Bosanska Krupa'da Una Nehri
-
Hrvatska Kostajnica'da Una Nehri
-
Kozarska Dubica'da Una Nehri
-
Una Nehri üzerinde rafting
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Sava River Basin Analysis Report" (PDF, 9.98 MB). International Sava River Basin Commission. September 2009. s. 13. Erişim tarihi: 2018-05-18.
- ^ "Daily hydrological report". State Hydrometeorological Bureau of the Republic of Croatia. 30 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2010.
- ^ "Peace Park Plitvice-Una: New Bridge between Bosnia-Herzegovina and Croatia". newsvine.com. 2011. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2012.
