Yergiler

Yergiler
Eserin Türkçe baskısının kapağı.
Diğer ad(lar)	Saturae
Tür	Hiciv
Dil(ler)	Latince
Yazar	Decimus Iunius Iuvenalis

Yergiler (Latince: Saturae), Romalı yazar Decimus Iunius Iuvenalis'in hiciv türünde yazdığı ve kendi türünde başyapıt olarak kabul edilen eseri.

İçeriği

I. Kitap

I. Yergi: Yergi Yazma Üzerine

Sahte ozanların sinir bozucu recitatio'larının öcünün alınması gerekir. Iuvenalis de yazacaktır. Doğal olmayan toplumsal koşullar yergi yazmaya teşvik etmektedir. Yerginin konusu halkın yaptığı her şeydir. Iuvenalis'in zamanında yergi yazmak için bulunan gerekli malzeme hiçbir dönemde bu denli bol olmamıştır. Yergi yazarları tehlikeli bir yaşam sürmektedir, bunun için yalnız ölmüş adamların adları kullanılacaktır.

II. Yergi: Erkekler Üzerine İlk Yergi

Iuvenalis ahlak dersi veren kişilerin kılığına girmiş kişiler olarak ilkin sapıkları (cinaedi) teşhir eder, sonra içini gösteren giysiler giyen Creticus'u taşlar. Ondan sonra Bona Dea'ya tapan erkeklere, son olarak da saygıdeğer bir aileden gelen Gracchus'un ciddi olarak bir erkekle evlenmesine saldırır. O şanlı şerefli Romalı atalar ve Roma'nın ele geçirdiği barbarlar bu türden bir Roma erdemi hakkında ne düşüneceklerdir?

III. Yergi: Roma'ya Yergi

Umbricius Roma'yı bırakıp gitmekte haklıdır. Roma'da Yunanistan ve doğudan gelen birçok kötülük vardır ve dürüstlük yoktur. Üstelik kentte zavallı ozan, yangın, evinin çökmesi, yollara dökülen çanak çömleğin ve gidip gelen arabaların gürültüsü hatta soyguncuların tehdidi altındadır.

IV. Yergi: Büyük Balık Hakkında

Iuvenalis önce Domitianus'un adamı, boğazına düşkün Crispinus ile dalga geçer. Ardından da imparatorun kendisi ile dalga geçer. Suçluluk derecelerine göre bu yergi şu biçimde alt bölümlere ayrılabilir: Scelera (1-10); leviora (11-33), nugae (34-149), scelera (150-154).

V. Yergi: Mahfuzun Sofrada Çektiği Acılar

Efendi mahfuzuna çok kötü yiyecekler verir. Bunu pintilikten değil, konuğunu aşağılamak için yapar.

II. Kitap

VI. Yergi: Kadınlar Hakkında

Her kim Julia yasasına uyup evlenmek isterse artık erdemli bir gelin bulamaz. Romalı kadınlar, oyuncuları ve gladyatörleri severler. İmparatoriçeler ise fahişelerle yarışmaktadır. Kim karısı hakkında iyi sözler söylerse, bil ki o karısının serveti ve güzelliği yüzünden bunu yapmaktadır. Yalnız birkaç saygın kadın öbür hatalara sahiptir. Örneğin gururluluk, burnu havada olma ya da Yunan düşkünlüğü. İyi bir koca evlenirse, özgürlüklerini yitirir. Kaynanası kızına kötü öğütler verir. Kadınlar avukat gibi hatta gladyatör gibi davranırlar. Son derece utanmazca davranarak artık kanıtlanmış olan sadakatsizliklerini örtmeye çalışırlar. Servet ahlaki çöküşün temel nedenidir. Kadınlar hadımlara ve müzisyenlere deli olmaktadırlar, güncel politikaya karışmaktadırlar, yoksul komşularını kızdırmaktadır ya da onlara görgülü olduklarını göstermektedirler. Soylu bir kadın kocasına değil sevgilisine saygı duymaktadır ve kadın hizmetçilerini ezmektedir. Rahipler ve falcılar için her şeylerini feda edebilirler, hatta koca ve çocuklarını öldürebilirler.

III. Kitap

VII. Yergi: Roma'daki Entelektüeller

Ozanlar için, tarihçiler için, avukatlar için, hitabet öğretmenleri için gelecek yoktur.

VIII. Yergi: Gerçek Soyluluk Üzerine

Gaius Rubellius Blandus'un yaptığı gibi ahlaksız bir yaşam sürerken atalarının soyluluğuyla avunmak saçmadır. Yalnızca kişisel erdem soyluluğu sağlar. Özel yaşamda sarsılmaz bir karakter, iş yaşamında da onur ve ılımlı olmak soyluluğun temel işaretleridir. Bunun ardından olumsuz örnekler verir. Mütevazı ancak rekabetçi ve etkili karakteri olan atalara sahip olmak daha iyidir.

IX. Yergi: Erkekler Üzerine İkinci Yergi

İnsanların insanlara yaptıkları kötülükleri iyilikmiş gibi göstermeye çalışmasını konu edinmiştir. Varlıklı ve kadınsı erkeklerin kusurları umdukları gibi gizli kalamaz. Dedikoduları engellemek için para yeterli değildir. Genellikle varsıllar aynı zamanda açgözlü olurlar.

IV. Kitap

X. Yergi: Tanrılar Hakkında Ne Sormalıyız

Dünya mallarına karşı duyulan istek yalnızca felaket getirir. Bu güç, güzel konuşma sanatı, savaştaki şan, uzun yaşam ve güzellik hakkındaki gerçektir. Tanrılar bizim için neyin iyi olduğunu bilirler. Sağlıklı düşünme ve sağlam bir karakter için dua edelim. Biz erdemli olursak yazgı bizim üzerimizde etkili olamaz.

XI. Yergi: Sade Yaşamın Verdiği Mutluluk

Lüks içinde yaşayan bir toplum portresi çizerken, ozan sade bir yemeğin özlemini çekmektedir.

XII. Yergi: Miras Avcıları Hakkında

Gaius Valerius Catullus'un doğal mirasçıları olduğu için onun miras avı kuşkusundan kurtulması üzerine bu kutlama şiirini yazmıştır.

V. Kitap

XIII. Yergi: Vicdansızlık Üzerine

Calvinus bir arkadaşına 10000 sesters vermiştir. Şimdi arkadaşı borcunu inkâr etmektedir. Iuvenalis arkadaşı Calvinus'u rahatlatmaya ve öç almaktan caydırmaya çalışmaktadır. Vicdanın sızlaması en ağır cezadır.

XIV. Yergi: Eğitim Üzerine

Ana babaların kötü davranışları çocukları tarafından taklit edilir. Çocukların iyiliği için ana babalar doğru düzgün davranmalıdır. Çocuk bizim davranışımızı alır, Iuvanalis bu konuda örnekler verir. Çocuklarımıza aç gözlü olmayı öğretiyoruz. Bazı durumların felaket getirici sonuçları vardır. İnsanın kendisini kontrol etmesi zorunludur.

XV. Yergi: Mısır'daki Yamyamlık

Bu yergi iki köy arasındaki dinî bir savaşı betimler. Fanatiklik yamyamlığa kadar gider.

XVI. Yergi: Askerî Yergi

Günümüze eksik olarak ulaşan bu yergi askerlerin ayrıcalıklı durumunu ve haklardan yoksun sivillerin durumunu tartışmaktadır.

Kaynakça

• Conte, Gian Bagio (1994). Latin Literature: A History (İngilizce). Joseph B. Solodow, çev. Londra: Johns Hopkins University Press. 
• Erim, Müzehher (1987). Latin Edebiyatı. İstanbul: Remzi Kitabevi. 
• Paratore, Ettore (1969). La Letteratura Latina dell'Eta Imperiale (İtalyanca). Milano: Sansoni/Academia. 
• Riposati, Benedetto (1973). Storia della Letteratura Latina (İtalyanca). Roma: Societa Editrice Dante Aligieri. 
• Rose, H. J. (1966). A Handbook of Latin Literature (University Paperbacks) (İngilizce). Londra: Methuen & Co. 
• von Albrecht, Michael (1997). A History of Roman Literature (İngilizce). 2. New York: E. J. Brill. 

Dış bağlantılar

• The Latin Library'de Saturae 24 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

 İşbu madde Fatma Gül Özaktürk tarafından CC BY-SA 3.0 lisansı altında yayımlanan metin içermektedir.