Planyor
Planyor (fransuzça planeur, planum - yassılıq, inglizçä Glider (sailplane)) - hawadan awırraq motorsız (çığarma - motoplanör) oçu apparatı, qanatqa isüçe hawa ağımı kütärü köçen buldıru näticäsendä planör oça.
Şulay uq planer - oçu apparatınıñ nigez kostruktsiäse dip atala.
Ğädättä belgeçlär ike töşençäne ayıra:
Planyor - oçırlıq (salmaq qına oçıp tübänäyä barırlıq) apparat.
Planer - oçu apparatınıñ nigez kostruktsiäse.
Planyor misalları - käğäz oçqıçı, käğäz kügärçene.
İrekle oçu noqtasına planyor oçqıç yäki maxsus qatlawlı çığır yärdämendä kiterelä, annan soñ planyor salmaq qına oçıp tübänäyä bara.
Tarix
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]BEQ 2500-1500 Borınğı Misırda salmaq qına oçıp tübänäyä barırlıq apparatlar bulğannar, alarnıñ surätläre tabılğan.
1863 yılda Corc Keyli keşene hawağa kütärgän berençe zamança planyornı yasağan.
XIX-XX ğasırda Otto Liliental küp kenä yaxşı oçu sıyfatlamaları belän planyorlar citeştergän.
Xäzer planyor sportı kiñ taralğan, 1 km bieklektän planyor 60 km oça ala.
Planyor tizlekläre 20 - 28 000 km/säğ (qanatlı ğälämi qorab) bula ala.
Ädäbiät
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Двоеносов Д., Замятин В., Снешко О. Нагрузки, действующие на планёр в полёте Учебное пособие. М.: ДОСААФ, 1963 (PDF, 1,9 МБ)
- Гончаренко В. В. Техника и тактика парящих полётов