Kontent qismiga oʻtish

ost

Vikilug‘atdan olingan

Datcha (da)

Ot

ost

Norvegcha (bokmål) (no)

Ot

ost

Shvedcha (sv)

Ot

ost

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ost

Aytilishi

Etimologiyasi

OST 'pastdagi sath’, ’tag’, ’tub’. Daraxtlarning o s t i g a huyosh nuri deyarli tushmas edi. Bu ot qadimgi turkiy tildagi ’past’, ’tag’ maʼnosini ang— latgan as otidan oʻrin maʼnosini ifodalovchi -t qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (ЭСТЯ, I, 195; ПДП, 361); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan: as + t = ast > âst.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Narsaning tag qismi, tagi, tubi. ◆ Qurbon ota engashib, samovarning ostiga sim tiqayotgan edi, qaddini rostlab, Si-diqjonga karadi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chi-rokdari“ .

2 Narsaning quyi qismiga, tagiga yaqin joy. ◆ Gulnor deraza ostiga koʻrpacha solib, kazni oʻtkazdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . 3 Narsaning yaqin atrofi, tevaragi. ◆ Putchi, kuloklari ostida oʻk uzshshb turarkan, tomirlarida joʻshqin kuch, yuragida yuksak hislarning, orzularning boʻronini sezdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Ona bokka yetib kelganda, Tursunboi koʻchatlar ostini yum-shatayotgan edi. T. Ashurov, „Oq ot“ .

4 Narsalar egallab, bosib yoki qoplab turgan joy, narsaning tagidagi joy, tag. ◆ Daraxtlarning osti sashin edi.

5 Narsaning ichki qismi, ichi, orasi, qaʼri. ◆ Yer osti suvi. Yer osti boyliklari. n ◆ Begoyim yer ostida shyun qamirlasa, bila-digan kuvxotin. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Uni [togʻni] yer osti zilzilalari ham xalk ovozidek titratmagan edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .

6 Tag, tub (suv havzalarida). ◆ Dengiz osti. n ◆ Koʻp odaMjiap bu daryoning ostida yer tish-ladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

7 3-sh. egalik va j.k., oʻ-p. k. va ch.k. qoʻshimchalari bilan koʻmakchi vazifasida qoʻllanadi (q. ostiga, ostida, ostidan).

Sinonimlari

Antonimlari

ОСТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

ost
1 низ, нижная часть, нижняя сторона; // нижний; ◆ binoning ost qismi нижняя часть здания; ◆ yer osti boyliklari богатства недр земли; ◆ suv osti kemasi подводная лодка; ◆ oshqozon osti bezi анат. поджелудочная железа; ◆ deraza osti подоконник;
2 в роли служебного имени: ◆ ostiga под, вниз; ◆ yashik ostiga gʻishtlar qoʻymoq подложить кирпичи под ящик; ◆ ostiga olmoq (или bosib olmoq) положить под себя, сесть верхом на (кого-что-л.); ◆ ostiga oʻtirmoq (или choʻkmoq) оседать; ◆ ostida под; внизу; ◆ qoʻl ostida в ведении, под властью (кого-чего-л.); ◆ uning rahbarligi ostida под его руководством; tahlika (или havf) ◆ ostida под угрозой; ◆ ostidan 1) из-под; снизу; ◆ ostidan olmoq извлекать, брать (что-л. из-под чего-л.); доставать снизу; 2) под; ◆ palto ostidan kostyum kiymoq надевать костюм под пальто; ◆ 

  • yo ost idan, yo ustidan (букв. или снизу, или сверху) либо пан, либо пропал; ◆ oyoq osti boʻlmoq см. oyoq I; ◆ oyoq osti qilmoq см. ◆ oyoq I; ost-ust = ostin-ustin 2 .