beka

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

be-ka

Etimologiyasi

BEKA 'hukmdorning, yuqori martabali amaldor — ning xotini’, 'xonadon sohibasi’. Uy b ye k a s i ulkan laganda jarkop keltirdi. Bu ot asli beg otining bey shakliga (ЭСТЯ, II, 97) kichraytirish maʼnosini ifoda — lovchi -kä qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan; keyin — chalik y undoshi talaffuz qilinmay qoʻygan, shuning hisobyga ye unlisi choʻziq aytilgan; oʻzbek tilida bu un — lining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan: (bek > bey) + kä = beyka > be:kä > bekä. Bu soʻz asli ’kichik bek’ maʼnosini anglatgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
1 tar. Bekning va umuman hukm-dorlarning, boyonlarning xotini.◆  Choʻri qiz Boʻston.. bekasining hozirgina saroydan kanizak kelib.. ziyofatga olib ketganligini bildirdi. Oybek, Navoiy. Labbay, Badia bekam! [dedi Zavrak

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

◆ . Badia oʻz ismiga "bekam" soʻzini qoʻshib aytganni yoqtirar, chunki podshoning goʻzal kenja qizi Gulgun Aqoning nomiga ham "beka" qoʻshilardi. Mirmuhsin, Meʼmor.

2 koʻchma Oilaga, xonadonga yoki xoʻja-likka boshchilik qiluvchi ayol.◆  Bogʻbonsiz bogʻ misli choʻl-yobon, Bekasiz uy — suvsiz tegir-mon. "Qanotli soʻzlar". n◆  Toʻy bekasi — Mirzakarimboyning xotini ayollarni uch guruhga ayirgan edi. Oybek, Tanlangan asarlar.◆  -Yarim kechada qayoqqa boramiz, oʻzingiz oʻylang! — dedi kuyov mehmonxona bekasiga. S. Anorboyev, Oqsoy.

3 koʻchma poet. Boshqaruvchi, sardor, ega, sohib.◆  Nechun, axir, mard goʻzallar bekasi, Gumburlamas Asqar togʻning tegrasi. A. Sher, Qadimgi kuy.◆  Uch oy yoʻlingizda yotdim koʻz tikib, Ey, bahor bekasi — may chechayuyuri. A. Oripov.

Antonimlari

БЕКА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

beka

Ruscha _ru

bek
1 ист. жена бека (см. bek I 1, 2);
2 госпожа хозяйка дома; ◆ toʻy bekasi главная распорядительница тоя (см. toʻy).

Qoraqalpoqcha (kar)

Pak qiz

Ot

beka