Afinad

Afinad
Αθήνα

Lidnanznam
Valdkund	Grekanma
Eläjiden lugu (2021)	3,041,131 ristitud
Pind	412 km²
Pämez'	Kostas Bakojannis (sügüz'ku 2019—, Κώστας Μπακογιάννης)
Telefonkod	+30−21
Aigvö	tal'vel UTC+2, kezal UTC+3

Lidnan kart (2024)

Afinad (grek.: Αθήνα [aˈθina]; amuižgrek.: Ἀθῆναι [atʰɛ̂ːnai̯], äilugus) om Grekanman pälidn da kaikiš suremb lidn. Se om Attik-agjan pälidn mugažo.

Vl 2004 lidn vastsi 28nzid lugul Kezaližid Olimpižid vändoid.

Istorii

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan 15. voz'sadal edel m.e.. Se om nimitadud sodan i melevuden Afina-jumalnaižen oiktastuseks. Lidn oli Amuižen Grekanman znamasižeks keskuseks. Klassižen antikaigan (5. voz'sada EME) lidn-valdkund saihe ičeze korktaha änikoičendhasai. Sen satused märičiba Evropan Udessündutandan kul'turan šingotesen tendencijoid.

Vl 1834 Afinad kändihe uden Grekanman pälidnaks Nafplionan jäl'ghe. Sil aigal Afiniden ristitišt oli viž tuhad ristituid.

Lidn sen ezilidnoidenke om grekan ižandusen südäin. Grekanman kogosüdäiproduktan pol' tegese Afiniš, elektrusen nell' videndest kulutase siš. Afinad ezilidnoidenke šingotasoiš nenil sarakoil: tekstiline, omblendtegimišt, nahkan da kengiden tehmine, sömtegimišt, metallanümbriradmine, metallurgii, himine, poligrafine. Kivioinümbriradai tegim radab Aspropirgos-ezilidnas, «Hellenic Shipyards»-verf' om Skaramangas-ezilidnas, metallurgine tegim om saudud Elefsinas. Lidn om valdkundan torguindan i bankoiden keskuz. Grekanman importan 70 % i eksportan kaks' videndest läbitab pälidnad.

Geografijan andmused

Afiniden nägu Man kaimdajaspäi vl 2003 vai sen aigemba

Afinad sijadasoiš valdkundan keskuses, 20 metrad ü.m.t. keskmäižel korktusel. Reljef om erazvuitte lidnan röunoiš. Afinan tazangišt om ottud lidnfartalil täuzin i om ümbärtud nenil mägil: Egaleo päivlaskmas, Poikilon lodehes, Parnis pohjoižes, Pendelikon pohjoižpäivnouzmas, Imitos päivnouzmas. Saronikos-merilaht om suvipäivlaskmas. Pirei-ezilidn om meriportaks kaks'toštkümnes kilometras suvipäivlaskmha Afiniden keskuzpalaspäi.

Klimat om subtropine kuiv. Kezaaig om kuiv i päivoikaz lujas. Voden keskmäine lämuz om +19,2 C°, heinkun-elokun +29,3..+29,4 C°, kezakun i sügüz'kun +25,0..+26,6 C°, tal'vkun-keväz'kun +10,2..+13,1 C°. Ekstremumad oma −6,5 C° (viluku) i +44,8 C° (kezaku). Kezaaigan minimum om +11,8 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +25,3 C° (uhoku). Voib panda halad kül'mkus-keväz'kus. Paneb sadegid 433 mm vodes, enamba kül'mkus-vilukus (56..76 mm kus), vähemba kezakus-elokus (5..12 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 42..50 % röunoiš kezakus-elokus, 70..73 % kül'mkus-uhokus.

Tobmuz

Attik-agj jagase 35 municipalitetaks, kaikutte om ičeze pämehenke. Afinad-municipalitet om üks' niišpäi. Se alajagase seičemeks lidnrajonaks, niiden ühthine pind om 39 nellikkilometrad, ristitišt 655 780 eläjad (vl 2011). Kostas Bakojannis om Afinad-municipalitetan pämez' vn 2019 sügüz'kuspäi. Todesižikš Afinad ülitadas Attik-agjan territorijad.

Edeline lidnan pämez' om Giorgos Kaminis (viluku 2011 — sulaku 2019, Γεώργιος Καμίνης).

Eläjad

Afiniden kaiken lidnaglomeracijan ristitišt om 3,7 millionad eläjid (vn 2011 rahvahanlugemine, 2928,72 km² pindal, Pirei-portanke da toižidenke ezilidnoidenke), se om valdkundan eläjiden koumandez. Pälidnan ristitišt ližadui eriližešti vn 1921 grekiž-turkižen vajehtusen jäl'ghe.

Transport

Metro, lidnelektrojonused, tramvai, avtobusad da trolleibusad, taksid da libutimed (funikulörad) oma kundaližeks transportaks lidnan südäimes. Vspäi 1869 metro radab lidnas da sen kaimdailidnoiš (vl 2016 om koume jonod, 65 stancijad, 84,5 km raudted).

Afiniden rahvahidenkeskeine civiline Elefterios Venizelos-lendimport (ATH / LGAV) seižub 94 metrad ülemba valdmeren tazopindad, sijadase 20 km päivnouzmha lidnan keskusespäi (metrol, 30 km avtotedme). Sišpäi tehtas reisid Evropan da Lähižen Päivnouzmman äjihe maihe.

Irdkosketused

• Afinad-municipalitetan oficialine sait (cityofathens.gr). (grek.) (angl.)