kibén
| Plinne cogne Lidje-Årdene (betchete sipotchåve) |
Cogne Nameur-Tchålerwè (betchete nén spotchåve) |
Sipotcheye cogne Lidje-Årdene |
|---|---|---|
| kibén | cobén | cbén |
Etimolodjeye
[candjî]Bodje « bén » Modele:be-ki-x
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes :
- /ki.ˈbɛ̃/ /ky.ˈbɛ̃/ /ku.ˈbɛ̃/ /kɛ.ˈbe/ /ku.ˈbe/ (betchfessî én)
- (pa rfrancijhaedje) /kɔ̃.ˈbɛ̃/ /kɔ̃.ˈbẽ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ki.ˈbẽ/ (waire u nén prononcî insi å 20inme sieke)
- diferins prononçaedjes :
- Ricepeures : ki·bén
Adviebe di dmande
[candjî]kibén (nén candjåve)
- po saveur ké pris, ké distance, ké durêye di tins (li response est on nombe et si unité).
Kibén avoz dné po ç' bele cote la ? Cobén çki ça våt ? Kibén vlèt i pol viye ôrlodje ? Cobén çki vos dmandez po ç' tchamp la ? A cbén l' vindrîz, ô, voste oto ? Cobén çk' i gn a d' voci a Lidje ? Kibén gn a-t i k' il est evoye ?
- Kibén vs doe dj' ? : dijhêye po dmander çou k' on doet, dins on cåbaret, on restorant.
- Franwal: ahåyant po: "l'addition, S.V.P".
- kibén di, kibén endè: po saveur li nombe d' unités d' ene sacwè (li response est on chife).
- Kibén gn a-t i d' vedjes e vosse cortijhea ?
- Cobén av' di tchvås ?
- Kibén end a-t i ki s' è sovnèt ?
- So cbén d' tins ki vs sårîz rfé l' oto ?
- Cobén d' tins k' i vs fåreut po rfé l' toet ?
- Cobén d' tins k' il est ddja evoye ?
- rl a: cwante.
- Vos cbén estoz ? Leu cbén k' il estént ? Nos cbén k' on-z est bén dins l' trin ? Vozôtes kibén k' a reyussi ? : ratourneure po dmander li nombe di djins, après nos, nozôtes, vos, vozôtes, leus, zels, zeles.
- F. à combien ?.
II. [adviebe d' esclamaedje]
- kibén di: mostere on grand nombe di djins, di sacwès.
- Il aveut dji n' sai cbén d' efants.
- Gn aveut dji n' sai cbén d' femes ki breyént et s' dislaminter !
- Kibén d' côps k' dji vs l' a dit !
- Kibén gn a-t i d' enocins K' end ont leyî d' leu dispouye Po n' aveur schoûté k' leus ouys ! (H. Pètrez).
- Schoûtez, mi efant,
Si ene tote pitite crawêye pondeure,
Vis endè fwait dedja tant vey,
Djudjîz, å cour ki vos ctaeyîz,
Kibén vosse fritche doet toumer deure !— Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 105, "L’amour atrape lu pètche" (fråze rifondowe).
- rl a: cwantes.
- la cbén ki: mostere ene grande durêye di tins.
- La cbén k' on n' les voet pus pa par ci !
- mostere on gros pris, u, imådjreçmint, ene grosse rivindje.
- I sårè po cbén !
- Vos såroz bén po cbén !
- Dj' a savou po cbén !
- Franwal: ahåyant po: "savoir ce qu'il en coûte, paier cher (une offense)".
III. [o.n.]
- mostere li plaece d' ene sakî, d' ene sacwè dins ene djivêye.
- Li cbén estoz vs so l' lisse ?
- Li cbén estoz e scole ?
- rl a: cwante, cwantrinme, kibéntinme.
- F. quantième.
- Li cbén do moes estans dj' ? Li cbén k' on-z est enute ? : dijhêye po dmander l' date.
- rl a: cwante.
- F. quel jour le quantième sommes-nous ?.
Ratourneures
[candjî]- kibén est çk’ i vout : dimande li pris d' ene sacwè.
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : S44
