Overstromingen Centraal- en Oost-Europa

Vorige maand raasde storm Boris over Centraal- en Oost-Europa. Naarmate het water terugtrekt, wordt de volledige omvang en impact van de ramp steeds duidelijker. De storm veroorzaakte overstromingen in Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Polen, Roemenië, Moldavië en Italië.

Polen, Roemenië, Oostenrijk en Tsjechië lijken tot nu toe het zwaarst getroffen te zijn en hebben te maken met ernstige schade aan infrastructuur (wegen, watervoorziening, elektriciteitsvoorziening, etc.). Duizenden mensen zijn geëvacueerd, minstens 23 dodelijke slachtoffers werden bevestigd. De noodtoestand werd afgekondigd in delen van Polen, Slowakije, Oostenrijk, Hongarije en Roemenië, terwijl Polen en Tsjechië om steun vroegen via het mechanisme voor civiele bescherming van de Europese Unie.

De respons is ondertussen verschoven van opsporing- en reddingsoperaties, zorg voor geëvacueerde personen en herstel van kritieke diensten en infrastructuur, naar het opmeten, ruimen en herstellen van de schade. Duizenden huizen werden getroffen, dus de nood aan ondersteuning van getroffen huishoudens is hoog. Dit terwijl de impact op bestaansmiddelen en grootschalige publieke infrastructuur nog lange tijd voelbaar zal zijn. Zo zijn sommige treindiensten tussen Oostenrijk, Slowakije, Polen en Tsjechië nog steeds opgeschort en zijn bepaalde dorpen nog niet bereikbaar.

Oostenrijk

De situatie in de provincie Neder-Oostenrijk blijft moeilijk:

• De drinkwatervoorziening is nog steeds onderbroken in 37 gemeenschappen.
• Sommige dorpen blijven geïsoleerd van de buitenwereld.
• 280 huishoudens zijn nog steeds geëvacueerd.
• Als gevolg van de schade zijn er nog ongeveer 120 wegen in het hele land afgesloten.

Het Oostenrijkse Rode Kruis bood medische en psychologische hulp aan de getroffen bevolking en voorzag in noodopvang voor 1000 mensen. Samen met partner-NGO's startte het een fondsenwervingscampagne om financiële steun te bieden aan getroffen gemeenschappen. Daarnaast ondersteunt het Oostenrijkse Rode Kruis internationale hulpacties in Polen, Roemenië en Tsjechië, onder andere door het sturen van een team voor humanitair transport.

Het Rode Kruis van Wenen beheert voorts een hotline voor hulp bij wederopbouw. 

Tsjechië

De overstromingen hebben de Moravisch-Silezische regio, Olomouc en Liberec zwaar getroffen.

• Ongeveer 70-80% van de stad Krnov in de Moravisch-Silezische regio stond onder water, waardoor ongeveer 17.000 mensen zijn getroffen.
• 12.000 mensen zijn geëvacueerd in het hele land.
• Alleen al in de regio Moravië-Silezië zijn 99.700 mensen getroffen. De infrastructuur heeft aanzienlijke schade opgelopen: bruggen zijn weggevaagd en 19.000 huishoudens in de regio's Moravië-Silezië en Olomouc hebben nog steeds te kampen met stroomuitval.
• Er blijven tekorten aan voedsel, essentiële goederen en diensten, elektriciteit en schoon water, ondanks dat de meeste regio’s terug bereikbaar zijn.

Het Tsjechische Rode Kruis beheerde een centraal operationeel centrum op haar hoofdkantoor en had tevens diverse regionale operationele centra. Meer dan 400 vrijwilligers ondersteunden de getroffen bevolking meteen na de ramp. Onder meer via nodenanalyses ter plaatse, maar ook het schoonmaken van gebouwen, eerste hulpverlening of psychosociale ondersteuning. Het Tsjechische Rode Kruis beheerde ook 11 opvangcentra voor getroffenen die hun huizen moesten verlaten. Verder voorzag het Tsjechische Rode Kruis in de bedeling van meer dan 150 ton aan hulpgoederen en voorzag het op 16 plaatsen in internet voor de bevolking en de lokale overheden. Deze waren vaak de enige manier om contact te leggen met de buitenwereld. 
Nu focust men zich vooral op psychosociale steun aan slachtoffers die vaak alles zagen meegesleurd worden door het water. Daarnaast bereidt men de getroffen bevolking voor op de aankomende wintermaanden. In sommige gemeenschappen werden gasleidingen getroffen en heeft men dus geen gastoevoer voor verwarming of om te koken. Het Tsjechische Rode Kruis ondersteunt hier met generatoren, verwarming en kookmateriaal. Men voorziet nog hulp te moeten bieden tot en met zeker de lente van 2025.

Polen 

• Het district Kłodzko in de regio Neder-Silezië werd het zwaarst getroffen door de overstromingen. Zeven mensen kwamen om en het hoofd van het ministerie van Defensie heeft gemeld dat sinds 15 september 3.200 mensen zijn geëvacueerd.
• Honderdduizenden mensen zijn direct en indirect getroffen.
• De hele bevolking van de stad Nysa (44.000 inwoners) werd gevraagd te evacueren omdat een nabijgelegen dam instortte.
• In Stronie Śląskie en Międzygórze (beide in het district Kłodzko) zijn twee dammen ingestort, waardoor de situatie nog verder is verslechterd. Politie en leger zijn ter plaatse om de lokale autoriteiten te ondersteunen.
• De Poolse premier heeft op 16 september de staat van natuurramp uitgeroepen in drie woiwodschappen: Dolnośląskie, Opolskie en Śląskie, waarbij mogelijk een beroep zal worden gedaan op EU-bijstand.
• In Jelenia Góra zijn delen van de binnenstad volledig overstroomd.

Op 14 september lanceerde het Poolse Rode Kruis (PRC) de inzamelingsactie #NaRatunekPowódź om geld in te zamelen voor essentiële goederen en evacuatieondersteuning. De prioriteit lag op voedsel, water, hygiënepakketten en luchtontvochtigers. Enkele dagen later begon een donatiecampagne voor water, voedsel en hygiëneproducten. Reddingsteams van het PRC zorgden voor de bedeling van deze goederen en hielpen bij de bouw van zandzakdammen. Samen met het Duitse Rode Kruis werd ook een opvanglocatie geopend in Jelenia Góra. 
Nu het water is weggetrokken blijft het Poolse Rode Kruis actief met financiële & materiële steun bv. voor de aankoop van meubelen en huishoudtoestellen maar ook voor het herstel van woningen. Voorts zijn ze actief in psychosociale traumacentra in getroffen gebieden en assisteren zij bij de coördinatie van winkels die gratis kledij, voeding en schoonmaakproducten aanbieden. Ze helpen de overheid ook bij de organisatie van kampen voor kinderen, zodat hun ouders kunnen focussen op de heropbouw. Tot slot geven ze workhops in het kader van het ‘Be Safe’-programma om de lokale bevolking beter voor te bereiden op nieuwe rampen.

Roemenië

De overstromingen hebben vooral in de oostelijke regio’s grote schade aangericht. Wegen en bruggen zijn vernield, waardoor sommige gebieden ontoegankelijk zijn.

• De districten Galați, Vaslui en Iași zijn het zwaarst getroffen.
• In de provincie Galați zijn bijna 7.000 huishoudens zwaar getroffen: zo zijn er 700 huizen in het dorp Slobozia Conachi als overstroomd gemeld.
• De situatie begon zich te stabiliseren vanaf zondag 15 september 2024, dankzij de hulpdiensten, waaronder helikopters, die hebben geholpen met evacuaties en reparaties. De autoriteiten hebben, onder coördinatie van het ministerie van Binnenlandse Zaken, reddingsmissies georganiseerd en kampen opgezet voor ontheemde inwoners.

De Roemeense Rode Kruisafdelingen in Galați en Vaslui deelden ondertussen al meer dan 48 ton voedsel en 17.000 liter drinkbaar water uit aan 6.000 slachtoffers hun regio. De afdelingen konden hiervoor rekenen op bijna 200 vrijwilligers en meer dan 20 personeelsleden.

Respons van Rode Kruis-Vlaanderen

Rode Kruis-Vlaanderen is solidair met de slachtoffers en de zwaar getroffen nationale verenigingen. Wij maakten op 17 september dan ook 200.000 euro vrij uit ons noodhulpfonds voor steun aan Polen, Roemenië, Oostenrijk en Tsjechië. Elke nationale vereniging ontving 50.000 euro.
We volgen de situatie van nabij op en bekijken eventuele extra vragen om steun van de getroffen verenigingen.

De financiële steun zal gelijk verdeeld worden tussen Roemenië, Oostenrijk, Polen en Tsjechië, waarbij elk land 50.000 euro ontvangt. De Rode Kruisverenigingen in deze landen lanceerden reeds een oproep voor steun. De fondsen zullen ingezet worden voor de opvang en psychosociale ondersteuning van slachtoffers, de bedeling van hulpgoederen, zoals voedsel, dekens, bedden en hygiënisch materiaal en cash steun aan getroffen gezinnen om deze periode door te komen.

Hulp van het Rode Kruis in getroffen gebieden

In de zwaar getroffen landen wordt reeds intensief hulp verleend door de lokale Rode Kruisafdelingen. Het Oostenrijkse Rode Kruis is actief bezig met evacuaties en medische hulp aan slachtoffers.  Er werden reeds  noodopvangfaciliteiten opgezet in Neder-Oostenrijk (Langenlois) en  het 'Team Austria'-netwerk van 110.000 vrijwilligers is klaar om ingezet te worden. Vrijwilligers van het Roemeense Rode Kruis deelden al 20 ton drinkwater, voedsel en fruit uit in de regio Galati, met verdere distributie afhankelijk van de toegang. Het Poolse Rode Kruis ondersteunt bij evacuaties, organiseert opvang en verdeelt  hulpgoederen.

In Tsjechië assiseert het lokale Rode Kruis bij evacuaties, bedeling van hulpgoederen en het bouwen van bescherming tegen het water. In andere getroffen landen, zoals Hongarije, Slowakije en Duitsland staan de noodhulpteams paraat en helpen ze bij preventieve acties. Alle betrokken nationale afdelingen werken hiervoor nauw samen met de nationale, regionale en lokale overheden om de hulpverlening zo goed mogelijk te coördineren en stroomlijnen.