Witsous
Witsous (soms ook genoem Béchamelsous) is 'n sous van Franse oorsprong wat bestaan uit meel, botter, melk, sout en peper.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die heel eerste witsous was geskep deur kalfsvleis en kruie vir lang periodes in melk te smoor en dan ekstra room by te voeg. Die resep verskyn onder die benaming van béchamelsous in Le Cuisinier françois (1651), 'n resepteboek deur die kok van Lodewyk XIV, François Pierre (de) La Varenne (1615–1678). Die boek het 30 uitgawes oor die volgende 75 jaar gehad en word as een van die grondleggers van Franse kookkuns beskou. Die sous se Franse naam, "Béchamel", was gekies ter ere van die Markies van Nointel, Louis de Béchaimel (1603–1703), 'n howeling en finansierder van die Franse hof. Béchaimel, wat op 'n tyd ook die opsigter van Bretagne was, word soms ontereg die uitvinder van die sous genoem.
Bestanddele en voorbereiding
[wysig | wysig bron]Die mees basiese vorm van die sous bestaan uit gelyke hoeveelhede botter en meel, met 'n varieërende hoeveelheid melk, afhangende van die dikte van die sous wat verlang word. Sout en peper word na smaak bygevoeg.
Die botter word verhit, waarby die meel dan toegevoeg word. Die bestanddele word gemeng en gelaat om te braai tot verkleurd. Daarvolgens word die mengsel met melk verdun, bietjie vir bietjie en gemeng tussen toevoegings om klonte te voorkom. Die mengsel word toegelaat om oor baie lae hitte geprut tot die verlangde dikte verkry is. Sout en peper word dan na smaak bygevoeg.
Variasies
[wysig | wysig bron]In Frankryk word 'n lourierblaar en 'n fyn gesnipperde ui oor die algemeen tot die sous bygevoeg en in Nederland en België is dit gebruiklik om neutmuskaat by te voeg.
Gebruike
[wysig | wysig bron]Witsous word gereeld in pastadisse soos lasagne en macaroni en kaas gebruik, of om gekookte groente mee te bind. Die sous vorm ook die basis vir ander souse: kaas kan bygevoeg word om 'n kaassous te vorm (ook genoem 'n Mornay-sous), of mosterd kan bygevoeg word om 'n mosterdsous te vorm.