Senegal

République du Sénégal (frz.) Réewum Senegaal (Wolof) Republik Senegal
{{{ARTIKEL-FLAGGE}}} {{{ARTIKEL-WAPPEN}}}
Wahlspruch: „Un Peuple, Un But, Une Foi“ frz.: „Ei Volk, ei Ziil, ei Glaube“
Amtsspraach	Französisch
Hauptstadt	Dakar
Staatsoberhaupt	Bassirou Diomaye Faye
Regierigschef	Ousmane Sonko
Flächi	196.722 km²
Iiwohnerzahl	18.384.660 (2023)
Bevölkerigsdichti	93,3 Iiwohner pro km²
Währig	CFA-Franc BCEAO
Unabhängigkeit	vu Frankrych am 20. Augschte 1960
Nationalhimne	Pincez Tous vos Koras, Frappez les Balafons
Zitzone	UTC
Kfz-Kennzeiche	SN
Internet-TLD	.sn
Vorwahl	+221

Dr Senegal (franzesisch République du Sénégal [seneˈgal]) isch e Staat z Weschtafrika. Är goht vu dr Uuslaifer vu dr Sahara im Norde, wu s Land an Mauretanie gränzt, bis zum tropische Fychtwald im Side, wu d Nochbere Guinea un Guinea-Bissau sin, un vu dr chiele Atlantikkischten im Weschte in di haiß Sahel-Region an dr Gränze zue Mali. Di sidlige Landesdail, d Casamance, wäre dur dr Chlaistaat Gambia abdrännt.

S Biet vum Senegal isch scho syt em 12. Johrhundert e Dail vu dr islamische Wält un au hite bekänne si iber 90 % vu dr 12 Millionen Yywohner vum Land zum Islam. Noodäm d Region vu mehrere afrikanische Rych beherrscht woren isch, isch si anne 1895 zuen ere franzesiche Kolony wore. Am 20. Augschte 1960 isch dr Senegal unabhängig wore. Är het e Meebarteiesischtem bhalte un isch zue aim vu dr wenige demokratische Staaten uf em afrikanische Kontinänt. D Abhängigkait vu wenige Exportgieter wie Ärdnuss, Phosphat un Fisch, e waidli Bevelkerigswachtsum un e hochi Staatsverschuldig hän ab dr 1980er Johr zuen ere Verarmig gfiert un zue all greßere soziale Spannige. Derzue sin ab 1982 Sezessionsbsträbige in dr Casamance chuu. Dr Senegal isch mit dr Zyt wäge däm abhängig wore vu Kredit vu dr Induschtry- un Ärdeelländer un vu Entwickligshilf.

Geografy

Dr Senegal lyt im usserschte Weschte vu Afrika im Ibergang vu dr Sahelzone zue dr Drope. S eschtli Nochberland isch Mali. Im Norde gränzt dr Senegal mit em Gränzfluss Senegal an Mauretanien un im Siden an Ginea un Ginea-Bissau. S Staatsbiet vum Senegal umschließt s Nochberland Gambia fascht vollständig.

Landschaftsbild

D hegscht Hebig vum Land (12° 22′ N, 12° 32′ W12.374166666667-12.538333333333581) het kai Name un isch 581 Meter hoch. D Kischte isch 531 Kilometer lang. D Landschaft bstoht us Eben, wu zue dr Gebirgsuuslaifer im Sidoschte langsam aastyge. Im Side vum Land, bi Vélingara, lyt dr Vélingara-Krater. Dr weschtligscht Punkt vu Kontinentalafrika isch s Kap Verde im Senegal.

Gwässer

Dr Senegastrom, wu em Staat sy Name gee het, isch dr wichtigscht Fluss vum Land. Är chunn as Bafing-Fluss us em Fouta-Djalom-Platoo z Ginea un nimmt z Mali dr Bakoyé un im Senegal dr Falémé uf. Uf ere Lengi vu rund 500 km bildet er d Nordgränze vum Land. Anderi wichtigi Fliss sin Casamance, Gambia un sy Näbefluss Koulountou, Sine un Saloum.Die alli hän wäg em seli flache Oberflächeprofil vum Senegal en arg gring Gfäll. Alli minden in uusdehnte Delta in dr Atlantischen Ozean. Speziäll in dr Druclezyt cha Meerwasser in dr Fluet mehreri hundert Kilometer flussufezues dringe. Des versuecht mer dur dr Böu vu Wäär z verhindere. In dr Rägezyt het s vylmol Iberfluetige.

Dr grescht See vum Land isch dr flach Lac de Guiers mit ere Nord-Sid-Uusdehnig vu 80 km un ere Oscht-Wescht-Uusdehnig vu bis zue 12 km. In dr Rägezyt cha si dr See wyt in Richtig Siden in dr Ferlo uusdehne. Dr Lac de Guiers het fir d Drinkwasserversorgig vu dr Region wie au vu Dakar e hochi Bedytig. Dr Salzsee Lac Retba in dr Nechi vu Dakar isch beriemt wäg sye rosa Verfärbig dur Cyanobakterie. Är isch wichig fir d Salzgwinnig un dr Turismus. D UNESCO het en zum Wälterb erklert.

Di rund 500 km lang Atlantikkischte vum Senegal isch bregt dur s Uffenanderdräffe vum chiele Kanarestrom, em warmen Equatorialstrom un chaltem Ufdribswasser. Dr Kanarestrom dominiert in dr Druckezyt zwische Dezämber un April. D Wassertämperatur vum Kanarestrom, wu unter 20 °C lyt, un s chalt Ufdribswasser mache di senegalesisch Kischte im Winterhalbjohr zuen ere Chaltwasserkischte. In dr Rägezyt zwische Juni un Novämber dominiert dergege dr Equatorialstrom mit Wassertämperature vu 27-28 °C. D Kombination vu nehrstoffrychem Diefewasser un dr hoche Produktion vu Phytoplankton im Oberflechewasser fiert zue große Fischvorchuu; dr johreszytli Wächsel vu dr Wassertämperatur fiert zuen ere großruumige Migration vu dr Fischarte, so z. B. vum Thunfisch.

Klima

S Klima vum Senegal isch karakterisiert dur en uusbregte Wächsel zwische druckenem Nord-Oscht-Passat un dr fychte Luftmasse vum weschtafrikanische Monsun un em dodermit verbundene markante Wächsel zwische Drucke- un Rägezyt.

In dr Summermonet vu April bis Oktober lyt s Land in dr Yyflusszone vum weschtafrikanische Monsun, wu in Richtig Norde vordringt. Dää bringt em Side vum Senegal hochi Niderschleg, derwylscht er im Norde nume zue chlaine Rägegiss fiert. In dr Wintermonet zwische Oktober un April dringt druckeni, kontinäntali Luft vu Nordoschten in Richtig Side vor. S waait dr Harmattan, e druckene Wind, wu dailwys Staub mitbringt. An dr Kischte het s glychzytig fycht-chieli Passatwind.

Di jehrli Niderschlagsmängi variiert vu 1.500 Millimeter im Side bis unter 350 Millimeter im Norden un Nordoschte. D Niderschlagsmängi änderet si aber vu Johr zue Johr, s Absinke vu dr durschnittlige Johresniderschleg zwische 1968 un 1973 het zum Byschpel zuen ere langjehrige Deeri gfiert. Churzi Deerine in dr Rägezyt chennen au großi Uusfäll bi dr Ärn bringe.

D Tämperature lige zwische 22 un 27 °C im Winter an dr Kischte un iber 40 °C am Änd vu dr Druckezyt im Landesinnere. Schwiel Wätter het s nume churzi Zyt im Merz un April.

Wächsel zwische Fycht- un Druckephase het s in dr letschte 20.000 Johr all Ritt gee. Langi Zyt isch nit klar gsii, eb dr Rugggang vu dr Niderschleg in dr letschte 50 Johr dur dr Mänsch verursacht isch oder nit. Di langsam Verwieschtig vum Land het aber verheerendi Uuswirkige uf d Natur, dr Mänsch un d Wirtschaft.

Nationalpark

• Nationalpark Basse-Casamance (grindet 1970)
• Nationalpark Delta du Saloum (grindet 1976): mit Simpfe un Mangrovewälder
• Nationalpark Djoudj (grindet 1971): Wältnaturerb vu dr Unesco; ais vu dr greschte Vogelreservat z Weschtafrika mit rund 330 Vogelarte; vu Novämber bis April Ufenthaltsort vu europäische Zugvegel
• Nationalpark Iles de la Madeleine (grindet 1976)
• Nationalpark Langue de Barbarie (grindet 1976): an dr Senegalmindig; Wasservegel un europäischi Zugvegel
• Nationalpark Niokolo-Koba (grindet 1954): Wältnaturerb vu dr Unesco; 9500 Quadratkilometer; 80 Suugerarte, dodrunter di letschte Elifante vum Senegal un 300 Vogelarte

Bevölkerig

D Bevölkerig zehlt öbbe zwölf Millione Mensche, drvo si 58 % unter 20 Johr alt. S Bevölkerigswachstum beträit jöhrlig 2,7 %. D Bevölkerigszahl het sich in de letschte 20 Johr mehr as verdopplet. Zu de öbbe 20 ethnische Gruppe zele: d Wolof (33 %), d Serer (20 %), d Fulbe, d Diola, d Toucouleurs, d Mandinka und d Soninké. Im südwestlige Teil vo Senegal, dr Casamance, wo zwüsche Gambia und Guinea lit, bilde d Diola die stärksti Bevölkerigsgruppe.

Öbbe 65 % vo der Bevölkerig si Analphabete (unter de Fraue 74 %). Sit 2003 isch s Schuelsystem reformiert.

Dr überwiegend Teil bilde die sunnitische Muslim mit 94 %. D Christe, wo meistens römisch-katholische si, mache öbbe 5 % us. Die durchschnittligi Läbenserwartig beträit 55 Johr bi de Manne und 58 Johr bi de Fraue (2004).

Dr Groossteil vo der Bevölkerig läbt an der Westküste; dört vor allem im Gebiet vo der Hauptstadt Dakar. 51 % vo der Bevölkerig läben in ehnder ländlige Gegende.

Hunderttuusigi vo Senegalese läbe im Uusland, vor allem z Frankriich, wo sie zsämme mit andere muslimische Schwarzafrikaner wichtige Verträter vom des Islam z Frankriich si.

Volksgruppe

S wichtigscht Volk vum Senegal sin d Wolof. Si hän zwisch em 15. un em 19. Johrhundert mehreri feudalistischi Chengdimer grindet, wu d Spure dervu bis hite in dr Gsellschaft vum Land sichtbar sin. In dr Kolonialzyt sin di maischte Bewohner vu dr Kolonialstedt Wolof gsii, au d Beamte sin vylmol us däre Volksgruppe chuu. Drotz ass simit dr Franzose zämegschafft hän, hän si ihri aige Kultur chene erhalte. D Wolof sin zum greschte Dail Muslim.

D Lebu sin e chlai Volk mit rund 50.000 Mänsche, wu dr Wolof noch stehn. Si lääben an dr Kischte vu Kap-Verde, wu si fischen un gartnere. Au sii sin Muslim un ghere zum greschte Dail zue dr Layène-Bruederschaft.

D Serer sin e Buurevolk im Zäntrum un Weschte vum Senegal. Si hän dr Islam erscht seli spot ibernuu un hän d Ibernahm vu franzesiche Kulturelemänt abglähnt. Ainewäg git s hit e Minderhait vu katholische Serer, wu zum Byschpel dr friejer Bresidänt Léopold Sédar Senghor derzue ghert het.

Au d Toucouleur sin Buure. Si siidle in dr Region am Senegal-Fluss. Si sinscho im 12. Johrhundert islamisiert woren un hän speter bi dr Uusbraitig vum Islam in dr Landesdail sidlig vun ene e wichtigi Roll gspiilt. D Toucouleur lääbe zäme mit dr Fulbe, wu nomadisch oder halbnomadisch lääbe, un Vii halte. E Hufe Fulbe lääbe mittlerwyli aber au as Handwärcher oder Händler in dr Stedt.

D Diola lääben im Side vum Land un sin vor allem Ryysbuure. Im Gegesatz zue dr andere Velker vum Senegal hän d Diola ihri Großfamilie-Strukturen erhalten un kaini feudale Ryych grindet. Si sin wenig islamisiert, hite sin si vylmol Chrischte. D Unabhängigkaitsbewegig in dr Casamance goht vor allem vu dr Diola uus, wu gege d Dominanz vu dr Wolof, vu dr Hauptstadt Dakar un vum Islam kämpfe.

D Mandinka, Bambara un Soninke sin Ethnie, wu starki Verbindige iber d Gränze hän, vor allem z Mali.

D Maure hän friejer as Wyysi un Sufi-Schaich e hochi Stellig in dr senegalesische Gsellschaft ghaa, wu si aber mittlerwyli verlore hän. Hit lääbe si as Viihiirten oder Gmischtwarehändler in dr Stedt. D Pogrom vu 1989 hän zwar e Hufe Maure derzue zwunge, s Land z verloo, di alte Strukture sin aber mittlerwyli wider fascht ganz härgstellt.

Di libanesisch Minderhait läbt vor allem as Händler, Transporteur un Importeur.

Bis zue dr Kolonisierig vu Weschtafrika sin au Méti yyflussrych gsii. Si sin d Noofahre vu europäische Händler un däne ihri afrikanische Fraue un hän zwische Europa un Afrika vermittlet.

Mit dr Kolonisierig sin Franzosen in s Land chuu, au hite no git s Döuserti im Land, vylmol Fachlyt oder Entwickligshälfer.

Sprooche

Im Senegal wäre, wie in dr meeschte Staate z Afrika, e großi Zahl vu Sproche gschwätzt. Di wichtigscht Sproch isch Wolof, wu au as Zwootsprchwyt verbraitet isch un im Senegal un au z Gambia e Lingua Franca darstellt. S modärn Wolof in dr Stedt het e Huffe franzesisihi Lähn werter un wird in dr Pop- un Rapmusik bruucht. S draditionäll Wolof vu dr Griot-Musik wird nume no uf em Land bruucht.

Amtssproch isch Franzesisch. Dr Senegal isch ais vu dr Grindigsmitglider vu dr Francophony gsii. Di modärn Literatur, Printmedien un s Kino sin fascht uusschließlig uf Franzesisch un au im effetlige Bildigssischtem wird Franzesisch bruucht..

SIL International fiert insgsamt 38 Sproche uf, wu im Sengal gschwätzt wäre: Niger-Kongo-Sproche sin Balanta-Ganja (96.000 Sprächer), Bayot (19.000), Gusilay (18.000), Bandial (13.000), Kerak (15.000), Ejamat (2.230), Jola-Fonyi (340.000), Jola-Kasa (45.100), Mlomp (6.200), Karon (9.600), Kuwaataay (7.200), Mandjak (121.000), Mankanya (34.000), Saafi-Saafi (200.000), Laalaa (14.000), Palor (12.000), Ndut (43.000), Noon (32.900), Bainouk-Samik (1.850), Bainouk-Gunyaamolo (30.000), Kobiana (500), Wamey (21.000), Ménik (2.500), Badyara (2.100), Oniyan (15.000), Pular (150.000), Pulaar (3.450.000), Wolof (5.210.000), Serer-Sine (1.380.000), Maninkakan, Western (1.300.000), Mandinka (669.000), Xasonga (10.000), Jalunga (10.000), Soninke (281.000).

Derzue wird N’ko brucht, e Pidgin us verschidene Mande-Sproche, wu s aber kai Muetersprochler git, di afro-asiatisch Sproch Hassaniyya (162.000 Sprächer) un s portugiesisch-basiert Crioulo (10.000). Au s Franzesisch het rund 47.000 Mutersprochler.

Religion

Senegal isch en islamisch dominiert Land: Zwische 90 % un 94 % vu dr Bewohner vum Land sin sunnitischi Muslim. Vorherrsche duet do vor allem d Rächtsschuel vu dr Malikite. Drotz ass dr Staat no dr Verfassig laizistisch isch un andere Religione gegeniber e großi Akzeptänz herrsch, spiile religies Wirdedreger im bolitische Lääbe ne großi Roll.

D Islamisierig vum Senegal het vum Maghreb uus zwisch em 9. un 11. Johrhundert im Norde vum Land aagfange. Zwisch em 13. un 16. Johrhundert het e si unter dr Wolof-Arischtokraty uusbraitet, isch aber wyter d Religion vun ere Minderhait blibe. Uf sy hitigen Yyfluss isch dr Islam erscht im 18. un 19. Johrhundert chuu, wun er si as antikoloniali Bewegig het chene profilieren un e große Zuelauf iberchuu het.

E Bsunderhait vum senegalesischen Islam isch, ass fascht jede Glaibige Mitglid vun ere Bruederschaft (Tariqa) isch. Die Bewegige, wu vu karismatische Dänker vum Sufismus grindet wore sin un vu vun eme Kalif gfiert wäre, bstimme s gsellschaftli Lääbe vum Land in vyl Punkt. Di yyflussrychschte Orde sin

• d Tidschani, en im 18. Johrhundert z Fès grindeti Bruederschaft, wu rund 50 % vu dr Muslim veraint
• d Muridiyya, e wichtigi Bruederschaft, wu im Senegal sälbscht, nämli 1883 vum Schaich Amadou Bamba Mbacké grindet woren isch. Si isch vu dr franzesische Kolonialherrschaft aktiv gferdert woren un zellt vor allem Wolof-Buure zue ihren Aahänger; rund 30 % vu dr senegalesische Muslim ghere dr Muridiyya aa.
• d Qadiriyya, ain vu dr eltschte Sufi-Orde; ihm ghere 10–15 % vu dr Muslime aa, vor allem Mauren un anderi Minderhaite.
• dr Layène-Orde; e relativ chlaine Orde, wu nume 20.000–30.000 Mitglieder zellt; Är isch vum Seydina Mouhammadou Limamou Laye grindet wire un isch dominant unter dr Lebu uf dr Halbinsle Cap Vert.

S Chrischtedum isch scho mit dr erschte portugiesische Entdecker in dr Senegal chuu. Di chrischtli Gmainschaft isch vu do ab in dr Hauptsach us dr portugiesische Lançados un däne ihre Noochuu, dr Métis bstande. Di franzesisch Mission het si vor allem uf di nonig isalimisrte Velker bscränkt go dr sozial Friide nit z stere. Wäge däm findet mer hite vor allem unter dr Serer un dr Diola im Side vum Land Chrischte. Im Allgmaine isch s Verhältnis zwische Chrischten un Muslim im Senegal vu gegesytigem Reschpäkt bregt.

Draditionälli afrikanischi Religione git s no im usserschte Side vum Land. Statischtike gän in dr Regle dr Aadail vu däne Glaubesformen unter dr Senegalese mit 1 % aa. Spure vum Animismus un vum Gaischterglaube git s aber, unabhängig vu dr Religionszuegherigkait, no im ganze Land.

Gschicht

Vorgschicht

D Vorgschicht vum Land isch no wenig erforscht. Archäologisch Fund uf dr Halbinsle Kap Verde un vum obere Senegal-Dal bewysen, ass dr hitig Senegal scho im Acheuléen besidlet woren isch, Us em Neolithikum un dr Yysezyt sin Megalithe, Higelgreber un Muschelinsle an dr Kischte erhalte. Di mindlig iberliferet Gschicht vu dr Wolof un Serer schrybt die eme Volk zue mit Name Soose. Fescht stoht, ass di domolig Bevelkerig in Derfer gläbt het, buurt un Vii ghalte het un au gfischt het.

Um 500 n. Chr. sin vu Nordoschte här d Wolof un d Serer, wu zue dr Sudanidevelker gheren, in s Biet vum hitige Senegal yygwanderet. Im 9. Johrhundert hän si sudanischi Tukulor im Dal vum Senegalfluss nidergloo.

Di weschtafrikanische Chenigrych

D Yyfierig vu dr Yysebearbaitig het au soziali Umwälzige mit si brocht. In däre ihre Folg sin Staaten entstande. Dr erscht historisch belait Staat uf em Biet vum hitige Senegal isch Takrur gsii. Är ischum di nämlig Zyt entstande wie di eschtli glägene Gao un Ghana. S weschtsudanisch Ghana-Rych het um 900 sy Herrschaftsberaich vum obere Niger bis in s Mindigsbiet vum Senegal uusdehnt. Takrur isch aber unabhängig blibe.

Um 1050 hän d Almoraviden im hitige Mauretanie religies motivierti Fäldzig aagfange. Si hän e Rych gschaffe, wu vu Spanie bis an dr Sidrand vu dr Sahara gangen isch. Eb Takrur Dail vu däm Rych woren isch, isch nit sicher. Dr Yyfluss vu dr Almoravide het aber d Verbindige zu, Islam sterker gmacht. Dr erscht Chenig vu Takrur, wu zum Islam konvertiert isch, isch dr War Jaabi gsii. Im 11. Johrhundert het dr Nidergang vum Ghana-Rych yygsetzt- Aagriff vu Berbervelker, unter anderem d Almoravide, hän s Rych gschwecht. Anne 1240 isch s vum Rych Mali eroberet wore, wu au d Herrschaft iber di chlainere Chenigrych im Senegal ibernuu het. Mit em Machtverfall vum Mali-Rych sin die Wolof-Staate im 14. un 15. Johrhundert zum erschte Mol unabhängig wore.

Im 13. Johrhundert isch im untere Senegal-Delta dr Staat Jolof entstande. Dää Staat isch dytli sterker zäntralisiert gsii wie Takrur un het schnäll in Richtig Siden expandiert. D Vorherrschaft in dr Region isch aber speter an s Malirych verlore gange. Takrur un Jolof sin Mali tributpflichtig wore, d Casamance un s hitig Gambia sin as Provinzediräkt Dail vum Mali-Rych wore. Si hän em Rych Kischtehandel megli gmacht un villich au Erkundigsfahrten uf em Ozean. S Mali-Rych het dr Hegschtpunkt vu syre Macht im 14. Johrhundert ghaa. Speter hän si si weschtlige Dail vum Mandinka-Rych im Staat Gabu formiert, derwylscht Jolof nerdli vum Gambia-Fluss umabhängig bliben isch.

Anne 1444 isch s erscht portugiesisch Schiff an d Kischte vum hitige Senegal chuu. D Portugiese sin vor allem Handel mit afrikanischem Gold inträssiert, ohni ass d Araber as Zwishehändler ufdrätte sin. In dr Johrhundert dernoo isch dr Handel vu Lançados, Noochuu vu portugiesische Seefahrer un afrikanische Fraue, bedribe wore. Gmaine vu Lançados het s an e Huffe Ort gee an dr afrikanische Kischte lang, Kolonie sin des aber nit gsii. Am Änd vum 15. Johrhundert het s e starki Migration vu Tukulor in Norde gee, wu dr Staat Takrur ändgiltig gschlisse hän, un zum Ussenandergheie vu Jolof in mehreri Chenigrych gfiert het, nämli Waalo, Cayor, Baol, Sine un Saloum. Die Staate sin slli inschtabil gsii. Adlige, Chenig un Aagherigi vu dr Chrieger-Kaschte vum alte Mali-Rych hän um Yyfluss kämpft.

Kolonialzyt

D Inschtabilitet vu dr Staate vum hitige Senegal isch dur dr Sklavehandel no versterkt wore. Ab em 17. Johrhundert isch s portugiesisch Händlernetzwärch dur befeschtigti franzesischi, niderländischi un britischi Kolonien ersetz wore, zmaischt uf Insle, wu em Feschtland vorglageret gsii sin. Di chriegerischen Ussenandersetzige zwische dr Staate hän jetz all mee s Gfangeni mache go si as Sklave verchaufe zum Zyyl ghaa. Drotz ass d Sklaverei au in dr draditionälle Gsellschafte gängig gsii isch, het d Aazahl vu Mänsche, wu in Richtig Amerika verschlaipft wore sin, uf d Demografy vu dr Region e verheerendi Wirkig ghaa. Wu dr Sklavehandel zum Erlige chuu isch, hän di Herrschende dergege Schwirigkaite ghaa, dr Uusfall vu dr Yynahme z kumpänsiere. In dr Folg isch s zuen ere Serie vu islamische Revolutione zwische 1673 bis 1888 chuu, wu d Chenig gstirzt hä nun versuecht hän, islamischi Staate ufzböue. Di maischt vu däne Revolutione sin aber fähl gschlaa, wel d Monarche vu dr Franzose mit Fyyrwaffen unterstitzt wore sin.

D Franzose hän vor allem z Saint Louis un z Gorée Kolonien yygrichtet ghaa, wu formäll Gouverneur vu dr Handelskompanie unterstellt gsii sin. D Umständ hän aber verhinderet, ass adminischtrativi Strukturen ufböue wore sin. Di aigetli Macht in däne Zäntren isch doderdur langsam vu Méti ibernuu wore, wu dr Handel mit em Hinterland kontrolliert hän. D Méti hän si gwaigeret, s Verbot vu dr Sklaverei umzsetze, wu in dr Folg vu dr franzesische Revolution erloo woren isch; offizizäll isch des erscht 1848 gschääne. D Méti hän au neii Handelsaktiviteten entwicklet, zum Byschpel dr Gummi- un speter massiv dr Ärdnussexport.

Bis anne 1891 isch s ganz Biet vum hitige Sengal unter franzesischi Kontroll chuu. D Chenigrych sin dur Kanton ersetzt wore, wu Adligi noch em draditionälle Sischtem vogstande sin, wu aber wenig Yyfluss ghaa hän. Dr dytli sterkere Yyfluss vu dr Sufi-Orde hän d Franzose in ihrem Sinn uusgnutzt fir d Verbraitig vum Ärdnuss-Aaböu. D quatre communes Saint Louis, Gorée, Rufisque un Dakar sin syt 1848 Gmaine mit vollem franzesischem Burgerrächt gsii. Do het si d Gsellschaft no franzesischem Vorbild entwicklet: S sin Zytige, bolitischi Barteien un Gwerkschaften entstande, s sin Wahlen abghalte wore un 1914 isch dr Blaise Diagne zum erschte afrikanische Verdrätter vu dr Vier Kommunen in s franzesisch Barlemänt gwehlt wore. Anne 1902 isch Dakar Hauptstadt vu dr 1895 grindete Konfederation Afrique Occidentale Française (AOF) wore.

Di neie Emanzipationsbewegige sin dur di beede Wältchrieg, wu senegalesischi Druppen uf franzesischer Syte yygsetzt wore sin, no versterkt wore. Straik un Revolte hän d Kolonialmacht derzue zwunge, im Johr 1956 allne erwachsene Burgen vu dr Kolony s Wahlrächt z gee. Dr Bolitiker, wu d Gegesätz vu dr Mänsche in dr europäisch orientierte Stedt un dr religies-konservative Landbevelkerig am beschte het chenne veraine, isch dr Léopold Sédar Senghor gsiiu´. Är het s gschafft, e Koalition z bilde, wu d Sozialischte vum Lamine Guèye bis zum Kalif vum Muridiyya-Orden, em Falilou Mbacké, verbunde het. Wu anne 1960 d AOF ufglest woren isch, hän si e Huffe bolitischi Fierer dr Verfall vu Weschtafrika in chlaini Nationalstaaten abglähnt. Konsequänterwys isch s Land am 20. Juni 1960 unabhängig wore zäme mit em hitige Mali as Mali-Federation. Scho zwee Monet speter hän si dr Senghor un dr Modibo Keita aber vertstritten un beedi Staate sin drännti Wäg gange. Dr Senghor isch derno am 5. Septämber 1960 zum erschte Bresidänt vum Land gwehlt wore.

Syt dr Unabhängigkait

Léopold Senghor, 1987

No dr Unabhängigkait isch im Senegal e Regierigsmodäll yygfiert wore, wu arg Frankrych orientiert gsii isch: Bis hite isch dr Senegal e stark zäntralisierti Bresidialrepublik. Di drei Persenligkaite, wu s Land isch dr erschte Johr dominiert ghaa hän, sin dr Bresidänt Léopold Sédar Senghor, dr Barlemäntsbresidänt Lamine Guèye un de Bremierminischter Mamadou Dia gsii. Dr Dia het mit em umfangrych Reformprogramm in dr Wirtschaft un dr Bolitk aagange, isch aber scho 1962 verhaftet wore, wel em d Blanig vun eme Butsch vorgworfe woren isch.

No däre bolitische Krise isch 1963 e neii Verfassig aagnuu wore, di d Rächt vum Bresidänt gsterkt het.Glychzytig isch us em Senegal faktisch en Aibarteiestaat wore, 1965 isch nume no d Union Progressiste Sénégalaise (UPS) vum Bresidänt zuegloo gsii. Dr Senghor het allem e visionäri Kulturbolitik verfolgt, dr Staat het Feschtival, Studio un Musee finanziert. In dr glyche Zyt het s aber e Bryysverfall bim wichtigschte Exportguet vum Land gee, dr Ärdnuss, un e Serie vu Deerine het e wytere Rugggang vu dr Broduktion brocht. Dr Ruggang vu dr Staatsyynahme, wu doderur verursacht woren isch, het zue ärnschthafte soziale Spannige gfiert. Wäg dr Krise isch s aafangs 1970er Johr zue Massedemonschtration chuu, s bolitisch Sischtem isch dodruf wider schrittwys liberalisiert wore, 1974 isch d Oppositionsbartei Parti Démocratique Sénégalais (PDS) zuegloo wore. Bi dr erschte freie Wahle 1978 het d Regierigsbartei, wu si in Parti Socialiste Démocratique (psd) umgnännt ghaa het, iber 80 % vu dr Stimme gwunne. Di liberal PDS isch as Opposition in s Barlemänt yyzoge. Am 31. Dezämber 1980 het dr Senghor as erschte afrikanische Staatsschef sy Ruggdritt verchindet un het s Amt an dr Abdou Diouf ibergee, wu syt 1971 Minischterbresidänt gsii isch.

In dr Amtszyt vum Diouf het s bewaffneti Konflikt im Inneren wie im Ussere gee un e stetige wirtschaftligen Abstiig. D Umsetzig vu dr Reforme, wu vu dr Glaibiger vum Senegal verlangt wore sin, hän Brivatisierige brocht uns Änd vu Subväntione, was d Lääbeshaltigscheschte vu dr Mänsche het scharf aastyyge loo. 1981/82 het dr Senegal sy Armee uf Gambia gschickt go em Bresidänt Dawda Jawara gege ne Militerbutsch z hälfe. 1982 hän si dr Senegal un Gambia uf bolitischem, wirtschaftligem un kulturällem Biet zue dr Konfederation Senegambia zämmegschlosse, wu aber 1989 wider ussenanderbrochen isch. Anne 1982 isch dr Casamance-Konflikt uusbroche, mit dr Separatischtebewegig Mouvement des forces démocratiques de la Casamance an dr Spitz. Stryt um Waid- un Wassernutzigsrächt am Senegal-Fluss hän schließli 1989 zuen eme Gränzchrieg mit Mauretanie gfiert, wu 400 Dodesopfer gfordert un e Huffe Mänsche uf bode Syte us dr Region verdribe het. Noch eme Militärbutsch im benochberte Guinea-Bissau hän dr Senegal un Guinea im Juni 1998 Druppe gschickt. In dr 1980er un 1990er Johr hän alli Wahle zue starke innebolitische Spannige gfiert. No dr Abwärtig vum CFA-Franc sin im Jänner 1994 Uurueje uusbroche mit Dodesopfer z Dakar. D Folg sin Masseverhaftige un Brozäss gege Oppositionsbolitiker gsii.

Anne 1995 het dr Regierigsschef Habib Thiam e nei Kabinett bildet zäme mit dr Oppositionsbartei Parti Démocratique Sénégalais (PDS). Anne 2000 het s im Senegal dergege dr erscht fridli Machtwächsel sidli vu dr Sahara gee. Dr Abdoulaye Wade het d Bresidäntschaftswahle gwunne un ai Johr speter het sy Bartei au d Barlemäntswahle gwunne. Im Jänner 2001 isch d Verfassig per Referändum gänderet wore. D Amtszyt vum Bresidänt isch uf maximal zwai Mandat à 5 Johr begränzt wore. Dr Wade het uf Liberalisierig, Inveschtitionsfryndligkait un Ferderig vu Telekommunikation un Turismus gsetzt, Erfolg het sy Bolitik aber wenig ghaa, Chaufchraft vu dr Senegalese isch allno gsunke un all mee Mänsche, vor allem junig, hän si vu dr Boltik abgwändet. Glychzytig isch em Wade all mee Klientelismus un Verschwändig vorgworfe wore.

Verwaltigsgliderig

Regionen

Regionen im Senegal

Dr Senegal bstoht us 14 Regione (régions), wu alli no ihre Hauptstadt gnännt sin un in insgsamt 45 Département yydailt sin:

Regionen im Senegal

Region	Yywohner (Stand 2009)	Flechi (Stand 2009)
Dakar	2673000	550
Diourbel	1348000	4359
Fatick	660000	7935
Kaffrine	k. A.	k. A.
Kaolack	1204000	16010
Kédougou	111207	16896
Kolda	996000	21011
Louga	769000	29188
Matam	581000	25083
Saint-Louis	852000	19044
Sédhiou	398615	7350
Tambacounda	740000	59602
Thiès	1788864	6601
Ziguinchor	449000	7339

Stedt

Di greschte Stedt sin (in Chlammere Yywohner mit Stand vum 1. Juli 2009):

• Dakar (2.550.000)
• Touba (529.000)
• Thiès (275.000)
• Mbour (216.000)
• Kaolack (181.000)
• Saint-Louis (179.000)
• Ziguinchor (167.000)
• Diourbel (107.000)

Literatur

• Mamadou Diouf: Une histoire du Sénégal. Le modèle islamo-wolof et ses périphéries. Maisonneuve & Larose, Paris 2001, ISBN 2-7068-1503-5.
• Sheldon Gellar: Democracy in Senegal. Tocquevillian analytics in Africa. Palgrave Macmillan, New York 2005, ISBN 1-4039-7027-0.
• Werner Glinga: Literatur in Senegal. Geschichte, Mythos und gesellschaftliches Ideal in der oralen und schriftlichen Literatur. Reimer, Berlin 1990, ISBN 3-496-00460-6 (Habilitationsschrift, Universität Bayreuth 1987).
• Roman Loimeier: Säkularer Staat und islamische Gesellschaft – die Beziehungen zwischen Staat, Sufi-Bruderschaften und islamischer Reformbewegung in Senegal im 20. Jahrhundert. Lit, Münster 2001.
• Brigitte Reinwald: Der Reichtum der Frauen. Leben und Arbeit der weiblichen Bevölkerung in Siin/Senegal unter dem Einfluss der französischen Kolonisation. LIT-Verlag, Münster 1995, ISBN 3-89473-778-6 (Dissertation, Universität Hamburg 1994).
• Eric S. Ross: Culture and Customs of Senegal. Westport 2008, ISBN 978-0-313-34036-9
• Paulin Soumanou Vieyra: Le cinéma au Sénegal. L’Harmattan, Paris 1983, ISBN 2-85802-280-1.
• Bernd Wiese: Senegal, Gambia — Länder der Sahel-Sudan-Zone. Gotha 1995, ISBN 3-623-00664-5

Weblink

 Commons: Senegal – Sammlig vo Multimediadateie

• Offiziälli Websyte vu dr Regierig vum Senegal
• Datebank vu Literatur zue dr gsellschaftliche, politische un wirtschaftliche Situation z Senegal
• L’Afrique — Sénégal — Fotosammlig vu Dakar un Kaolack
• Ethnologue.com: Liste von Sprachen im Senegal (englisch)
• Die Islamizität Senegals