eget

Brezhoneg

Etimologiezh

Da dostaat ouzh ar ger kerneveurek eges, dezhañ ar memes ster. Deuet eus an henvrezhoneg hacet, diwar hac, « hag », evel ar c'hembraeg nogyt « eget na » deuet eus nag. Met en abeg d'o heñvelsoniezh darnel ha d'o arster a stagell eo bet kemmesket an daou c'her eget hag evit a-wezhioù.^[1]

E Geriadur Favereau e kaver "neged", roet evel stumm eus Eusa.

E kembraeg e kaver nog, noged, nogyd (Y Geiriadur Mawr), met nag eo ar stumm ordinal.

Stagell

Gour	Furm
U1	egedon
U2	egedout
U3g	egetañ
U3b	egeti
L1	egedomp
L2	egedoc'h
L3	egeto/egete
D	egedor

eget /e.ˈget/

Stagell an derez uheloc'h.
- [...] ! é sellet doh er pikol gad, ha doh er jiboésour é skampein ar hé lerh, iahoh eget é gi, rag hennan ne gerhe mui meit a droedig kamm. — (Job Jaffre, Yann ar Baluc'henn, DASTUM, 1986, p. 10.)
- Brasoc'h egetañ on.
- Gwelloc'h, gwashoc’h egedout zo.
- Sotoc’h eo eget gwechall, eget biskoazh.
- Aesoc’h e oa eget boaz.
- N’eo ket diaesoc'h eget an dra-se.
- Blejal gwashoc’h eget un azen pennfollet
- Debriñ muioc’h a voued eget ar re all.
- Kavout gwelloc’h gwelout kein unan bennak eget e zremm.^[2]
- Kemer muioc’h eget nebeutoc’h.
- Kompren gwelloc’h eget unan bennak, eget biskoazh^[3]
- Lakaat unan bennak izeloc’h eget ar c’hi, eget ar chas.
- Mont pelloc’h eget ar vachelouriezh.
- — Ac'hanta, ma mab, a lâras da Arzhur, eürusoc'h ez out bet eget da vreudeur ?— (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 16.)
- Un azen bev zo talvoudusoc’h eget daou varc’h marv.^[6]
- N’eus ket dudiusoc’h trugar eget e glevout o kanañ.^[7]
- — [...]. Neuze ec'h aio d'e varchosi hag e pigno war e dremedar, a zo buanoc'h eget an avel, evit dont war hon lerc'h. [...].— (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 144.)
- Puilhoc'h e kouez an taoliou eget ar morzoliou e miz meurz. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 48.)
- E galon a lamme taeroc'h eget kustum, ha, da heul lammoù e galon, priz ar marc'had tonket. — (Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevelloù all, Al Liamm, 1957, p. 21.)
En droienn eget na.
- Ha brema 'c'h eus-hi roët, hac hi n' ket contant:
  Gwell' ê carantez fidel eget aour hac arc'hant. — (Fañch an Uhel, Soniou Breiz-Izel 2, Pariz, 1891, 1971, p. 8.)
- Gwell' ve gant ann dud ober waz
  Eget na ve redec en noaz — (Fañch an Uhel, Soniou Breiz-Izel 2, Pariz, 1891, 1971, p. 224.)
- — [...]. Evidon-me, selaou, me 'gav ez eo easoc'h klask eur vi eget n'eo tapout al loar da zibri. [...]. — (Ivon Krog, Eur Zac'had Marvailhou, Buhez Breiz, Kemper, 1924, p. 20.)
- — Aotrou manac'h Leunafurnez, eme Youen, prins Pouldahud, biskoaz kelenner ne zougas gwelloc'h e hano eget na rit c'houi. [...]. — (Ivon Krog, Eur Zac'had Marvailhou, Buhez Breiz, Kemper, 1924, p. 22.)
Ober un dra bennak kentoc’h eget un dra bennak all.
- kentoc’h eget ho tilezel.
eget biskoazh
Kent eget un dra bennnak.
- kent eget an setañs, MDLM
- kent eget o monet, MDLM
- kent eget tremen deiz Gwener, GMJ
- Gwelout kent evit.
Estroc'h eget : Estreget
- Estroc’h eget.
- Estroc’h eget amañ.: « estreget amañ »
Eget e.
- Ia, a garrie beza marv hac êt da genta,
  Dousoc'h ez eo mervel eget ez ê beva. — (Fañch an Uhel, Soniou Breiz-Izel 2, Pariz, 1891, 1971, p. 74.)
Eget ma.
- Labourat a rez gwelloc’h eget ma ran-me.
eget pa.
Oc'hpenn eget .
- Oc'hpenn eget ur c'henderv YABA 12/13

Gerioù heñvelster

evit

Deveradoù

estreget

Implij

Ne vez implijet eget nemet en derez uheloc'h, ha ne vez ket implijet en derez kevatal.

Iskis

•Ur stagell n’eo ket anavet e-maez Bro Leon, a vez lavaret. Iskis eta e gavout

e kanaouennoù zo, bet dastumet gant Fañch an Uhel, hag e KAB 1.
dindan pluenn Loeiz Herrieu e Kammdro an Ankou hag e-barzh Yann Ar Baluc'henn.

•N’eo ket ken iskis avat gwelout an implij fall anezhi e EZM: fallimplij ur ger a oa estren da yezh voas ar skrivagner, pe reizhadenn graet gant ul Leonad (en adembannadur)? Da wiriañ.