Geisha
Graet e vez 'geisha' (芸者) e bro Japan eus ur vaouez a zoareoù a vez gwerzhet ker pe geroc’h he servijoù d’he fratikoù. Gouestlet eo he buhez ganti da arzoù-kaer ha hengounel bro Japan. Gallout a reer treiñ ar ger « geisha » e brezhoneg gant « maouez an arzoù » pe « mailhez war vicher an arzoù ». Niverus e oa ar geisha-ed en XVIIIvet ha XIXvet kantved. Chom a ra anezho c’hoazh hiziv an deiz daoust d’an hengoun da vont war gil.
E rannyezh Kyōto, e vez lavaret geiko (芸妓) e-lec’h geisha ha maiko (舞妓) evit an deskardezed (a vez graet anezho ivez hangyoku pe oshakusan e lec’hioù all).
Istor
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Orin ar geisha a gaver en taikomochi pe hōkan, da lâret eo kement ha furlukined ar Grennamzer en Europa. Paotred e oa ar geisha kentañ neuze. Deuet e oa tro ar merc’hed da c’houde (neuze e veze graet onna geisha (女芸者) – maouez geisha- anezho). Hiziv an deiz n’eus nemet maouezed.
Gwerzhet e veze merc'hedigoù, hag int krouadurien, gant o familhoù paour da diez ispisial, an okiya (置屋), hag a save hag a vage an danvez geisha. Kregiñ a rae ar vugale da vezañ mitizhien ha skoazellerezed en ti evit deskiñ o micher ha paeañ o studioù e-pad bloavezhioù a-raok mont da c’heisha.
Kregiñ a raent yaouank-tre da zeskiñ o arzoù, evel seniñ (dreist pep tra ar “shamisen“), kanañ ha dañsal, ober ar chanoyu (lid an te), an ikebana (aozañ bokedoù), anavezout barzhoniezh ha lennegezh hengounel ar vro. Deskiñ a raent ivez ar c'h-“kitsuke” (penaos gwiskañ ha kempenn ar c’himono), arz ar gaozeadenn, c’hoarioù ha kement ‘zo evit plijadur o fratikoù.
N’eo ket gisti ar geisha, met kentoc’h ostizezed ha maouezed desket-kaer hag uhel o doareoù ha ne labouront nemet evit tud pinvidik, ha n’int ket rediet d’ober gwele ganto.
Hiziv an deiz e vez krennarderezed tro-dro pemzek vloaz hag a grog -diwar o youl- gant an deskoni. Chom a ra hir ha diaes koulskoude.
Filmoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- 1953 Sonerien Gion (Fest Gion ; Gion bayashi) gant Kenji Mizoguchi.
- 1961 Darvout Geisha (Cry for happy) gant George Marshall.
- 2005 Eñvorennoù ur geisha (Memoirs of A Geisha) gant Rob Marshall, produet gant Steven Spielberg. Savet eo ar film diwar al levr Geisha gant Arthur Golden.
Lec’hiennoù en diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- (en) Hanami Web - Geisha
- (fr) Ar Geisha e bro Japan
- (fr) Reportaj video e Kyoto
- (fr) Ar geisha
- (fr) Geriadur ar Geisha
- (fr) Lubomir Cernota Fotograf - Skeudennoù