Biologija
| Dio serije o |
| Biologiji |
|---|
 |
1. Jedarce
2. Jedro
3. Ribosomi
4. Vezikula
5. Hrapavi endoplazmatski retikulum
6. Golđijev aparat
7. Mikrotubula
8. Glatki endoplazmatski retikulum
9. Mitohondrija
10. Lizozom
11. Citoplazma
12. Mikrotijelo
13. Centriole
Biologija (grčki: βiοs - bios = život + λoγοs - logos = nauka, znanje, znanost, učenje) je nauka o životu, životnim pojavama i procesima. Obuhvata široki spektar naučnih područja, od proučavanja života na molekulskom nivou do međuodnosa živih bića sa (živom i neživom) okolinom i njihove evolucije u prostoru i vremenu.[1][2][3][4][5] [6]
Svi oblici života imaju izvjesne osobine koje ih čine specifičnima i razlikuju od mrtvih tvari. Za razliku od nežive prirode, sva živa bića posjeduju autonomnost, autoregulaciju i autoreprodukciju. Prema tome, uobličena su u samoodržive organizme, sa sposobnošću samoregulacije životnih pojava i procesa i samoobnavljanja (reprodukcije) naredne generacije istovrsnih potomaka[7][8][4][5]
Biodiverzitet na Zemlji uključuje više od 10 miliona različitih vrsta živih bića. Veličina im s kreće od mikroskopskih (mikroorganizama) do džinovskih (plavi kit - more i slon - kopno) dimenzija.[9][10][11]
Područja biologije
[uredi | uredi izvor]
|
|
|
|
Neki od predmeta proučavanja biologije
Brojna su područja biologije, slijedi kraći spisak:
- Anatomija građa organizma i njegovih struktura; nauka koja ih proučava
- Bakteriologija nauka o bakterijama
- Bioantropologija biologija čovjeka
- Biofizika fizika životnih pojava i procesa
- Biogeografija nauka o geografskoj distribuciji živih bića i njihovih zajednica
- Biohemija hemija životnih pojava i procesa
- Bioinformatika nauka o bioinformacijskim procesima i pojavama
- Biosistematika naučna klasifikacija živih bića (na osnovu sličnosti i srodničkih odnosa)
- Botanika nauka o biljkama
- Citogenetika prožimajuće naučno području između citologije i genetike
- Citologija biologija ćelije - nauka o građi i funkciji živih ćelija
- Citotaksonomija taksonomija na bazi citoloških pokazatelja (primarno: hromosomskih garnitura)
- Dendrologija biologija drveća
- Ekologija nauka o međuovisnosti živog i neživog svijeta (nauka o živim bićima u svom okolišu)
- Etologija nauka o ponašanju živih bića
- Embriologija nauka o embriogenezi
- Entomologija nauka o insektima (kukcima)
- Evolucija nauka o razvoju života na Zemlji
- Fitosociologija (Fitocenologija) nauka o karakterizaciji i klasifikaciji biljnih zajednica
- Fiziologija nauka o životnim procesima
- Genetika nauka o biološkom nasljeđivanju
- Herpetologija nauka o vodozemcima i gmizavcima
- Histologija nauka o tkivima
- Imunologija biologija samoodbrambenog (imunog) sistema organizma
- Kariologija nauka o ćelijskom jedru
- Lihenologija nauka o lišajima
- Mamalogija nauka o sisarima
- Mikologija nauka o gljivama
- Mikrobiologija nauka o mikroorganizmima
- Molekularna biologija nauka o životnim pojavama i procesima na molekularnoj razini
- Morfologija nauka o spoljašnjem obliku i građi organizama
- Taksonomija nauka o klasifikaciji živih bića (uz hijerarhijsko grupiranje)
- Paleontologija biologija živog svijeta minulih geoloških epoha
- Palinologija nauka o polenu
- Protistologija nauka o protistima
- Protozoologija nauka o protozoama
- Somatologija nauka o oblicima i građi (konstituciji) živih bića
- Zoologija nauka o životinjama
Poznati biolozi
[uredi | uredi izvor]
- Sir Charles Darwin
- Sir Alexander Fleming
- Luigi Galvani
- Robert Hooke
- Carl von Linne
- Jacques Monod
- Louis Pasteur
Galerija
[uredi | uredi izvor]-
Životinja - Bos primigenius taurus
-
Biljka - Triticum
-
Gljiva - Morchella esculenta
-
Stramenopila/Chromista - Fucus serratus
-
Bakterija - Gemmatimonas aurantiaca (= 1 mikrometar)
-
Archaea - Halobacteria
-
Virus - Gama fag
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Raven P. H., Johanson G. B. (1999): Biology. WCB/McGraw–Hill, New York.
- ^ Campbell N. A. (1996): Biology. The Benjamin/Cummings Publishing Comp., Inc., Menlo Parc (CA), USA, ISBN 0-8053-1957-3.
- ^ Lawrence E. (1999): Henderson's Dictionary of biological terms. Longman Group Ltd., London, ISBN 0-582-22708-9.
- ^ a b Alberts B.; et al. (2002). Molecular Biology of the Cell, 4th Ed. Garland Science. ISBN 0-8153-4072-9. Eksplicitna upotreba et al. u:
|author=(pomoć) - ^ a b Campbell N. A.; et al. (2008). Biology. 8th Ed. Person International Edition, San Francisco. ISBN 978-0-321-53616-7. Eksplicitna upotreba et al. u:
|author=(pomoć) - ^ Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (2004). Biologija 1. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-686-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ Levin B. (2014): Genes XI. Oxford University Press, Oxford, New York, Tokyo.
- ^ King R. C., Stransfield W. D. (1998): Dictionary of genetics. Oxford niversity Press, New York, Oxford, ISBN 0-19-50944-1-7; ISBN 0-19-509442-5
- ^ Campbell N. A. (2008): Biology. Benjamin/Cummings Publishing Comp., Inc., Menlo Parc (CA), USA.
- ^ Dudek R. W., Fix J. D. (2010): Embryology. Board Review Seies, Lippincott Wiliams & Wilkins, New York, USA.
- ^ Reece J. B. et al. (2013): Campbell Biology. Benjamin/Cummings Publishing Comp., Inc., Menlo Parc (CA), USA.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]
- Biološki Rječnik Arhivirano 5. 12. 2006. na Wayback Machine - Bosanski biološki rječnik sa oko 300 pojmova
- Abecedni spisak stranica o biologiji Arhivirano 26. 4. 2008. na Wayback Machine
- Biology with graphics and animations
- http://www2.estrellamountain.edu/faculty/farabee/biobk/biobooktoc.html Arhivirano 25. 12. 2017. na Wayback Machine
- http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/natural-history