Kapitalizm

Kapitalizm – system gòspòdarczi òparti na priwatny włôsnoscë strzodków produkcji i w kònsekwencji czerpaniô z nich zyskù, i na swòbòdnym òbroce dobrama w ramach rënkù; stąd téż gòspòdarka kapitalisticznô nazéwónô je téż gòspòdarką rënkòwą. Swòbòda dzałalnoscë na rënkù przejôwiô sã w pòstacji wòlny przedsãbiorczoscë, wòlnégò òbrotu towarama i ùsługama, swòbòdnégò òbrotu prawama włôsnoscë, jistnieniô sprôwnëch institucji finansowëch i na wòlny kònkùrencji pòmidzë pòdmiotama.

Ekònomiscë, historicë, ekonomiscë politiczny i socjologòwie w swòjich analizach kapitalizmù przejmùją szeroczi wachlôrz perspektiw i rozpoznają różné jegò fòrmë w praktice. I tak westrzód nich znôjdują sã m.in. leseferizm i wòlnorënkòwi kapitalizm, abò kapitalizm państwòwi i kapitalizm òpiekùńczy. Różné fòrmë kapitalizmù, w różnym stopniu traktują taczé zagadnienia jak m.in. wòlny rënk, włôsnosc państwòwô, przeszkòdë dlô wòlny kònkùrencji czë prowôdzenié przez państwò pòliticzi spòłeczny. Stãpień kònkùrencji na rënkach, rolô interwencji i regùlacji, a téż zakres włôsnoscë państwòwi różnią sã w zôleżnoscë òd mòdelu kapitalizmù. Zakres, w jaczim różné rënczi są wòlné i zasadë òkreslającé włôsnosc priwatną są kwestią pòliticzi i przëjãtëch strategii ekònomicznëch. Wiãkszosc jistniejącëch gòspòdarków kapitalistycznëch to gòspòdarczi mieszóné, chtërne parłączą elementë wòlnégò rënkù z interwencją państwa i w niechtërnëch przëpôdkach planowanim gòspodarczim.