Neidio i'r cynnwys

Sardinia

Oddi ar Wicipedia
Sardinia
Mathrhanbarthau'r Eidal, rhanbarth ymreolaethol gan statud arbennig Edit this on Wikidata
PrifddinasCagliari Edit this on Wikidata
Poblogaeth1,628,384, 1,639,591 Edit this on Wikidata
AnthemSu patriottu sardu a sos feudatarios Edit this on Wikidata
Pennaeth llywodraethChristian Solinas Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+01:00, UTC+2 Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Eidaleg, Sardeg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolParth Glas Edit this on Wikidata
GwladBaner Yr Eidal Yr Eidal
Arwynebedd23,949 km² Edit this on Wikidata
Uwch y môr384 metr Edit this on Wikidata
GerllawY Môr Canoldir Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau40°N 9°E Edit this on Wikidata
IT-88 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredolLlywodraeth Sardinia Edit this on Wikidata
Corff deddfwriaetholCyngor Rhanbarthol Sardinia Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth
arlywydd Sardinia Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethChristian Solinas Edit this on Wikidata
Map
Baner Sardinia

Yr ail fwyaf o'r ynysoedd yn y Môr Canoldir a rhanbarth yr Eidal yw Sardinia (Sardeg: Sardigna [sarˈdinja], Eidaleg: Sardegna [sarˈdeɲɲa]). Mae ganddi statws rhanbarth ymreolaethol o fewn yr Eidal. Cagliari yw'r brifddinas.

Yng Nghyfrifiad 2011 roedd gan y rhanbarth boblogaeth o 1,639,362.[1]

Mae gan yr ynys arwynebedd o 24,090 km²; mewn cymhariaeth mae arwynebedd Ynys Môn yn 714 km². Saif ger arfordir gorllewinol yr Eidal, i'r de o Ynys Cors.

Lleoliad Sardinia yn yr Eidal

Rhennir y rhanbarth yn bum talaith a enwir ar ôl eu canolfannau gweinyddol, sef:

Taleithiau Sardinia,
("Sud Sardegna" = De Sardinia)

Tua 1500 CC, galwyd yr ynys yn Hyknusa (Lladin: "Ichnusa") gan y Mycenaeaid, efallai yn golygu ynys (nusa) yr Hyksos, oedd newydd gael eu gyrru o'r Aifft. Cafodd ei henw presennol o enw'r Shardana, un arall o'r bobloedd a ymosododd ar yr Aifft, ond a orchfygwyd gan Ramesses III tua 1180 CC).

Yn wleidyddol, mae'n rhan o'r Eidal gyda mesur o hunanlywodraeth. Cydnabyddir pobl Sardinia gan lywodraeth yr Eidal fel "popolo", sef pobl ar wahân. Mae'n un o ddau ranbarth o'r Eidal sydd a'r statws yma; y llall yw Veneto. Roedd y boblogaeth yn 2006 yn 1,655,677. Y brifddinas yw Cagliari. Mae 'Parth Glas' yn ardal ddemograffig a/neu ddaearyddol yn y byd lle mae llawer o bobl yn byw bywydau hir. Cofnodir Sardinia ymhlith yr uchaf (yn enwedig talaith Nuoro ac Ogliastra). Gwelwyd yma ardal o hirhoedledd uchel iawn mewn pentrefi mynyddig lle y mae'r dynion yn cyrraedd eu 100 ar gyfradd uchel iawn.[2]

Mae gan yr ynys draddodiad cerddorol cryf, a cheir yno iaith gynhenid, Sardeg.

Arwydd yn gwahardd ymsmygu, mewn Sardeg ac Eidaleg

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. City Population; adalwyd 23 Rhagfyr 2020
  2. Buettner, Dan (21 Ebrill 2009) [2008]. "Contents". The Blue Zones: Lessons for Living Longer From the People Who've Lived the Longest (arg. First Paperback). Washington, D.C.: National Geographic. t. vii. ISBN 978-1-4262-0400-5. OCLC 246886564. Cyrchwyd 15 Medi 2009.