Saltu al enhavo

Tudor Arghezi

El Vikipedio, la libera enciklopedio
La printebla versio ne plu estas subtenata kaj povas havi bildigajn erarojn. Bonvolu ĝisdatigi viajn retumilajn legosignojn kaj bonvolu anstataŭe uzi la defaŭltan retumilan printan funkcion.
Tudor Arghezi
Persona informo
Tudor Arghezi
Naskonomo Ion Nae Theodorescu
Naskiĝo 21-an de majo 1880 (1880-05-21)
en Bukareŝto,  Unuiĝintaj Princlandoj
Morto 14-an de julio 1967 (1967-07-14) (87-jaraĝa)
en Bukareŝto,  Socialisma Respubliko Rumanio
Religio ortodoksismo vd
Lingvoj rumana vd
Ŝtataneco Rumanio Redakti la valoron en Wikidata vd
Alma mater Saint Sava College (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Subskribo Tudor Arghezi
Familio
Infanoj Mitzura Arghezi (en) Traduki, Baruțu T. Arghezi (en) Traduki, Eli Lotar (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Profesio
Alia nomo Ioan Theodorescu vd
Okupo poeto
ĵurnalisto
verkisto
verkisto de porinfana literaturo Redakti la valoron en Wikidata vd
Aktiva dum 27-a de julio 1896– vd
vd Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Jono Nae THEODORESCU (la 21an de majo 1880 – la 14an de julio 1967) estis rumana verkisto kiu verkis sub la plumnomo Tudor Arghezi. Unu el la plej grandaj rumanaj poetoj de la 20-a jarcento, kies poezia verkado, de ekzempla originaleco, reprezentas alian signifan epokon de rumana literaturo.

Membro de la Rumana Akademio (rumane Academia Română). Heroo de Laboro de la Socialisma Respubliko Rumanio. Li estas plej bone konata por lia unika kontribuaĵo al poezio, sub la influo de Baudelaireismo, kaj al infanliteraturo [1].

Vivo

Tudor Argezi estas pseŭdonimo. La vera nomo de la poeto estas Ion N. Theodorescu. La kromnomo devenas de la latina vorto Argesis  - la antikva nomo de la rivero Arges. Tudor Argezi naskiĝis en Bukareŝto en 1880. En sia junaĝo li ŝanĝis multajn profesiojn. En 1900-1904 li estis monaĥo de la Monaĥejo Ĉernikskij. Li vivis dum longa tempo en Svislando, kie li estis sub proksima gvatado de la aŭtoritatoj dum la kamparana ribelo en Rumanio de 1907, por kiu li profunde empatis.

En siaj romanoj, la poeto konfesis, ke li ne estas tre altirita de la monaĥa kariero, ĉar la aŭtoro de la Psalma ciklo estis herezulo kaj ne mistika spirito. Li frekventis ĉi tiun rifuĝon pli pro oportuno, unu el liaj onkloj estante alta hierarko de la Rumana Ortodoksa Eklezio. En la romano Cimitirul Buna Vestire li sarkasme parodiis la monaĥan mondon.

Li debutis kiel poeto en 1896. Li komencis sisteman literaturan laboron en 1904. En siaj poemoj (kolektoj "Necesaj Vortoj", 1927, "Floroj de Ŝimo", 1931, "Printempaj Medaljonoj", 1936, "Sep Kantoj kun Fermita Buŝo", 1939, ktp.) li asertis la valoron de la homa personeco, la aktiva, kreiva principo. Aŭtoro de la kolektoj "Lignaj Ikonoj" (1930), "Ĉe la Nigra Pordego" (1930), "Notoj el la Lando Kuti" (1933). Dum la Dua Mondmilito, li verkis satiron pri la registaro de Ion Antonescu kaj ĝia por-Hitlera orientiĝo. En 1943, li estis arestita pro la pamfleto "Barono", direktita kontraŭ Nazia Germanio, kaj ĉiuj kopioj de lia revuo estis konfiskitaj. Li estis liberigita de malliberejo per la puĉo de reĝo Mikaelo en 1944.

Malgraŭ siaj socialismaj simpatioj, li havis ambiguajn rilatojn kun la postmilita komunista reĝimo. Kampanjo de persekuto komenciĝis kontraŭ li, en la organo de la reganta partio " Skynteya " en serio de artikoloj "La Poezio de Malriĉeco aŭ la Malriĉeco de Poezio" li estis deklarita "la gvida poeto de la burĝaro". Tamen, post 1952 li estis tute rehabilitita kaj estis honorita kiel nacia poeto. En 1955, Tudor Arghezi ricevis la Ŝtatan Premion de la Socialisma Respubliko Rumanio. Li verkis la ciklojn de poemoj "1907" (1955) kaj "Kanto al Homo" (ankaŭ en 1955). En 1955, Tudor Arghezi estis elektita al plena membreco de la Rumana Akademio.

En la Strateto de Klasikaĵoj en Chisinau estas busto de Tudor Argezi (1995, skulptisto Dmitry Verdeanu). Poeto kaj prezentisto de originalaj kantoj Novella Matveeva dediĉis unu el ŝiaj kantoj nomitaj "Poetoj" al la memoro de Tudor Argezi.

Verkado

Poezio

La valoro de la poezio de Arghezi kuŝas ĉefe en la profundo de internaj perspektivoj. En la Testamento ĝi komenciĝas per la ideo de la ligo inter generacioj, ĝi emfazas la penon, kiun la naturo faras por atingi rezulton, tiam la okulo havas vidon de supre sur la antropologia ĝermado. La prapatroj eliras el la nokto tra fosaĵoj kaj intermontoj, la maljunuloj rampas sur la kruroj, kaj ilia ŝarĝa efiko estas amaso da ostoj, verŝita en la poeton: 

         Mi ne lasos vin kiel posedaĵon post morto
         Ol nomo kolektita sur libro
         En la tumulta vespero kiu venas,
         De miaj prapatroj ĝis vi
         Tra intermontoj kaj profundaj kavoj,
         Sekvate de miaj pliaĝuloj sur la branĉoj,
         Kaj kiu, junulo, atendas vin por grimpi ilin
         Mia libro, filo, estas paŝo.

Prozo

La prozo de Tudor Arghezi eniras la lirikan sferon. (G. Călinescu, op. cit. p. 317). En Lignaj Ikonoj estas pentritaj realaj figuroj de la rumana pastraro siatempa kun la juneco de la verkisto. En Tablojdoj el la lando de Kuty Arghezi donas al la broŝuro la fabelan etoson de la satira verko de Jonathan Swift kaj utopiistoj ĝenerale. Ĉi tie la escepta alvokiĝo de la vizia spirito de Arghes estas atestita. La kerno de la romano Good Annunciation estas la ĉapitro pri la resurekto de la mortintoj, kiu ŝajnas esti inspirita de la Maglavit- kazo. La oficiala eklezio, kiu malakceptas la anomalion, ne antaŭviditan en la tekstoj, estas konfrontita kun la kredemo de la beboj. La renversiĝo de la aŭtoritatoj, la renversiĝo de la ĉiutaga vivo sub la imperio de la miraklo vidiĝas kun granda sento de fantaziaj eventoj. La plej grandioza apokalipso miksiĝas kun ironio, en esceptaj paĝoj.

Verkaro

  • "Taŭgaj Vortoj" Cuvinte pasuete 1927 Poemoj.
  • "Ligna ikono" Icoane de lemn 1929 Mallongaj listoj.
  • "La Nigra Pordego" Poarta neagra 1930 mallongaj listoj.
  • "Mallongaj notoj de la tero de Kuty" Tablete din Ţara de Kuty 1933 Rakontoj en la stilo de Jonathan Swift.
  • "Okuloj de la Dipatrino" Ochii Maicii Domnului 1934
  • "Libro de Arabio" 1935 Cărticica de seară Poemoj.
  • "La Bonnovaĵa Tombejo" Cimitirul Buna-Vestire 1934 Alegoria romano.
  • "Rimoj" Versuri 1936
  • "Kion vi faris al mi, spirito? 1937
  • "Lina" Lina 1942 romano.
  • "Eminescu" Eminescu 1943 Kritika studo.
  • "Elektitaj Rimoj" Versuri alese 1946
  • "Biletoj por papago" Bilete de papagal 1946
  • "La Abelujo " Prisaca 1948 Poemoj por infanoj.
  • "Pejzaĝaj Bildoj" 1907-Peizaje 1955
  • "Paĝoj el la pasinteco" 1955 Pagini din pasinta ĵurnalismo.
  • "La Kanto de Homo" Cântare homa 1955
  • "Folioj" Frunze 1961
  • "Novaj Poemoj" Poeme noi 1963
  • "Buĉistoj" Cadenţe 1964
  • "silaboj" Silabe 1965
  • "Ĉi tie kaj Tie" Răzleţe 1965
  • "Longaj rimoj" Versuri lungi 1965
  • "Ritmoj" Ritmuri 1966
  • "Preĝoj" Litanii 1967
  • "La Nokto" Noaptea 1967

Referencoj

  1. ↑ Roszkowski, Wojciech. (8 July 2016) Biographical Dictionary of Central and Eastern Europe in the Twentieth Century. Taylor & Francis, p. 1925–1926. ISBN 9781317475934.

Eksteraj ligiloj

Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Tudor_Arghezi&oldid=8849727"