Naturaj satelitoj de Jupitero

Diagramo de la orbitaj radiusoj kaj inklinacioj. La cikloj indikas la relativaj proporcioj de la lunoj, sed ne rilate al la orbitaj radiusoj. La flavaj linioj kunligas la plej proksimajn kaj plej forajn distancojn. Kalisto (griza) estas referenco.

La sekvonta tabelo estas listo de ĉiuj konataj naturaj satelitoj de la planedo Jupitero. Ĝi estas ordigita laŭ la meza orbita radiuso. Novaj eltrovoj estas markita per provizoraj numeroj, ĝis ili ricevos nomon de la Internacia Astronomia Unio.

	Nr.	Nomo	laŭŝajna lumeco (mag)	Diametro (km)	Maso (kg)	Meza orbita radiuso (km)	Periodo (d)
1.	XVI	Metiso	17,5	43	9,55 x 10¹⁶	127.969	0,30
2.	XV	Adrasteo	18,7	26 × 20 × 16	1,89 x 10¹⁶	129.000	0,30
3.	V	Amalteo	14,1	262 × 146 × 134	2,10 x 10¹⁸	181.400	0,50
4.	XIV	Tebo	16	110 × 90	7,56 x 10¹⁷	221.900	0,67
5.	I	Iono	5	3.643	8,93 x 10²²	421.600	1,76
6.	II	Eŭropo	5,3	3.122	4,80 x 10²²	670.900	3,55
7.	III	Ganimedo	4,6	5.262	1,48 x 10²³	1.070.600	7,16
8.	IV	Kalisto	5,7	4.821	1,08 x 10²³	1.883.000	16,69
9.	XVIII	Temisto	21	8	6,89 x 10¹⁴	7.507.000	130,02
10.	XIII	Ledao	19,5	20	1,09 x 10¹⁶	11.165.000	240,50
11.	VI	Himalio	14,6	170	6,70 x 10¹⁸	11.461.000	250,56
12.	X	Lizito	18,3	36	6,30 x 10¹⁶	11.717.000	259,20
13.	VII	Elaro	16,3	86	8,70 x 10¹⁷	11.741.000	259,64
14.	LIII	Dia	22,4	4	9,0 x 10¹³	12.555.000	286,95
15.	XLVI	Karpo	23,0	3	4,5 x 10¹³	16.989.000	456,10
16.		S/2003 J 12	23,9	1	1,5 x 10¹²	17.582.000	489,50
17.	XXXIV	Eŭporio	23,1	2	1,5 x 10¹³	19.304.000	550,74
18.	LX	Jupiter LX	23,4	2	1,5 x 10¹³	20.221.000	583,88
19.		S/2010 J 2		2		20.307.150	588,1
20.		S/2003 J 18		2	1,5 x 10¹³	20.514.000	596,59
21.	XXXV	Ortosio	23,1	2	1,5 x 10¹³	20.720.000	622,56
22.	XXXIII	Evanteo	22,8	3	4,5 x 10¹³	20.797.000	620,49
23.	XXII	Harpaliko	22,2	4	1,2 x 10¹⁴	20.858.000	623,31
24.	XXVII	Praksidiko	21,2	7	4,3 x 10¹⁴	20.907.000	625,38
25.	XXIX	Tiono	22,3	4	9,0 x 10¹³	20.939.000	627,21
26.		S/2003 J 16		2	1,5 x 10¹³	20.957.000	616,36
27.	XL	Mnemo	23,3	2	1,5 x 10¹³	21.069.000	620,04
28.	XXX	Hermipo	22,1	4	9,0 x 10¹³	21.131.000	633,90
29.	XLII	Telksino	23,5	2	1,5 x 10¹³	21.162.000	628,03
30.	XLV	Helikeo	22,6	4	9,0 x 10¹³	21.263.000	634,77
31.	XXIV	Jokasto	21,8	5	1,9 x 10¹⁴	21.269.000	631,5
32.	XII	Ananko	18,8	28	3,0 x 10¹⁶	21.276.000	629,77
33.		S/2003 J 15		2	1,5 x 10¹³	22.627.000	687,77
34.	XXXII	Eŭridomo	22,7	3	4,5 x 10¹³	22.865.000	717,33
35.	XLIII	Arkeo	22,8	3	4,5 x 10¹³	22.931.000	723,90
36.	L	Herseo	23,4	2	1,5 x 10¹³	22.992.000	616,36
37.	XXXVIII	Paziteo	23,2	2	1,5 x 10¹³	23.004.000	719,44
38.		S/2003 J 10	23,6	2	1,5 x 10¹³	23.041.000	716,25
39.	XXI	Kaldeno	22,5	4	7,5 x 10¹³	23.100.000	723,70
40.	XXVI	Isono	22,5	4	7,5 x 10¹³	23.155.000	726,25
41.	XXXVII	Kaleo	23	2	1,5 x 10¹³	23.217.000	729,47
42.	XXV	Erinomo	22,8	3	4,5 x 10¹³	23.279.000	728,3
43.		S/2010 J 1	23	4		23.314.335	723.2
44.		S/2003 J 9	23,7	1	1,5 x 10¹²	23.384.000	733,29
45.	XI	Karmeo	17,6	46	1,3 x 10¹⁷	23.404.000	734,17
46.	XXXVI	Spondeo	23	2	1,5 x 10¹³	23.487.000	748,34
47.		S/2003 J 5	22,4	4	9,0 x 10¹³	23.495.000	738,73
48.		S/2003 J 19	23,7	2	1,5 x 10¹³	23.533.000	740,42
49.		S/2003 J 23	23,6	2	1,5 x 10¹³	23.563.000	732,44
50.	XXIII	Kaliko	21,8	5	1,9 x 10¹⁴	23.566.000	742,03
51.	VIII	Pazifao	17	60	3,0 x 10¹⁷	23.624.000	743,63
52.	XLVII	Eŭcelado	22,6	4	9,0 x 10¹³	23.661.000	746,39
53.	XX	Tajgeto	21,9	5	1,6 x 10¹⁴	23.800.000	732,41
54.		S/2003 J 4	23	2	1,5 x 10¹³	23.930.000	755,24
55.	IX	Sinopo	18,1	38	7,6 x 10¹⁶	23.939.000	758,90
56.	XXXIX	Hegemono	22,9	3	4,5 x 10¹³	23.947.000	739,60
57.	XLVIII	Cileno		2	1,5 x 10¹³	23.951.000	751,94
58.	XLI	Aedo	22,5	4	9,0 x 10¹³	23.981.000	761,50
59.	XLIX	Koreo		2	1,5 x 10¹³	24.011.000	779,18
60.	XLIV	Kalikoro	23,7	2	1,5 x 10¹³	24.043.000	764,73
61.	XXVIII	Aŭtono	22	4	9,0 x 10¹³	24.046.000	760,95
62.	XXXI	Ajtno	22,7	3	4,5 x 10¹³	24.046.000	760,95
63.	XVII	Kaliro	20,7	9	8,7 x 10¹⁴	24.103.000	758,77
64.	XIX	Megaklito	21,7	5,4	2,1 x 10¹⁴	24.493.000	752,88
65.		S/2003 J 2	23,2	2	1,5 x 10¹³	29.541.000	979,99

Grupoj

La jupiteraj satelitoj povas esti klasitaj laŭ ses grupoj, du de regulaj satelitoj, kaj kvar de neregulaj satelitoj.

La regulaj satelitoj

Orbita resonanco inter Ganimedo, Eŭropo kaj Iono

La regulaj satelitoj havas orbitojn kun malgranda discentreco kaj klinangulo.

La internaj satelitoj (foje klasigitaj en Amaltea grupo)

Tiu grupo arigas la internajn satelitojn: Metiso, Adrasteo, Amalteo kaj Tebo.

Tiuj satelitoj helpas la konserviĝon de la jupiteraj ringoj: El Metiso kaj Adrasteo venas materialo de la ĉefa ringo, Amalteo kaj Tebo providas per materialo la gosamerajn ringojn.

La Galileaj satelitoj

La Galilejaj satelitoj estas la kvar satelitoj de Jupitero malkovritaj far de Galilejo: Iono, Eŭropo, Ganimedo kaj Kalisto. Ili estas je multo la plej grandaj kaj entenas 99,999% el la maso de la tuta satelitaro de Jupitero.

La tri unuaj Galileaj satelitoj estas en orbita resonanco 1:2:4, Dum la tempo kiam Ganimedo faras 1 rondiron ĉirkaŭ Jupitero, Eŭropo faras du rondirojn, kaj Iono faras kvar rondirojn.

La neregulaj satelitoj

La neregulaj satelitoj estas malgrandaj korpoj, kun orbitoj rimarkinde pli vastaj, discentraj kaj klinitaj ol tiuj de la regulaj. Oni disdonas ilin en kvar grupoj, plus kelkaj ekstergrupaj satelitoj.

Temisto, kiu aniĝas nenian grupon.
La himalia grupo: grupo da progradaj lunoj kun grandaj duonaksoj inter 11 160 000 km kaj 12 555 000 km; orbitaj inklinacioj inter 25,8° kaj 30,7° rilate al la jupitera ekvatoro; kaj discentrecoj inter 0,11 kaj 0,25.
Karpo plej ekstera prograda luno, kaj S/2003 J 12, plej interna retrograda luno: du ekstergrupaj satelitoj.
La ananka grupo: La lunoj de tiu grupo havas retrogradajn orbitojn kies grandajn duonaksoj estas inter 19 300 000 kaj 22 700 000 km, kaj klinecojn inter 145,7° kaj 154,8°rilate al la Jupitera ekvatoro.
La karmea grupo: Anigas lunojn kiuj havas retrogradajn orbitojn ĉirkaŭ Jupitero, kun grandaj duonaksoj inter 22 900 000 km kaj 24 100 000 km; orbitaj inklinacioj inter 164,9° kaj 165,5° rilate al la jupitera ekvatoro; kaj discentrecoj inter 0,23 kaj 0,27.
La pazifaa grupo: Retrogradaj satelitoj kies orbitoj havas grandajn duonaksojn inter 22 800 000 kaj 24 100 000 km, klinecojn inter 144,5° kaj 158,3° rilate al la Jupitera ekvatoro, kaj discentrecojn inter 0,25 kaj 0,43.
S/2003 J 2, plej ekstera, izolata satelito.

La ekstergrupaj satelitoj estas ĉu fragmentoj eljetitaj sur apartajn orbitojn pro fortaj alfrapoj, ĉu kaptitaj asteroidoj kiuj havis la ŝancon ne diseriĝi, ĉu anoj de grupoj ankoraŭ ne malkovritaj.

Diagramoj montrantaj la orbitaj inklinaciojn de la ĉefaj anoj de la himalia, ananka, karmea, kaj pazifaa grupoj en funkcio de la granda duonakso. (la ruĝaj cirkloj montras la diametrojn de la lunoj).

La kvar ĉefaj anoj de la himalia grupo.
Ĉefaj anoj de la ananka grupo.
Ĉefaj anoj de la karmea grupo.
Ĉefaj anoj de la pazifaa grupo.

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

Kategorio Naturaj satelitoj de Jupitero en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)