پرش به محتوا

خط مورب

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
/

نشانه‌های سجاوندی

خط مورب
آپاستروف ( ' )
قلاب‌ها (( )، [ ]، { }، < >)
دونقطه ( : )
ویرگول ( ، )
خط فاصله ( ، -، ، ، ، )
سه‌نقطه ( ، ... )
علامت تعجب ( ! )
نقطه ( . )
گیومه ( « » )
علامت سؤال ( ؟ )
علامت گفتاورد ( ‘ ’، “ ” )
نقطه‌ویرگول ( ؛ )
خط مورب ( / )
جدا کننده هزارگان ( ٬ )
جدا کننده اعشار (ممیز) ( ٫ )
جداکنندگان کلمات
فاصله‌ها ( ) () () ( ) () () ()
interpunct ( · )
عمومی
امپرسند ( & )
اَت‌ساین ( @ )
ستاره ( * )
خط اریب وارو ( \ )
گلوله ( )
هشتک/کلاهک ( ^ )
واحد پول عمومی: ( ¤ )
ویژه: ฿، ¢، $، ، ، £، ، ¥، ، ،
daggers ( , )
درجه ( ° )
علامت تعجب برعکس ( ¡ )
علامت سوال برعکس ( ¿ )
نماد عدد/پوند/هشتگ ( # )
numero sign ( )
ordinal indicator (º, ª)
درصد ( %, ‰, )
نشانهٔ پاراگراف ( )
پریم ( )
بند ( § )
مدک ( ~ )
دونقطه ( ¨ )
زیرخط ( _ )
عمودی/پایپ/خط شکسته ( |, ¦
نشان‌های بی‌استفاده
asterism ( )
index/fist ( )
therefore sign ( )
because sign ( )
interrobang ( )
irony mark ( )
lozenge ( )
reference mark ( )

خط مورب، اسلش[الف] یا کج‌خط[۱] یک نشان از گروه نشان‌های سجاوندی است که در موارد زیر به کار می‌رود:[۲]

  • برای جدا کردن روز، ماه، و سال در تاریخ.
  • برای جداکردن مصراع‌های یک بیت.

از این نویسه نباید در اعداد اعشاری فارسی استفاده کرد. به جای آن، باید از نویسه ممیز (٫) استفاده کرد.

کاربردها

[ویرایش]
  1. به جای «یا» و «واو» عطف یا معادل دو واژه که حکم واحد دارند، خط مورب (/) را به کار می‌بریم: دکمه/دکمه/تکمه/تگمه از واژه‌های چند املایی هستند. مردن/درگذشتن/دار فانی را وداع گفتن/سقط شدن با معنای واحد، کاربردهای متفاوت دارند.[۳]
  2. برای جدا کردن مصراع‌های یک بیت (به خصوص شعر نو)، خط مورب (/) را به کار می‌بریم: خانه دوست کجاست؟ /در فلق بود که پرسید سوار/ آسمان مکثی کرد[۲]
  3. جدا کردن واج‌ها در مباحث زبان‌شناسی: واج‌های گ/ی/ا/ز/از واج‌های میانجی به‌شمار می‌آیند[۳]
  4. برای جدا کردن روز، ماه و سال در تاریخ یا جلد و صفحه، خط مورب (/) را به کار می‌بریم: مسابقه در تاریخ ۸۷/۵/۲۹ برگزار شد.[۳] اگر چه که در محیط وب فارسی، نویسهٔ خط مورب می‌تواند سبب به هم‌ریختگی ترتیب روز و ماه و سال شود و به هم دلیل در یونیکد نویسه‌ای ویژه (؍) با کد U+060D برای این منظور تعیین شده است. مانند: ۱۳؍۰۱؍۱۴۰۱

نویسه‌های مشابه[۴]

[ویرایش]

در استاندارد یونیکد، انواع دیگری از کج‌خط نیز وجود دارد که هم از نظر ظاهری و هم از نظر کد یونیکد و هم از نظر کاربرد با کج‌خط معمولی تفاوت دارند:

  • ممیز (٫): برای جدا کردن قسمت اعشاری از قسمت صحیح یک عدد فارسی (⇧ Shift+۳ در صفحه کلید استاندارد فارسی)
  • جداگر هزارگان (٬): برای دسته‌بندی ارقام یک عدد برای خوانایی بیشتر (⇧ Shift+۲ در صفحه کلید استاندارد فارسی)
  • جداگر تاریخ (؍): در یونیکد نویسه‌ای با کد U+060D برای جداسازی اعداد روز، ماه و سال تعیین شده است که همواره روز را در سمت راست و سال را در سمت چپ نمایش می‌دهد. مانند: ۱۳؍۰۱؍۱۴۰۱

نویسه‌های کمتر استفاده شده:

  • کج‌خط کسری (/) با کد یونیکد U+2044 برای نشان دادن کسر یا نسبت مانند ۲/۳
  • کج‌خط تقسیم (/) با کد یونیکد U+2215 برابر علامت تقسیم (÷). مثلاً ۲۳ ÷ ۴۳ را می‌توان به صورت ۲۳ / ۴۳ نیز نوشت

جستارهای وابسته

[ویرایش]

یادداشت‌ها

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. «کج‌خط» [رایانه و فنّاوری اطلاعات] هم‌ارزِ «اسلش» (به انگلیسی: slash)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ زبان فارسی (۱)، انتشارات چاپ و نشر کتاب‌های درسی، ۱۳۸۶، ص. ص۲۹
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ حسن ذوالفقاری، منتشر شده توسط نجوای قلم (2017-01-10). «خط مورب (ممیز)». آموزش ویراستاری، آموزش مقاله‌نویسی، حافظ خوانی | مؤسسه نجوای قلم. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ اكتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در 2020-01-05. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  4. https://en.wikipedia.org/wiki/Slash_(punctuation)#Mathematics