پرش به محتوا

مقدس اردبیلی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مقدس اردبیلی

مقدس اردبیلی
عنوان(ها)محقق اردبیلی، مقدس اردبیلی
اطلاعات شخصی
زاده
احمد بن محمد اردبیلی نجفی

اردبیل، ایران
درگذشته۹۹۳
محل دفنحرم علی بن ابیطالب
محل اقامتنجف
آثار معروفاستیناس المعنویة
بحرالمناقب
حاشیه بر شرح تجرید
حدیقة الشیعة
رساله خراجیه
زبدة البیان فی آیات الاحکام
و …
تحصیلاتاراک، نجف
شاگردان
  • شیخ حسن
    سید محمد
    میر فیض‌الله تفرشی
    عنایت‌الله کوهپایه‌ای
    ملاعبدالله شوشتری

احمد بن محمد اردبیلی نجفی، معروف به مقدس اردبیلی یا محقق اردبیلی، عالم و فقیه شیعه امامیه در قرن دهم هجری بود. او در محلهٔ نیار شهر اردبیل به دنیا آمد. او از شاگردان جلال‌الدین دوانی بود.[۱][۲]

تحصیل

[ویرایش]

فراگیری علوم دینی را از دوران کودکی آغاز کرد. پس از گذراندن دروس مقدماتی، به نجف رفت و علوم نقلی و فقه را از سید علی صائغ فرا گرفت. پس از مدتی، به شیراز مهاجرت کرد و نزد جمال‌الدین محمود به تحصیل علوم عقلی مشغول گردید. وی در زهد و تقوا به درجه‌ای رسید که به «مقدس» شهرت یافت و در تحقیق و ژرف‌نگری علمی به اندازه‌ای تبحر داشت که به «محقق» معروف شد.

شاگردان

[ویرایش]

تألیفات

[ویرایش]

در دربار صفوی

[ویرایش]

وی از جمله عالمانی است که در پرتو رابطه با دربار صفوی در گسترش تشیع و حل مشکلات شیعیان تلاش‌های فراوانی را به ثمر نشاند. هر چند که او به در خواست شاه عباس صفوی برای ترک نجف و مهاجرت به ایران پاسخ منفی داد، برای مصالح تشیع و شیعیان همواره به دربار صفوی تذکراتی می‌داد که تاریخ برخی از آن وقایع را نقل کرده‌است.[۱۱]

در گفتار دیگران

[ویرایش]

سید مصطفی تفرشی از معاصران او می‌نویسد:

«امرش در جلالت و اطمینان و امانت مشهورتر از آن است که ذکر شود و بالاتر از آن است که عبارتی بتواند آن را وصف کند. او متکلمی فقیه و عظیم‌الشأن و جلیل‌القدر و بلند منزلت و با ورع‌ترین شخص زمانش و عابدترین و با تقواترین آنها بود.»[۱۲]

شیخ حر عاملی می‌نویسد:

«احمد بن محمد اردبیلی عالمی فاضل، محققی عابد، مورد اطمینان و پارسا، عظیم‌الشأن و جلیل‌القدر و معاصر شیخ بهایی بود».[۱۳]

درگذشت

[ویرایش]

اردبیلی در رجب سال ۹۹۳ در نجف درگذشت و در کنار حرم علی بن ابیطالب به خاک سپرده شد. ابیات زیر سر در مقبره مقدس اردبیلی نقش بسته‌است: تا نجف شد آفتاب دین و دولت را مقام/ خاک او دارد شرف بر زمزم بیت الحرام[۱۴]

پانویس

[ویرایش]
  1. «زندگینامه: مقدس اردبیلی». رضوی. ۲۰ دی ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۲ آبان ۱۴۰۰.
  2. «زندگی‌نامه مقدس اردبیلی». www.noorsoft.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۲۴.
  3. فرزند شهید ثانی (مؤلف کتابهای معالم الاصول والمنتقی).
  4. نوه دختری شهید ثانی، معروف به صاحب مدارک.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج ۱، چ ۳، نشر معروف، قم: ۱۳۸۵
  6. کتاب نصرة الحق نوشته ظهیرالدین علی فمی تفرشی و گودرز رشتیانی آن را پژوهش و بازنویسی نموده‌است
  7. در علم کلام.
  8. «نادرستی انتساب (حدیقة الشّیعه) به مقدس اردبیلی». hawzah.net. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۲-۱۲.
  9. در علم اصول.
  10. این کتاب یکی از مشهورترین دائرةالمعارف‌های فقه استدلالی و یکی از مصادر و منابع گران‌سنگ فقه جعفری است. محقق این کتاب را به مثابه شرحی بر کتاب ارشاد علامه حلی نوشته، ولی خود کتابی بسیار مفصل و عمیق است که با دقت و کنکاشی عظیم به تحلیل و بررسی مباحث فقهی پرداخته‌است.
  11. فوائد الرضویة، شیخ عباس قمی، ص ۲۵. با ترک اردبیل و سکونت در نجف موجب احیای و رونق دوباره حوزه علمیه نجف شد.
  12. نقد الرجال، سید مصطفی تفرشی، ص ۲۹.
  13. امل الآمل، قسم دوم، ص ۲۳.
  14. «حرم علوی چگونه توسعه پیدا کرد». مشرق.

منابع

[ویرایش]
  • جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج ۱، چ ۳، نشر معروف، قم: ۱۳۸۵.

پیوند به بیرون

[ویرایش]