Aller au contenu

1600 en santé et médecine

Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.
Années de la santé et de la médecine :
1597 - 1598 - 1599 - 1600 - 1601 - 1602 - 1603
Décennies de la santé et de la médecine :
1570 - 1580 - 1590 - 1600 - 1610 - 1620 - 1630

Événements

[modifier | modifier le code]
  • 2 août : au Danemark, fondation d'un hortus medicus (« jardin des plantes médicinales ») qui est à l'origine de l'actuel jardin botanique de Copenhague[1].
  • Fondation par Ranuccio Farnèse du « Jardin des simples » (Orto dei semplici) qui est à l'origine de l'actuel Jardin botanique (it) de Parme[2].
  • Il y a à Londres environ cinquante médecins qualifiés (ayant suivi un enseignement universitaire), et cent chirurgiens[3].
  • La faculté de médecine de Toulouse est reconstruite au no 30 de la rue des Lois, anciennement rue des Pénitents-Gris[4],[5].
  • Edmé Brothey, rebouteux, et curé de Montillot, en Bourgogne, est accusé d'exercice illégal de la médecine[6].
  • 1600 – années 1640 : au Canada, « estimés à trente mille en 1600, [les Hurons] alliés des Français [auront] vu leur population fondre à neuf mille au début des années1640, essentiellement à cause de la variole[7] ».

Publications

[modifier | modifier le code]
  • Jean Bauhin (1541-1612), naturaliste et médecin d'origine française, publie deux ouvrages, l'un de minéralogie et zoologie, l'autre sur les eaux médicamenteuses[8],[9].
  • Ippolito Beccaria Boschi (1540 ? – 1621 ?), médecin et chirurgien de Ferrare, donne un manuel d'anatomie sous le titre de De facultate anathomica per breves lectiones[10].
  • Nicolas Bocángel, médecin de Philippe III, roi d'Espagne, donne son traité « des maladies malignes et pestilentielles », en latin[11] et en espagnol[12].
  • Girolamo Bresciano (ou Brisiano) fait paraître un ouvrage sur la cautérisation[13].
  • Giulio Cesare Casseri (c.-), professeur d'anatomie à Padoue, fait paraître chez Vittorio Baldini son essai De vocis auditusque organis historia anatomica, « sur les organes de la voix et de l'ouie[14] ».
  • Nicolas Coningo (dit le sieur de Castelmont), médecin spagyriste à Aix-en-Provence, publie un Traité des bains de la ville d'Aix[15] auquel le galéniste Antoine Mérindol[16] répond dans l'année par une Apologie pour les bains d'Aix[17].
  • Cesare Crivellati (1553-1640), médecin de Viterbe, donne un traité sur « l'emploi du vin dans les maladies aiguës[18] ».
  • Giulio Durante, médecin romain, fait paraître son « traité sur la peste et la fièvre pestilentielle[19] ».
  • Girolamo Fabrizi d'Acquapendente (1533-1619) rassemble en un volume, sous le titre de De visione, voce, auditu, trois traités de physiologie et d'anatomie : De oculo visus organo, De larynge vocis instrumento et De aure auditus organo''[20].
  • Giovanni Pietro Maffei (1533-1603) donne le le deuxième volume de son édition des œuvres complètes de Gabriel Fallope (1523-1562[21]).
  • Johann Nicolas Fischer publie ses thèses de médecine (Theses medicae), soutenues à l'académie de Wurtzbourg devant Adrien Romain (1561-1615), et qui portent « sur les maladies internes de l'ensemble du corps humain[22] ».
  • Carolus Gallus, médecin originaire de Pontremoli, en Toscane, donne un « traité sur les fièvres pestilentielles et malignes » (De febribus pestilentibus ac malignis tractatus bipartitus[23]).
  • William Gilbert (-), médecin de la reine Élisabeth Ire puis du roi Jacques Ier, surtout connu comme astronome et physicien, publie son traité De magnete, qui ouvre la voie à l'étude du champ magnétique terrestre[24].
  • Johan van Heurne (1543-1601) donne son traité de peste (De peste liber[25]).
  • Francesco India, médecin de Vérone, fait paraître ses « deux livres sur la goutte, du pied et de la main, et sur les maladies articulaires[26] ».
  • Jean Bourgeois (° ) donne une traduction latine des Erreurs populaires au fait de la médecine (1578[27]), du médecin et chirurgien français Laurent Joubert (1529-1583), sous le titre de De vulgi erroribus medicinae medicorumque dignitatem deformantibus[28].
  • Nicolas Abraham de La Framboisière (1550-1636) fait paraître un régime de santé qu'il intitule Le Gouvernement nécessaire à chacun pour vivre longuement en santé[29].
  • André du Laurens (1558-1609) fait paraître son Historia anatomica, dont il a publié une première version en sous le titre d'Opera anatomica[30], ouvrage qui sera largement diffusé[31] et dont François Size donnera la traduction française dès [32].
  • Parution à Rome d'un résumé de thèses de médecine (Summa brevis et compendiaria disputationis medicae) soutenues par Giuseppe de Luna devant le pape Clément VIII[33].
  • Antoine Mérindol, médecin à Aix-en-Provence, par son Apologie pour les bains d'Aix[17], répond, dans le cadre de la longue querelle entre galénistes et spagyriques[16], au Traité des bains de la ville d'Aix, de Nicolas Coningo de Castelmont[15].
  • Giovanni Tommaso Minadoi (1545-1618), professeur de médecine à Padoue, publie son De humani corporis turbitudinibus[34].
  • Johann Oberndorfer von Oberndorf (1586-1621), médecin allemand, fait paraître son De veri et falsi medici agnitione tractatus brevis, « court traité sur les moyens de distinguer les vrais médecins des charlatans[35] ».
  • Pierre Perreau fait paraître un ouvrage sur la fontaine de Saint-Pardoux de Theneuille, en Bourbonnais[36].
  • Jacques Pons (1538-1612), médecin lyonnais fait paraître en latin un manuel sur « l'enseignement et la pratique de la médecine », accompagné de « notes sur l'Histoire des plantes, de Rouillé[37] ».
  • Antonio Possevino (  ?), médecin à Mantoue, publie, en vers, une « théorie des maladies » (Theorica morborum) à laquelle il joint une « méthode pour les études de médecine » (Methodus studiorum medicinae), ouvrage tiré de la bibliothèque de son oncle homonyme, le jésuite Antonio Possevino ( [38]).
  • Andreas Posthumus donne un ouvrage sur la plique polonaise[39].
  • Julius Recalchus, professeur de médecine à Ferrare, signe sous le pseudonyme de Lucius Laelius Fuliginus un opuscule sur « la maladie des Carpates » (« Sarmatica lues »), également nommée plique polonaise[40].
  • Hieronymus Reusner, (° ),médecin de Nördlingen fait paraître un ouvrage sur le scorbut[41].
  • Filippo Maria Roffredi donne un « tableau de la peste à Turin en 1599 » (Pestis et calamitatum Taurini subalpinae Galliae metropolis anni MDXCIX descriptio[42]).
  • Eustachius Rudius (pseud. Johannes Donatellus) (1551-1611), professeur de médecine à Padoue, publie deux ouvrages, l'un sur la « constitution naturelle et morbide du cœur[43] », l'autre sur « les tumeurs non naturelles[44] ».
  • Martin Ruland le Jeune (en) (1569-1611), médecin et alchimiste allemand, fait paraître un traité sur le typhus : De perniciosae luis Ungaricae tecmarsi et curatione[45].
  • Ercole Sassonia (1551-1607) publie à Padoue un ouvrage sur la plique polonaise[46], tandis que Peter Uffenbach (1566-1635), sous le titre de Tractatus triplex[47], donne à Francfort l'édition en un volume de trois traités du même auteur : « sur les fièvres putrides[48] » (De febribus putridis), « sur le pouls » (De pulsibus) et « sur les urines » (De urinis).
  • Publication posthume du deuxième volume des « observations médicales » recueillies par Johann Schenck von Grafenberg (en) (1530-1598), médecin à Fribourg[49].
  • Pedro de Torres, chirurgien du roi d'Espagne Philippe III, donne un traité sur la syphilis[50].
  • Pietro Verderio donne un ouvrage d'étiologie : De morborum ac simptomatum occultis manifestisve causis[51].
  • Les médecins officiels de la ville de Nuremberg diffusent une « courte notice sur les conduite à tenir et les précautions à prendre par ce temps de mortalité et de grave épidémie[52] ».

Références

[modifier | modifier le code]
  1. (en) « The First Garden : Hortus medicus », dans Natural History Museum of Denmark, Université de Copenhague, s. d. (lire en ligne).
  2. Raimondo Villano (trad. de l'italien), « Études, traitement et utilisation des simples au début de l'âge moderne » [« Studio, lavorazione e impiego dei semplici a initios età moderna »] (conférence prononcée à l'occasion des Giornate storico-mediche Romane, convegno internazionale de studi : « Herbarum olim medicina erat : Le piante in medicina », Rome, 13-14 décembre 2012), Atti e memorie della Accademia di storia dell'arte sanitaria,‎ , p. 27 (lire en ligne).
  3. Margaret Llasera, Représentations scientifiques et images poétiques en Angleterre au XVIIe siècle, CNRS éditions, (lire en ligne), chap. 6 : « Médecine », p. 217-264 [§ 18-19 en ligne].
  4. Jean-Luc Laffont, « Médecine et médecins à Toulouse au siècle des Lumières », dans Didier Foucault (dir.) et Pierre C. Lile (dir.), Représentations scientifiques et images poétiques en Angleterre au XVIIIe siècle : À la recherche de l’invisible, Presses universitaires du Midi, (lire en ligne), p. 35-99 [n. 51 en ligne].
  5. Jules Barbot, Les Chroniques de la faculté de médecine de Toulouse du treizième au vingtième siècle, t. 1 : 1229-1793, Toulouse, librairie Charles Dirion, (lire en ligne), p. 92-93.
  6. A[ndré] Buet, « Edmé Brothey, curé de Monteluot en 1600 et rebouteux renommé », Généa-89 (Yonne) : Revue de la Société généalogique de l'Yonne, no 96,‎ , p. 86 (lire en ligne).
  7. Gilles Havard, « Indiens d'Amérique : L'Hécatombe », L'Histoire, « Les Collections » no 54 « L'Aventure oubliée : Les Indiens d'Amérique, des Micmacs au Red Power »,‎ , p. 60-61 (présentation en ligne).
  8. (la) Jean Bauhin, De lapidibus metallicisque miro naturae artificio in ipsis terrae visceribus figuratis, necnon De stirpibus, insectis, avibus aliisque animalibus, partim in fontis admirabilis Bollensis penetralibus [...], auctore Joh[anne] Bauhino, illustrissimi ducis Wirtembergici, etc. medico, Montisbelgardi [à Montbéliard], apud Jacobum Foilletum [chez Jacques Foillet], anno m. dc [l'an 1600], [8]-222-[10] p., ill., in-4° (lire en ligne).
  9. (la) Jean Bauhin, De Thermis aquisque medicatis Europae praecipuis, opus succinctum atque utiliss[imum] quippe naturam usumque earum genuinum magna diligentia ostendens, quod admirabilis fontis Bollens[is] [...] historia exactissima illustratur, conscriptum a Jo[hanne]. Bauhino [...],adjectae sunt sub finem plurimarum rerum naturalium figurae novae, Montisbelgardi [à Montbéliard], apud Jacobum Foilletum [chez Jacques Foillet], anno m. dc [l'an 1600], [28]-291 p., ill., in-4° (lire en ligne).
  10. (la) Ippolito Beccaria Boschi, De facultate anathomica per breves lectiones cum quibusdam observationibus [...], auctore Hyppolito Bosco Ferrariensi, philosopho ac medico, et in almo Ferrariensi gymnasio publico lectore, atque illustriss[imo] communitatis Ferrariæ chyrurgo, Ferrariæ [à Ferrare], excudebat Victorius Baldinus [imprimé par Vittorio Baldino], mdc [1600], [4]-76 p., in-4° (BNF 43792260).
  11. (la) Nicolas Bocángel, De morbis malignis et pestilentibus, causis, prefagiis et medendi methodo de remediis insuper preservativis tractatus, autore Nicolao Boca Angelino, Caesarae Majestatis Imperatricis medico et liberalium artium magistro, Madriti [à Madrid], apud Ludovicum Sanchez [chez Luis Sanchez], anno 1600 [l'an 1600], XIV-251 p. et l'index, in-4° (lire en ligne).
  12. (es) Nicolas Bocángel, De las enfermedades malignas y pestilentes, causas, pronosticos, curacion y preservation, autor el doctor Nicolao Bocangelino, medico de la Magestad Cesareae, en Madrid [à Madrid], por Luis Sanchez [chez Louis Sanchez], año 1600 [l'an 1600], VI-250 p. et la table, in-4° (lire en ligne).
  13. (la) Girolamo Bresciano, Hieronymi Brisiani philosophi ac medici excellentissimi Anticauterica velitatio, Venetiis [à Venise], apud Gratiosum Perchacinum [chez Grazioso Percacino], , 33 f., in-4° (BNF 30162503).
  14. (la) Giulio Cesare Casseri, Julii Casserii Placentini philosphi atq[ue] medicii Patavii utranque medicinam exercentis, De vocis auditusque organis historia anatomica, singulari fide methodo ac industria concinnata tractatibus duobus explicita et variis iconibus aere excusis illustrata, Ferrariae [à Ferrare], excudebat Victorius Baldinus [imprimé par Vittorio Baldini], 1600 [ou] 1601 (lire en ligne).
  15. a et b Nicolas Coningo (dit le sieur de Castelmont), Traité des bains de la ville d'Aix en Provence, et la maniere d'en user, par le Sr de Castelmont, medecin espargerique, a Aix, par Jean Tholosan, chez la veuve de Charles David, et [chez] Joseph David, (lire en ligne).
  16. a et b Félix Chavernac, Deux médecins [Jacques Fontaine et Antoine Mérindol] et un spagyrique [Nicolas Coningo « le chevalier de Castelmont »] à Aix, en l'an 1600, Aix, imprimerie Marius Illy, (lire en ligne), p. 28-29.
  17. a et b Antoine Mérindol, Apologie pour les bains d'Aix, par M. Anthoine Merindol, docteur en medecine, contre le sieur de Castelmont, chymiste, a Aix, par Jean Tholosan, , 35 p. (lire en ligne).
  18. (it) Cesare Crivellati, Trattato dell'uso et modo di dare il vino nelle malattie acute, constra il costume de nostri tempi, di Cesare Crivellati, medico Viterbese, dove si dimostrano le virtu di esso vino et le cattive qualita dell'acqua, con il vero modo d'usarla, in Roma [à Rome], appresso Bartholomeo Bonfadino [chez Bartholomeo Bonfadino], l'anno del giubileo, m.dc [l'année du jubilé, 1600], VI-255 p., in-8° (lire en ligne).
  19. (it) Giulio Durante, Trattato della peste et febre pestilentiale, di Giulio Durante, medico del collegio et cittadin Romano, distinto in quattro parti [...], in Venetia [à Venise], presso Giovanni Battista Ciotti [chez Giovanni Battista Ciotti], , VIII-112 p., in-8° (lire en ligne).
  20. (la) Girolamo Fabrizi d'Acquapendente, Hieronymi Fabricii ab Aquapendente, De visione, voce, auditu, Venetiis [à Venise], per Franciscum Bolzettam [par Francesco Bolzetta], , 3 part. en 1 vol. ([12]-133-[2 bl.] p., [12]-83-[1 bl.] p., [8]-38 p.), in-fol. (lire en ligne).
  21. (la) Gabriel Fallope et Giovanni Pietro Maffei (éd.), Gabrielis Falloppii Mutinensis, physici praeclarissimi ac chirurgi celeberrimi, Operum quae in gymnasio Patavino, dum rem medicam et chirurgicam mirabili cum laude et splendore profiteretur, publice docuit, tomus secundus, opera et studio Johan[nis] Petri Maphaei, D. chirurgiae Tarvisini, [etc.], Francofurti [à Francfort], apud haeredes Andreae Wecheli, Claud[ium] Marnium et Joan[nem] Aubrium [chez les héritiers d'André Wechel, Claude Marne et Jean Aubry], m.dc. [1600], pièces limin., 344 p. et index (lire en ligne).
  22. (la) Johann Nicolas Fischer, Theses medicae de totius corporis humani affectibus interioribus quas divina Dei ter Optimi Maximi adjutrice gratia sub praesidio clarissimi atque expertissimi viri ac domini Adriani Romani equitis aurati, medicinae doctoris, nec non ejusdem facultatis in celebri atque orthodoxa Herbipolensi academia praxeos professore ordinário, defendere conabitur Joannes Nicolaus Fischer Mogund. [sic] medicinae stud[ens], Wurceburgi [à Wurtzbourg], typis Georgii Fleischmann [sur les presses de Georg Fleischmann], anno Domini M.D.C [l'an du Seigneur 1600], [44] p., in-4° (présentation en ligne).
    N. B. « Mogund., à la ligne 18 du titre, est une faute d'impression. » (« Adrien Romanus, premier professeur à la faculté de médecine de Wurzbourg, suite et fin », Le Bibliophile belge, Bruxelles, chez Fr[rançois]-J[oseph] Olivier, vol. 2,‎ mdccc.lxvii [1867], p. 183 (lire en ligne).
  23. (la) Carolus Gallus, Caroli Galli, medici ac philosophi Pontremulensis, De febribus pestilentibus ac malignis tractatus bipartitus, in quo elegantissima et copiosa alexipharmaca usuque comprobata, per eumdem acurate examinantur, nec non quaestio an venae sectio, cucurbitula, hyrudines vel scarificationes conveniant in dictis febribus authoritatib eximiorum virorum absolvitur, Ferrariae [à Ferrare], apud Victorium Baldinum [chez Vittorio Baldini], , pièces limin., 84 p., in-4° (lire en ligne).
  24. (la) William Gilbert, Guilielmi Gilberti Colcestrensis, De magnete, magneticisque corporibus, et de magno magnete tellure, physiologia nova, plurimis et argumentis, et experimentis demonstrata, Londini [à Londres], excudebat Petrus Short [imprimé par Peter Short], anno mdc [l'an 1600] (lire en ligne sur Gallica).
  25. (la) Johan van Heurne, Joannis Heurnii Ultrajectini De peste liber, [Lugduni Batavorum] [à Leyde], ex officina Plantiniana apud Christophorum Raphelengium [des ateliers plantiniens, chez Christophe Raphelenge], ciↃ iↃ [1600], pièces limin., 48 p., in-4° (BNF 31536867) (lire en ligne le texte intégral de l'édition de 1611).
  26. (la) Francesco India, De gutta podagrica, chiragrica et arthritica libri duo Francisci Indiae, med[ici] et philosophi Veron[ensis], in quibus natura earum et curatio miro ordine discutitur et enucleatur, et medicamenta [...] proponuntur, Veronae [à Vérone], Societatis aspirantium cura [par la Compagnia degli aspiranti], ciↃ iↃ c [1600], 119 p., in-4° (lire en ligne).
  27. Laurent Joubert, Erreurs populaires du fait de la medecine et regime de sante, corrigez par M. Laur[ent] Joubert, conseiller et medecin ordinaire du Roy et du roy de Navarre, premier docteur regent, chancelier et juge de l'université en medecine de Montpelier, cette-cy est de toute l’œuvre la premiere partie [etc.], en Avignon, par Guillaume Bertrand, m.c.lxxviii [1578] (réimpr. Bordeaux, la même année), in-8° (lire en ligne).
  28. (la) Laurent Joubert, Laurentii Jouberti Delphinatis Valentini, Henrici III Galliarum regis archiatris et in academia Monspeliaca regii medicinae professoris et cancellarii, De vulgi erroribus, medicinae medicorumque dignitatem deformantibus, librum singularem latinitate donabat et scholiis illustrabat Joannes Bourgesius Houpliniensis, medicinae et astrologiae candidatus, Antevepiae [à Anvers], ex officina typographica Martini Nutii [des presses de Martin Nuyts], anno m.dc [l'an 1600], pièces limin., 183 p., in-8° (lire en ligne).
  29. Nicolas Abraham de La Framboisière, Le Gouvernement necessaire a chacun pour vivre longuement en santé, dedié au roy tres-chrétien de France et de Navarre, Henry IIII, par Nicolas Abraham, Sr de la Framboisiere, conseiller et medecin ordinaire de sa Majesté, a Paris, chez Michel Sonnius, m.d.c. [1600] (lire en ligne).
  30. (la) André du Laurens, Andreae Laurentii doctoris medici et in celeberrima Monspeliensi academia regii professoris, Opera anatomica in quinque libros divisa [etc.], Lugduni [à Lyon], sumptibus Ioannis-Baptistae Buysson [publié par Jean-Baptiste Buysson], m. d. xciii [1593] (lire en ligne).
  31. (la) André du Laurens, Historia anatomica humani corporis singularum eius partium multis controversiis et observationibus novis illustrata, Parisiis [à Paris], excudeba[n]t Jametus Mettayer et Marcus Ourry [imprimé par Jamet Mettayer et Marc Orry], anno mdc [l'an 1600] (lire en ligne).
  32. André du Laurens, L'Histoire anatomique en laquelle toutes les parties du corps humain sont amplement déclarées, enrichie de controverses et observations nouvelles, le tout par M. André du Laurens, de la traduction de François Size, à Paris, chez Julien Bertault, (lire en ligne).
  33. (la) Giuseppe de Luna, Summa brevis et compendiaria disputationis medicae coram Sanctiss. D. N. Patre Clem[ente] VIII [...] habitae, Josephi a Luna [...], Romae [à Rome], apud Stephanum Paulinum [chez Stefano Paulino], , 16 p., in-4° (BNF 30846237).
  34. (la) Giovanni Tommaso Minadoi, Jo[hannis] Thomae Minadoi Rhodigini, in Patavino gymnasio pract[icam] matutinam, quam extraordinariam vocant, in primo loco profitentis, De humani corporis turpitudinibus cognoscendis et curandis libri tres, in quibus cum cutanearum tum organicarum turpitudinum primum quidem universim, mox seorsum cognitio et curatio traditur [...], de nova quadam affectione, quam cirrorum morbum, plicam, Helotida et Sarmatice Gozdziec et Koltunum dicunt, consulatatio habetur, Patavii, apud Franciscum Bolzettam, anno m.dc, pièces limin., 137-9 f. et les tables, in fol. (lire en ligne).
  35. (la) Johann Oberndorfer von Oberndorf, De veri et falsi medici agnitione tractatus brevis, in theorematum forma conscriptus, a Johanne Oberndorffero medicinae doctore, Lavingae [à Lauenburg], ex officina typographica Leonhardi Reimichaelii [des presses de Leonhart Reimichel], m.dc [1600], in-4° (lire en ligne).
  36. Pierre Perreau, La Singuliere Vertu de la fontaine de Sainct Pardous en Bourbonnais, par Me Pierre Perreau, Paris, Jamet et Pierre Mettayer, , 23 p., in-8° (BNF 31085179).
  37. (la) Jacques Pons, Medicus, seu Ratio ac via aptissima ad recte tum discendam, tum exercendam medicinam, ad tyrones, authore Jacobo Pons, medico Lugdunensi, accesserunt in tyronum gratiam, breves in Historiam generalem plantarum Rovilii annotatienes, ejusdem authoris, Lugduni [à Lyon], apud Joannem Pillehotte [chez Jean Pillehotte], , 178 p., in-8° (lire en ligne).
  38. (la) Antonio Possevino, Antonii Possevini junioris, medici ac philosophi Mantuani, Theoricae morborum libri quinque, addita Methodus studiorum medicinae ex Bibliotheca selecta ejus patrui Antonii Possevini, S. J., Mantuae [à Mantoue], Franciscus Osanna excudebat [imprimé par Francesco de Osanna], m.d.c [1600], 256 p., in-8° (lire en ligne).
  39. (la) Andrea Posthumus, Septem ad Sarmatas dialogus, in quo novae Pokutiensis luis, quam cirrorum morbum vocant, natura et essentia examinatur, auctore Andrea Posthumo, a Grafembergh medicine candidato, Vicentiae [à Vicence], apud Georgium Graecum [chez Giorgio Greco], mdc [1600], 22 f., in-4° (lire en ligne).
  40. (la) Lucius Laelius [Julius Recalchus], De Sarmatica lue consultatio, Ferrariae, apud Victorem Baldinum [chez Vittorio Baldini], , [10] f., in-fol. (BNF 31185088).
  41. (la) Hieronymus Reusner, Hieronymi Reusneri, Nordlingensium poliatri, diexodicarum exercitationum liber de scorbuto, in quo, praeter genuinam variorum, novorum ac insolentium morborum, prosapiam solertemque lienis e priscorum mystarum pandectis erutam liturgiam, exaugurata Paracelsitarum hieroglyphia, nec non exauctorata parachymicorum chrysurgia, enucleatur [...], Francoforti [à Francfort], ex officina Paltheniana [de l'atelier palthénien (fondé par Zacharias Palthenus)], anno 1600 [l'an 1600], 542 p. et index, in-8° (lire en ligne).
  42. (la) Filippo Maria Roffredi, Pestis et calamitatum Taurini subalpinae Galliae metropolis anni MDXCIX descriptio, ad vitae morumque emendationem, valde, utilis, et similis tempore necessaria, ex sacrae paginae fontibus opportunis in locis praecipue excerpta [...], per Philippum Mariam Roffredum consiliarium, senatorem et generalem fisci patronum sereniss[imi] Sabaudiae ducis edita, et e quarto libro tractatus sui De indignis traslata, Taurini [à Turin], apud Aloysium Pizzamilium [chez Luiggi Pizzamiglio], anno mdc [l'an 1600], pièces limin., 91 p., in-4° (BNF 31234499, présentation en ligne).
  43. (la) Eustachius Rudius [pseud. Johannes Donatellus], Eustachii Rudii Utinensis in Patavino gymnasio practicae medicinae lectoris ordinarii, De naturali atque morbosa cordis constitutione libri tres, Venetiis [à Venise], Gratiosus Perchacinus exdudebat [imprimé par Grazioso Percacino], mdc [1600], pièces limin., 66 ff., in-4° (lire en ligne).
  44. (la) Eustachius Rudius [pseud. Johannes Donatellus], Eustachii Rudii Utinensis in Patavina academia practicae medicinae lectoris ordinarii, De tumoribuss praeter naturam libri tres, Venetiis [à Venise], apud Joannem Baptistam Ciottum [chez Giovanni Battista Ciotti], m.dc [1600], pièces limin., 128 p., in-4° (lire en ligne).
  45. (la) Martin Ruland (en), De perniciosae luis Ungaricae tecmarsi et curatione tractatus, historicis curis atque observationibus triginta, nec non quaestionibus aliquot homogenencis locupletatus, autore, post Deum opt[imum] max[imumt], Martino Rulando f[ilio], medico Ratisbonensi, Francoforti [à Francfort], typis Romani Beati, sumptibus Nicolai Bassaei [imprimé par Romanus Beatus pour Nicolas Basse], m.dc [1600], 158 p. et l'index, in-8° (lire en ligne).
  46. (la) Ercole Sassonia, Herculis Saxonia Patavini in eodem gymnasio florentissimo practicam ordinariam profitentis, De plica quam Poloni gwoźdźiec, Roxolani kołtunum vocant, liber nunc primum in lucem editus, Pat[avini] [à Padoue], apud Laurentium Pasquatum [chez Lorenzo Pasquato], m.dc. [1600], pièces limin., 247 p., in-4° (lire en ligne).
  47. (la) Ercole Sassonia et Peter Uffenbach (éd.), Herculis Saxoniae, medici Patavini Antenoris excellentissimi, et professoris ibidem practici ordinarii primarii Tractatus triplex : De fe[b]rium putridarum signis et symptomatibus ; De pulsibus ; et De urinis, omnibus medicinae studiosis tam necessarius quam utilis, e dictantis ejus ore exceptus, in certa quaedam capita redactus praelog[us] commissus a Petro Uffenbachio, P. et M. D. reique publicae Francof[urtensis] physico ordinario, accessit ejusdem Doctrina pulcherrima de lue venerea seu morbo gallico, jam ante edita, nunc vero ab innumeris, quibus scatebat, mendis repurgata, Francofurti [à Francfort], typis Sigismundi Latomi, impensis Joannnis Theobaldi Schönwetteri [imprimé par Sigmund Latomus pour Johann Theobald Schönwetter], m.d.c. [1600], pièces limin., 344 p. et l'index, in-8° (lire en ligne).
  48. « Putride », dans Ortolang, CNRTL (lire en ligne), Pathol., vx. Fièvre putride : « fièvre que l'on attribuait à la corruption des humeurs ».
  49. (la) Johann Schenck von Grafenberg (en), Observationum medicarum, rararum, novarum, admirabilium et monstrosarum, tomus alter, continens librum [...] in quibus quae medici doctissimi et exercitatissimi abdita, vulgo incognita, gravia, periculosaq[ue] in harum partium conformationibus, eorundemque morborum caussis, signis, eventibus et curationibus accidere compererunt, exemplis ut plurimum et historiis proposita exhibentur [...] a Joanne Schenckio a Grafenberg, apud Friburgum Brisgosorum medico [...], Francofurti [à Francfort], sumtibus Jonae Rhodii [pour le compte de Jonas Rose, , 904-[48] p. (lire en ligne).
  50. (es) Pedro de Torres, Libro que trata de la enfermedad de las bubas, compuesto por el doctor Pedro de Torres, medico y cirujano de la Magestad de la Emperatriz nuestra señora, natural de Daroca en el reyno de Aragon, en Madrid [à Madrid], por Luis Sanchez [par Luis Sanchez], pièces limin., 114 p. et la table, in-4° (lire en ligne).
  51. (la) Pietro Verderio, De morborum ac simptomatum occultis manifestisve causis, disputatio, auctore Petro Verderio, medico, philosopho, Venetiis [à Venise], apud Rubertum Meiettum [chez Roberto Meietti], m.dc [1600], pièces limin., 32 f., in-4° (lire en ligne).
  52. (de) Les médecins officiels de la ville de Nuremberg, Kurtzer-Bericht was man sich zur Zeit der Sterbens läufft zu verhalten die Schwere Seuch der Pestilentz durch Gottes Ghade zu verhüten. Gestellt durch die Verordneten Doctores der Artzney diser Statt Nürmberg, Nürmberg [Nuremberg], gedruckt durch Paulum Kauffmann [imprimé par Paulus Kauffmann], mdc [1600], IIII et VI f., in-4° (BNF 33447733, lire en ligne).
  53. « Naudé, Gabriel (1600-1653) », BNF 11917444.
  54. Antonio Drolet, « Bonnemere, Florent », dans Dictionnaire biographique du Canada, vol. 1, (lire en ligne).
  55. « Joncquet, Denis (1600-1671) », BNF 10357955
  56. (de) Julius Pagel, « Schröder, Johann S. », dans Allgemeine Deutsche Biographie, vol. 32, (lire en ligne), p. 518.
  57. Théodore Vetter, « Bartsch, Jacob », dans Bernard Vogler (dir.), Nouveau Dictionnaire de biographie alsacienne, Fédération des sociétés d'histoire et d'archéologie d'Alsace, (lire en ligne).
  58. « Rivinus, Andreas », VIAF (lire en ligne).
  59. (it) Augusto De Ferrari, « Cibo, Gherardo », dans Dizionario biografico degli Italiani, vol. 25, Istituto Treccani, (lire en ligne).
  60. « Jakob Horst », dans Deutsche Digitale Bibliothek, s. l. n. d. (lire en ligne).
  61. (de) B. Ke., « Horst (Jacob) », dans Christian Gottlieb Jöcher (dir.), Allgemeines Gelehrten-Lexicon, vol. 2 : D-L, Johann Friedrich Gleditsch, (lire en ligne), col. 1717.
  62. (en) Jan Kalvoda et Eva Novotna, « Antonin Strnad », dans Hayden Lorimer (dir.) et Charles W. J. Withers (dir.), Geographers : Bibliographical Studies, vol. 32, Londres, Bloomsbury, , 224 p. (ISBN 978-1-4725-1164-5, lire en ligne), p. 200.
  63. Elisa Andretta, « Les Médecins du Tibre », Histoire, médecine et santé, vol. 11,‎ , « Andrea Bacci, « soignant » du Tibre » [§ 23 et suiv. en ligne] (lire en ligne).