Saltar ao contido

Herba gateira

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

A herba gateira[1], (Nepeta cataria) é unha planta natural de Europa que medra en terreos ermos, noiro, sebes, terrapléns e en ruínas de casas vellas. Tamén medra brava en Asia occidental e América do Norte.

O nome do seu xénero Nepeta provén do latín nepa que significa "escorpión", dada a antiga crenza de que esta planta sandaba a pezoña dos escorpións.

Descrición

[editar | editar a fonte]

É unha planta perenne con talo agrisado, viluda e ramificada que acada 20–60 cm de altura. Tien follas opostas, pecioladas, cordadas, con bordos dentados e peludas polo envés. As flores numerosas son de cor amarelenta e rosada manchadas de púrpura, agrupándose nunha espiga laxa pedunculada. A planta bota un forte cheiro a menta que atrae aos gatos (de aí o seu nome común).

Efecto nos gatos

[editar | editar a fonte]
Un gato a amosar os efectos da gateira.

Aos gatos fáiselles irresistíbel esta planta. Comen as súas flores, cheiran, mastigan e se fretan nas súas follas e volven unha e outra vez por unha dose do seu embriagador recendo. Os óleos aromáticos fan que os gatos despois de inxerila fagan nun principio brindeiras, mais a medida que aumentan os efectos do aceite, o seu comportamento faise máis estraño. Comezan a rodar sobre si mesmos coma se estivesen en éxtase, cazan ratos imaxinarios etc.[2]

Non todos os gatos se estimulan no mesmo grao, e un terzo deles non responderá. Esta diferenza de resposta seica é debido a factores medioambientais, xenéticos, e o sexo do gato (atrae especialmente as femias, mais tamén aos machos e machos castrados). Aínda non se coñece o risco xenético que produce esa atracción. O ingrediente activo da herba gateira é a nepetalactona, substancia quimicamente relacionada cun composto semellante que se atopa non seus ouriños.[3]

Propiedades

[editar | editar a fonte]
A infusión e decocción de follas e flores úsase oralmente para o tratamento de afeccións gastrointestinais (cólico, diarrea, flatulencia, indixestión),[4][5][6] nerviosas (histeria, insomnio, nerviosidade, neuralxia, neurastenia, pesadelos)[7] e respiratorias (bronquite, catarreiras, influenza, arrefriado, tuberculose),[4][5][8][9] amenorrea,[10] anemia, fraqueza, dor de testa, escarlatina, febre, hidropisía,[7][11] e cancro.[12]
O zume de follas úsase para baixar a menstruación.[11] En ungüento úsase para hemorroides.[10] As follas mastigadas úsanse para calmar a dor de moas.[6] Fumadas para afeccións respiratorias e inducir estados levemente hipnóticos.[13] En enema para as convulsións, dispepsia, disuria, histeria,[11] e cólico infantil.[10] O emplasto das follas úsase para suavizar calos[11] e tratar diversas formas de cancro.[12]
Atribúeselle propiedade afrodisíaca, recendente, carminativa, diaforética, dixestiva, emenagoga, espasmolítica, estimulante, estomáquica, pectoral, refrixerante, sedante, soporífera, sudorífera e tónica.[11]

Sinonimia

[editar | editar a fonte]
  • Cataria vulgaris Gaterau, Descr. Pl. Montauban: 105 (1789).
  • Glechoma cataria (L.) Kuntze, Revis. Gen. Pl. 2: 518 (1891).
  • Nepeta minor Mill., Gard. Dict. ed. 8: 2 (1768).
  • Nepeta vulgaris Lam., Fl. Franç. 2: 398 (1779).
  • Cataria tomentosa Gilib., Fl. Lit. Inch. 1: 78 (1782), opus utique oppr.
  • Nepeta americana Vitman, Summa Pl. 3: 419 (1789), nom. illeg.
  • Nepeta tomentosa (Gilib.) Vitman, Summa Pl. 3: 419 (1789).
  • Nepeta mollis Salisb., Prodr. Stirp. Chap. Allerton: 78 (1796).
  • Nepeta macrura Ledeb. ex Spreng., Syst. Veg. 2: 729 (1825).
  • Nepeta citriodora Dumort., Fl. Belg.: 47 (1827).
  • Nepeta ruderalis Boiss., Fl. Orient. 4: 643 (1879), nom. illeg.
  • Glechoma macrura (Ledeb. ex Spreng.) Kuntze, Revis. Gen. Pl. 2: 518 (1891).
  • Calamintha albiflora Vaniot, Bull. Acad. Int. Géogr. Bot. 14: 181 (1904).
  • Nepeta bodinieri Vaniot, Bull. Acad. Int. Géogr. Bot. 14: 172 (1904).
  • Nepeta laurentii Sennen, Bol. Soc. Ibér. Ci. Nat. 32: 20 (1933 publ. 1934).[14]

Nome común

[editar | editar a fonte]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Nome galego en Nomenclatura vernácula da flora vascular galega, Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, 1991
  2. ↑ Rodríguez, Héctor (25 de febreiro de 2020). "Nébeda, la droga de los gatos" (en castelán). Consultado o 18 de abril de 2020. 
  3. ↑ Samorini, Giorgio (2003). Animales que se drogan (en castelán). Barcelona: La Cañamería Global S.L. pp. 29–34. ISBN 84-931026-6-0. 
  4. ↑ 4,0 4,1 (Krochmal A. Krochmal C.), 1973. Páx. 157.
  5. ↑ 5,0 5,1 (Schaunberg P. Paris F.), 1972. Pág. 294.
  6. ↑ 6,0 6,1 (Foster S. Duke JA.), 1990. Páx. 70.
  7. ↑ 7,0 7,1 (Cecchini T.), 1978. Páx. 232.
  8. ↑ (Ody P.), 1993. Páx. 134.
  9. ↑ (Lewis WH. Elvin-Lewis MPF.), 1977. Páx. 307.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 (Potterton D.), 1983. Culpeper's Color Herbal. Páx. 39.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 (Duke JA.), 1985. Handbook of Medicinal Herbs. Páx. 325.
  12. ↑ 12,0 12,1 (Hartwell JL.), 1982. Páx.268.
  13. ↑ (Emboden W.), 1979. Narcotics Plants. Pág. 6.
  14. ↑ "Herba gateira". Royal Botanic Gardens, Kew: World Checklist of Selected Plant Families. Consultado o 12 de abril de 2010. 
  15. ↑ Nomes vulgares galegos en Nomenclatura vernácula da flora vascular galega Santiago de Compostela, Xunta de Galicia, 1991; a través de Buscatermos da USC.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Herba_gateira&oldid=6641916»