Saltar ao contido

Vetóns

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Territorio dos vetóns e as súas máis importantes cidades.

Os vetóns[1] (en latín, Vettones; do grego antigo: Ouettones) foron un pobo prerromano no sector suroccidental da meseta central na Península Ibérica[2], entre o río Douro e o río Texo, zona na que se atopan hoxe en día as províncias españolas de Ávila e Salamanca, así como partes de Zamora, Toledo, Cáceres, e tamén algunhas zonas fronteirizas do actual Portugal. Son moi coñecidos polas estatuas de gando, especialmente porcos (verróns).

Limitaban cos ástures, vacceos, carpetanos, oretanos, túrdulos, célticos e lusitanos. Vivían en castros, sendo o máis famoso o de Cogotas, que pasou a denominar este tipo de cultura debido á riqueza do seu xacemento como Cogotas II, que xorde no século V a.C. e alcanza o seu cénit debido aos contactos comerciais e á trashumancia, o que aumentou a súa demografía pero concentrando o poder en castas e poboados que darían lugar a cidades-Estado, que aumentarían o tamaño das súas murallas dando lugar a un protourbanismo con organización de fortificación e graneiros a grande escala.

Os vetóns foron un grupo de tribos de orixe céltico[3][4] ou celtibero,[5] organizadas dende o século II a.C. nunha confederación tribal de forza descoñecida. Os nomes das súas tribos son aínda escuros para nós, mais a través dun estudo da epigrafía local púidose localizar os calontienses, coerenses, caluri e bletonesii; as outras tribos seguen sendo descoñecidas. Martín Almagro Gorbea considera "obvio" que os Vetóns pertenceran ao grupo de pobos prerromanos cualificados como celtas polas súas características culturais.[6]

A súa relixión era politeísta e facían sacrificios humanos[7] en certos casos, como o caso dos beltonenses, que durante o mandato de P. Craso (96-94 a.C.) ratificaron a paz cun pobo veciño mediante o sacrificio dun home e un cabalo. Entre os seus deuses estaban Trebaruna, Vaelicus (cun santuario en Postoloboso), Ataecina, Ilurbeda[8], Bandua, Arentia etc. O seu santuario máis coñecido é o do castro de Ulaca (en Villaviciosa (Solosancho), provincia de Ávila), semellante ao de Panóias (en Vila Real, Portugal), con escaleiras e pías.

Os seus enterramentos eran mediante incineración con enxoval, que consistía en cerámica e armas (inutilizadas ao seren dobradas para así consagralas aos deuses por parte da aristocracia guerreira). É característica neste pobo a presenza de figuras de verracos aínda que se descoñece se se trata de figuras de deidades, de carácter funerario, marcos delimitadores, etc.

  1. "vetón, vetoa". digalego.xunta.gal. Consultado o 7 de decembro de 2021. 
  2. Eduardo Sánchez Moreno "Vetones:historia y arqueología de un pueblo prerromano" ed Cantoblanco 2000
  3. Koch 2006, p. 481
  4. Cólera 2007, pp. 749-750
  5. Álvarez-Sanchís 2005
  6. Almagro Gorbea, 2008, p. 47
  7. Salinas de Frías 2006
  8. Mª Rosario Hernando "A propósito del teónimo Ilurebda. Hipótesis de trabajo" Ficheiro epigráfico 2004

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Este artigo tan só é un bosquexo
 Este artigo sobre historia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
 Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.