Afriski wopiči chlěbowc
| |
| Afriski wopiči chlěbowc (Adansonia digitata) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| rjad: | (Malvales) |
| swójba: | Šlězowe rostliny (Malvaceae) |
| podswójba: | Bombacoideae |
| ród: | Wopiči chlěbowc[1][2] (Adansonia) |
| sekcija: | Adansonia |
| družina: | Afriski wopiči chlěbowc |
| wědomostne mjeno | |
| Adansonia digitata | |
| L. | |
Afriski wopiči chlěbowc (Adansonia digitata) je štom z podswójby Bombacoideae znutřka swójby šlězowych rostlinow (Malvaceae). Rostlina je charakteristiska za afrisku sawanu.
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Afriski wopiči chlěbowc je štom. Zdónki su relatiwnje krótke a móžeja jara tołste - tuž hač do 10 m - być a so hižo blisko zemje rozhałuzuja. Wone móžeja wysokosć wot 25 m abo wjace docpěć a přeměr wot hač do 12 m. Forma króny jara wariěruje.
Jeho drjewo je njekrute.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Łopjena su wulke. Wone so jedyn raz w lěće krótko před dešćowym časom zazelenja, so w štyri tydźenjach wuwiwaja, ale so po dešćowym času wotmjetaja. Za čas 9 měsacow štom móže nahi być.
Forma łopjenow jara wariěruje. Při sadźenkach a młodych rostlinach, ale tež při prěnim zazelenju starych štomow maja jednore formy. Pozdźišo so dwójne abo trójne łopjena jewja. Ale wone skoro wotpadnu. Normalne łopjena su błyšćace zelene, wobsteja z pjeć hač sydom (maksimalnje dźewjeć) pjerjow a móžeja přeměr wot hač do 20 cm docpěć. Wone su měnjate a steja najčasćišo na kónčkach wubitkow.
Jich stołpik je na spočatku husto kosmaty, ale so pozdźišo wobnažuje. Wón móže dołhosć wot hač do 16 cm docpěć.
Pjerkate łopješka su sedźace abo krótko stołpikate a docpěja dołhosć wot 5 hač do 15 cm a šěrokosć wot 1,5 hač do 7 cm. Wone maja 12 hač 18 pódlanskich žiłkowych porow a su cyłokromne.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Kćěje w dešćowym času. Wulke kćenja su běłe a so jenož za 24 hodźiny pukaja. Wone so wot njetopyrjow wopróšuja.
Płody a symjenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Płody su kórkojte a docpěja dołhosć wot něhdźe 50 cm. Jich skorpawa je drjewjana. Płodowe žro je suche a jědźne. Jich płodowe mjaso je słódkojte a so wot wjele družinow zwěrjatow česći. Symjenja wobsahuja wolij.
Stejnišćo a rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće w suchich, połpušćinojtych regionach. Wustupje předewšěm na kromje Sahary, ale tež w južnej Africe. Najčasćišo je rozšěrjeny we wysokosćach wot 450 hač 600 m. Družina faluje w regionach centralnoafriskeho dešćoweho lěsa.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 162, pod hesłom chlěbowc.
- ↑ W internetowym słowniku: Affenbrotbaum
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 67 (němsce)
- Meyers Taschenlexikon Biologie, In 3 Bänden, 1. zwjazk, ISBN 3-411-12013-4, strona 16 (němsce)
- Schütt, Weißgerber, Schuck, Lang, Stimm, Roloff: Bäume der Tropen, Die große Enzyklopädie mit über 800 Farbfotos unter Mitwirkung von 30 Experten. ISBN 978-3-933203-79-3, strony 39-50 (němsce)
- Schütt, Schuck, Stimm: Lexikon der Baum- und Straucharten. ISBN 978-3-86820-123-9, strona 85, pod hesłom Bombacaceae. (němsce)
