xat

Qaraqalpaqsha (kaa)

Morfologiyalıq hám sintaksislik qásiyetleri

atlıq, xat

Leksikalıq mánileri

1. Basqa jerdegi birewge yaki mákemege xabar beriw yamasa pikirlesiw maqsetinde pochta arqalı jiberiletuǵın tekst jazılǵan qaǵaz. Múmkin, pochtalon oǵan da aǵasınan xat ákelgen shıǵar (T. Qayıpbergenov).}}
2. Oqıw hám jazıw, sawat, bilim. • Eskiliktiń qara, túńligin tuwrap, Jańa álip dúzip, xattı sulıwlap, ... (I. Yusupov).
3. Xatqa jazılǵan tekst. Xat teksti. Xat jazıw.
4. Qanday da bir nársege jazılǵan, sızılǵan yaki úyilgen belgiler, jazıw yaki tekst. • Shayırlar qálem alǵalı, Xatqa tuwrı salǵan emes (Berdaq).
5. Qanday da bir xabar, maǵlıwmat yaki hár qanday tekst jazılǵan qaǵaz. • Tórtisiden zúriyad qaldı, Jazılǵan shejire xat qaldı, ... (Berdaq).
6. Jazıw ushın paydalanılatuǵın grafikalıq belgiler, háripler sisteması, grafika.
7. Háriplerdi jazıwdaǵı ózine tán usıl, jazıw túri, kórinis. Sulıw jazılǵan xat.
8. Jazıwdagı hár bir qatar.
9. Sızıq, qatar.
10. Bir nárseni jazba túrde kórsetiw, dizimge alıw, dizim. Xatqa alıw. Xatqa túsiriw. {mısalı|Jasırıp qoyǵan bolmasın, Xatlanbay nárse qalmasın, Bárin xatqa sal, dedi («Qoblan»).}}
11. Rásmiy qaǵaz, hújjet. • Men bunnan aldınǵı islegen mákememde direktorǵa narazı bolıp, rayon hákimiyatına xat jazǵan edim (M. Nızanov).
12. Buyrıq, párman, kórsetpe. • Ekkisi sawdager boldı, Xannan jıǵalı xat aldı, ... (Berdaq). • Qálender ushın joralarınıń gápi xat penen qálem edi (A. Sultanov).
13. (awıspalı) Taza, pák, girbińsiz. {{mısalı|{{ayrıqsha|Xat túspegen qagazdayın aq edim, Jigitliktiń gúnasınan pák edim (I. Yusupov).
Til xat — isenim, gúwanama. Xat-xabar — ulıwma belgilengen jerge jazba túrdegi yamasa awızeki xabardıń bárin jıynaqlaw túrinde bildiretuǵın jup sóz. • Umıtpayman — dedi ol — Xat-xabarsız ketseń de (B. Qayıpnazarov). Xat-sawat — xattı jazalatuǵın, oqıy alatuǵın sawatlılıq. Talaq xat — (tariyxiy sóz) Erli-zayıplılardıń bir-birinen ajırasıwı haqqındaǵı rásmiy qaǵaz, hújjet.

Derekler

QARAQALPAQ TILINIŃ TÚSINDIRME SÓZLIGI. Jeti tomlıq. Nókis, «Qaraqalpaqstan» baspası, 2023-jıl.