pez

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /pˤæzˤ/
Deng (Bidlîs)
Kîtekirin: pez

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pez	pez
Îzafe	pezê	pezên
Çemandî	pezî	pezan
Nîşandera çemandî	wî pezî	wan pezan
Bangkirin	pezo	pezino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pezek	pezin
Îzafe	pezekî	pezine
Çemandî	pezekî	pezinan

pez nêr, p-ya nerm

Mih û berx û beran.
- Anîn hemî mîr tejî rez kir
  Axul ko şivan tejî pez kir — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)
- lakin boy xwe mexsûsen(bi taybetî, ji nefsa xwere) pezan serjênakin. Meger mêvanekî maqûl bêtin û yaxo pezekî nexweş hebitin, ewî serjêdikin. Lakin bi xwe dimirin, pezekî ji boy xwe serjênakin. — (Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, ISBN 9789944360678)
kerê pezî
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
(mecazî) (argo) Sernerm, newêrek
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: په‌ز‎, په‌ظ‎

Bide ber

Binêre herwiha

Jê

Etîmolojî

Hevreha soranî په‌ز‎ (pez), kurdiya başûrî pes yan pez, şahzênî/şêxbizinî pes, lekî pes, zazakî pes, avestayî pesu-, fşu-, osetî фыс (fis), sanskrîtî पशु (paśu), lîtwanî pēkus (pez û dewar), latînî pecūs (pez) û pecunia (maliyet), proto-germenî * fehu (pez û dewar, maliyet), îngilîziya kevn feoh (pez û dewar, maliyet, pare), almanî Vieh (pez û dewar), swêdî fä (dewar, heywan), danmarkî fæ (pez û dewar, maliyet), îngilîzî fee (biha, nirx)... hemû ji proto-hindûewropî *peḱu- (pez û dewar).

Çavkanî: Watkins p.63, Etymonline

Ji eynî rehî: şivan

Têkildar

Çûr (pez):

Kehr - Şeş mehî - mê+nêr

Tiştîr - Sal û nîvî - mê
Gîsk - Sal û nîvî - nêr

Bizatiştîr - Sê salî - mê
Hevûrî - Sê salî -nêr

Bizin (Bizatiştîra duberî) - Çar salî - mê
Sayîs - Çar salî - nêr

Bizin (Bizatiştîra sêberî) - Pênc salî - mê
Nêriyê Hewrî - Pênc salî - nêr

Bizin (Bizatiştîra çarberî) - Ji bênc salî mestir - mê
Nêriyê Qerde - Ji pênc salî mestir - nêr

............

Mêşin (mih):

Berx - Yek salî
Kavir - Du salî
Bilindir - Sê salî
Beran - Çar salî
Hoguç - Ji çar salî mestir (Beranê xurt)

Werger

Abenakî: azib
Açehî: bubiri
Afarî: idá, marúw
Afrîkansî: skaap → af
Akadî: 𒇻 (immeru)
Albanî: delme → sq m, dele → sq m
Almanî: Schaf → de nt
Amharî: በግ (bäg)
Apaçiya rojava: dibéé, dobéé, dibéłįį, bee’é, mee’é, mę’é
Aromanî: oai → roa-rup m, oae m
Asamî: ভেৰা (bhera), ভেড়া (bhera), ভেৰা ছাগলী (bhera sagoli), ভেড়া ছাগলী (bhera sagoli)
Astûrî: oveya → ast m
Aymarayî: iwija → ay
Aynuyî: ヒチュチ (hicuci)
Azerî: qoyun → az
Balînî: biri-biri
Baskî: ardi
Başkîrî: һарыҡ (harïq)
Batakiya dairî: biri-biri
Batakiya karo: biri-biri
Bau bidayuh: koming
Baxterî: ποσο (poso)
Belarusî: аве́чка m (avjéčka), аўца́ m (aŭcá)
Belûçî: میش‎ (mēš), پس‎ (pas)
Bengalî: ভেড়া → bn (bheṛa), মেষ (meś)
Bextiyarî: میش‎ (mēš)
Brahuiyî: melle
Bretonî: dañvad → br n, maout → br n, dañvadez → br
Bulgarî: овца́ → bg m (ovcá)
Burmayî: သိုး → my (sui:), ဆိတ်ကုလား → my (hcitku.la:)
Buryatî: хонин (xonin)
Conxayî: ལུག (lug)
Çeçenî: уьстагӏ (üstaġ)
Çekî: ovce → cs m
Çerokî: ᎠᏫ ᎤᏃᏕᎾ (awi unodena)
Çîçewayî: nkhosa
Çîkasawî: chokfi, chokfi ishto'
Çînî:
Kantonî: 綿羊 (min⁴ joeng^4-2), 羊 (joeng⁴), 羊咩 (joeng⁴ me¹)

Dunganî: мянён (mi͡ani͡on), ён (i͡on)

Mandarînî: 綿羊 → zh (miányáng), 羊 → zh (yáng)

Minnanî: 綿羊 → zh-min-nan (mî-iûⁿ), 羊 → zh-min-nan (iûⁿ), 羊仔 → zh-min-nan (iûⁿ-á)
Çîrîkawayî: dibéhé
Çuvaşî: сурӑх (surăh)
Çûkî: siip
Danmarkî: får → da nt
Daurî: xonii
Dongşîangî: ghoni
Edoyî: óhuán
Endonezyayî: domba → id, biri-biri → id
Erebî: خَرُوف‎ n (ḵarūf)
Erebiya misrî: خروف‎ n (ḵarūf)

Erebiya hîcazî: خاروف‎ n (ḵārūf), غنمة‎ m (ḡanama) ,غنم‎ n (ḡanam)

Erebiya misrî: غنم‎ n (ḡanam)

Erebiya fasî: غنم‎ n (ḡnam), خروف‎ n (ḵrūf), خروفة‎ m (ḵrūfa), نعجة‎ m (naʿja), حولي‎ n (ḥawli)

Erebiya başûrê şamê: خروف‎ n (ḵarūf), غنم‎ n (ḡanam)
Ermenî: ոչխար → hy (očʻxar)
Esperantoyî: ŝafo → eo
Estonî: lammas → et
Etiyopiya klasîk: በግዕ (baggə')
Evenkî: беру (beru)
Eweyî: alẽ
Farisî: گوسفند‎ → fa (gusfand), میش‎ → fa (miš), قوچ‎ → fa (quč)
Ferî: seyður → fo n
Fînî: lammas → fi
Fransî: mouton → fr n
Friyolî: piore m, fede m
Frîsiya bakur:
Föhr: schep nt

Frîsiya bakur: schäip nt
Frîsiya saterlandî: Skäip m
Frîsî: skiep nt
Gaelîka skotî: caora m
Galîsî: ovella → gl m, motóa m, almella m, andosca m
Gamîlaraayî: thimba
Gaulisî: *multon-
Gondiyî: గొర్రె (gorre)
Gotî: 𐌻𐌰𐌼𐌱 nt (lamb)
Gujaratî: ઘેટું → gu (gheṭũ)
Gurcî: ცხვარი (cxvari)
Guwaranî: ovecha
Haîtî: mouton
Hawayî: hipa
Hawsayî: tunkìyā m
Hindî: भेड़ → hi m (bheṛ), मेष → hi n (meṣ)
Holendî: schaap → nl nt
Îbranî: כֶּבֶשׂ‎ → he n (kéves)
Îdoyî: mutono → io
Îfèî: àgùɖã̀
Îgalayî: álá, àgwùtọ̀
Îgboyî: atụlū
Îngilîziya kevn: scēap nt
Îngilîziya navîn: schep
Îngilîzî: sheep → en
Îngriyî: lammas
Îngûşî: устагӏ (ustaġ)
Înterlîngua: ove
Îrlendiya kevn: cáera m
Îrlendî: caora → ga m
Îsekiriyî: àgútàn
Îtalî: pecora → it m
Îzlendî: sauður → is n, sauðkind → is m, kind → is m, fé → is nt, sauðfé → is nt, ær → is m, rolla → is m
Îzonî: ọnị́na
Japonî: 羊 → ja (ひつじ, hitsují), ヒツジ → ja (hitsuji), 綿羊 (めんよう, men'yō)
Jejuyî: 양
Jurçenî: honi
Kabîlî: ikerri n
Kalalîsûtî: sava → kl
Kalmîkî: хөн (xön)
Kannadayî: ಕುರಿ → kn (kuri)
Karelî: lammas
Kaşûbî: òwca
Katalanî: ovella → ca m
Keçwayî: uwija
Keşmîrî: کَٹھ‎ n (kaṭh), گٔب‎ m (gạb)
Kirgizî: кой → ky (koy)
Kîngalî: බැටළුවා (bæṭaḷuwā)
Komî-permyakî: ыж (yž)
Komorî: ɓariɓari 5 an 6
Koreyiya navîn: 야ᇰ
Koreyî: 양 → ko (yang), 면양 → ko (myeonyang)
Kornî: davas m
Kreyoliya fransî ya Louisiana: mouton
Kreyoliya seyşelî: mouton
Ladînî: biescia
Latgalî: vuška m
Latînî: ovis → la m
Latviyayî: aita → lv m, avs → lv m
Lawsî: ແກະ → lo (kæ)
Lazî: ჩხური (čxuri)
Lîgûrî: pêgoa m
Lîmbûrgî: sjaop → li nt
Lîtwanî: avis → lt m
Lîvonî: lāmbaz
Lueyî: ᦵᦈᧃ (ṫsen)
Lugandayî: endiga
Luhyayî: likhese, likhese
Luksembûrgî: Schof nt
Lusîtanî: oilam m
Maguindanaoyî: bili-bili
Makasarî: biri-biri
Makedonî: овца m (ovca)
Malagasî: besavily → mg, ondry → mg
Malayalamî: ചെമ്മരിയാട് (cemmariyāṭŭ)
Malezî: biri-biri, bebiri, kambing biri-biri, kambing bebiri, domba
Maltayî: nagħġa m, nagħaġ pj
Mançûyî: ᡥᠣᠨᡳᠨ (honin)
Manksî: keyrrey m
Maorî: hipi
Maranaoyî: bili-bili
Marî:
Mariya rojhilatî: шорык

Mariya rojavayî: шарык (šaryk)
Mazenderanî: گاسفند‎ (gâsfand), گسن‎ (gəsan)
Mbya guaraniyî: ovexa
Mecarî: juh → hu, birka → hu
Megrelî: შხური (šxuri)
Melanauyiya navendî: biri-biri
Mîkmakî: jijgluewj anim
Mîrandî: canhona m, oubeilha m
Mongolî: хонь → mn (honʹ)
Monî: သဵု (sɒ)
Nahwatliya klasîk: ichcatl
Nahwatlî: ichcatl → nah
Nanayî: хонин
Navajoyî: dibé
Nedersaksî: Schaap nt
Nepalî: भेंडा (bheṇḍā)
Nîasî: biri-biri
Normandî: mouton n
Norwecî: sau → no n, får → no nt
Nupeyî: kingbàgbà
Ojibweyî: maanishtaanish
Oksîtanî: feda → oc m, oelha → oc m
Oriyayî: ମେଣ୍ଢା → or (meṇḍha)
Oromoyî: hoolaa
Osetî: фыс (fys)
Osmanî: قویون‎ (koyun)
Oygurî: قوي‎ → ug (qoy)
Ozbekî: qoʻy → uz, goʻsfand → uz
Peştûyî: مړېيه‎ n (lṛeyǝ́), مېږ‎ n (meẓ), مږه‎ m (mᶕɀa), پسه‎ → ps m (pәsᶕ, psᶕ), ګډه‎ m (gǝ́ḍa)
Pidgîniya nîjeryayî: sheep
Plodîşî: Schop nt
Polabî: vicĕ nt
Polonî: owca → pl m
Portugalî: ovelha → pt m
Puncabiya rojavayî: بھیڈ‎
Puncabî: ਭੇਡ (bhēḍ)
Punîkî: 𐤔‎ (s)
Qazaxî: қой (qoi)
Rohingyayî: sóol
Romagnolî: pégra m, pégura m
Romancî: nursa, nuorsa m, besch n
Romanî: bakro n, bakri m
Romanyayî: oaie → ro
Rusî: овца́ → ru m (ovcá), ове́чка → ru m (ovéčka)
S'gaw karenî: သိ (thoh)
Samiya bakurî: sávza
Samiya înarî: savzâ
Samoayî: mamoe
Sangoyî: walitaba → sg
Sanskrîtî: अवि → sa n an m (avi), अविक → sa n (avika)
Santalî: ᱵᱷᱤᱰᱤ (bhiḍi)
Sardînî: brebei, berbeghe, barveghe, chessi, tzicca, erveche, odda, argasa
Sidamoyî: gerechcho
Simeulueyî: biri-biri
Sindhî: رڍ‎
Sirboxirwatî:
Kirîlî: овца m, ован n, јагње nt, јање nt

Latînî: ovca → sh m, ovan → sh n, jagnje → sh nt, janje → sh nt
Skotî: sheep
Slaviya kevn:
Kirîlî: овьца m (ovĭca)

Glagolîtîk: ⱁⰲⱐⱌⰰ m (ovĭca)
Slaviya rojavayî ya kevn: овьца m (ovĭca)
Slovakî: ovca → sk m
Slovenî: ôvca → sl m, ôven → sl n
Somalî: ido
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: wójca m

Sorbiya jorîn: wowca m
Spanî: carnero → es n, oveja → es m
Sûmerî: 𒇻 (UDU)
Swahîlî: kondoo → sw
Swêdî: får → sv nt
Şanî: သူဝ်း (só)
Tacikî: гӯсфанд → tg (güsfand)

Tagalogî: tupa → tl, obeha
Tamîlî: செம்மறியாடு → ta (cemmaṟiyāṭu)
Taosî: k’úona
Tayî: แกะ → th (gɛ̀)
Telûgûyî: గొర్రె → te (gorre)
Teteriya krîmî: qoy
Teterî: сарык → tt (sarıq)
Tetûmî: bibi malae
Tigrînî: በጊዕ (bägiʿ)
Tirkî: koyun → tr
Tirkmenî: goýun
Tîbetî: ལུག (lug)
Tokpisinî: sipsip
Tongî: sipi
Toxarî B: śaiyye
Tsakonî: βάννε
Tsongayî: nyimpfu
Tswanayî: nku
Tuvanî: хой (xoy)
Ulukwumî: àgùntàn
Urdûyî: بھیڑ‎ → ur m (bheṛ), گوسفند‎ m (gosfand), میش‎ n (meṣ)
Ûkraynî: вівця́ → uk m (vivcjá)
Venîsî: piègora → vec m, pégora, pigora, piovra, feda → vec m, féda m
Vepsî: lambaz
Viyetnamî: cừu → vi
Volapûkî: jip → vo
Voroyî: lammas
Votî: lammõz
Walonî: bedot → wa n, moton → wa n
Weylsî: dafad → cy m, defaid → cy pj
Wîlamowî: siöf nt
Wolofî: xar mi → wo
Ximêrî: ចៀម → km (ciəm)
Xîkarîyayî: dibé
Yakutî: хой (xoy)
Yidîşî: שעפּס‎ n (sheps), שאָף‎ n an m (shof)
Yorubayî: àgùtàn
Yûnaniya mariupol: про́вату nt
Yûnanî: πρόβατο → el nt (próvato)
Kevn: ὄϊς n an m (óïs), πρόβατον nt (próbaton)
Zhuangî: yiengz
Zuluyî: imvu → zu 9 an 10

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Spanî

Bilêvkirin

Deng (Arjentîn)

Navdêr

pez nêr

(heywan) masî
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)