Jump to content

Lingua Iaponica

E Vicipaedia
(Redirectum de Iaponice)
-2 Latinitas huius rei dubia est. Corrige si potes. Vide {{latinitas}}.
Lingua Iaponica
日本語
IPA[ ɲihoŋɡo ]
Taxinomialingua ab aliis segregata nisi, ut credunt nonnulli
Locutores127 000 000
Sigla1 ja, 2 jpn, 3 jpn
Status publicus
OfficialisIaponia
PrivataBrasilia, C. F. A. (praecipue Havaii), aliisque in locis
Litterae
ScripturaIaponica
Procuratio
Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae
Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae
Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae

Lingua Iaponica (Iaponice 日本語, nihongo) est sermo quo plus quam 127 000 000 hominum utuntur in Iaponia et extra.

Vocabulum Nihongo ('Iaponica') in scriptura Iaponica scriptum.

Lingua est insignis varietate pronominum honorificorum, quae apta esse putatur ad genera honorum quae in societate populi Iaponici multum valent. Etenim sunt formae verborum et vocabula propria quae rationem indicant quae inter eum qui loquitur et eum quem loquens adloquitur intercedit. Lingua autem numero sonorum distinctorum potius parvo utitur.

Lingua Iaponica per plus quam quindecim saecula speciem linguae Sinicae fert. Nam scribitur scriptura quae ex litteris Sinicis (漢字 kanji) et syllabicis (ひらがな hiragana et カタカナ katakana) ipsisque de notis Sinicis deductis componitur. Per eam scripturam factum est, ut sermo Iaponicus multa vocabula et locutiones complectatur quae recta via ex lingua Sinica in eum sunt conversae.

Classificatio

[recensere | fontem recensere]

Lingua Iaponica in familia lingualis Iaponica numeratur, sed de linguae origine ab iis, qui linguisticam historicam explorant et hanc linguam a ceteris seponunt, adhuc disputatur.

De ratione quae inter linguam Iaponicam et alias linguas intercedit multa et varia disseruntur (certissima prima adferuntur):

Linguistae historicae quae linguae Iaponicae studeant consentiunt linguam Iaponicam cognatum ad linguas Riuciuanas (cum Ocinavense) esse, ergo linguas Iaponicas existimantur. Apud linguistas, possibilitas cognationis geneticus ad Gogurionem tenet evidentiam fortem, et cognatio ad linguam Coreanam est possibilis sed incertus. Doctrina Altaica non satis constat, sed factus est respectabilior nostro tempore, gratias ad Sergei Starostin et alios. Plurimae linguistae reiciunt notionem linguam Iaponicam cognatam esse ad linguas Malaico-Polynesicas (vel etiam Austronesias), Sino-Tibeticas, vel Tamilensem.

Investigationes linguisticae, velut totae investigationes, possunt mutare propter politicas ac causas alias. Exempli gratia, plurimae linguistae dicunt linguas Dacoromanicam et lingua Reipublicae Moldavicae easdem esse, et diversos nomina pro rationibus politicalibus habere. Iaponia et suos vecinos? historice non bene convenerunt, ergo studium cognationum linguarum est periculosum, sed minus pericolosum investigatoribus Nipponicis.

Distributio geographica

[recensere | fontem recensere]

Lingua Iaponica est lingua praecipue in Iaponia et Okinava dicta. In insulá Anguar?, Lingua Anguar?, Lingua Iaponica, et Lingua Anglica adhibentur.

Vocales Iaponicae

Lingua Iaponica in modo scripto mixtionem abecedariorum trium adhibet; kanji, hiragana, et katakana. Kanji est abecedarium ideographicum, et alii duo syllabae. Katakana modo ad verba derivata adhibetur. Lingua Iaponica eg multa verba Anglica derivata habet, quod katakana communiter facit.

Syntaxis SOV est, et in fine sententiarum verbum fit.

Nomina substantiva Iaponica neque numeros neque genera neque casus habent. Ergo vocabulum inu (犬) significare potest 'unum canem', 'canem', 'canes', et 'omnes canes'.

Pronomina personalia

[recensere | fontem recensere]

Pronomina personalia comitatu et genere mutant.

  • Ego = watashi (genus commune)

Promomina demonstrativa

[recensere | fontem recensere]
  • ko (こ) 'hic', so (そ) 'ille', a (あ) 'illud (procul)'

Verba personis, numeris, generibus non coniugant. Ergo verbum hanashita (話した) significare potest 'dixi', 'dixisti', 'dixit', etc.

Duo tempora adsunt, praesens et praeteritum.

Verba pro comitatibus mutant:

  • sententia basica? = tabe-ta (食べた)
  • sententia comis = tabe-mashita (食べました)

Utraque sententiarum significat praeteritum verbi 'edendi'.

Lingua Iaponica significat casus per particulas grammaticas.

Lingua Iaponica etiam tenet particulam wa (は) (per "ha" scribitur), quae similis est Latinae 'de', sed cum usu nominativi.

Watashi wa tomodachi ni hon o agemasu
私(は) 友達に 本を あげます
(de) me amico librum do

Wa は vs. Ga が

Quidem ga subiectum sententiae significat, at wa subiectum orationis significat.

  • 私はマルクスです。 イタリア人です。日本語ができます。
  • watashi-wa Marukusu-desu. Itaria-jin-desu. Nihongo-ga deki-masu.
  • Marcus sum. Italus sum. Iaponice dicere possum.

Nota: Nihongo subiectum tertiae sententiae est, sed watashi 'ego' subiectum orationis est.[1][2]

Vocabularium

[recensere | fontem recensere]
Vocabulario da lingoa de Iapam Lusitane anno 1603 divulgatum: titulus

Tria verba de esse adsunt; iru (いる), aru (ある), et da (だ).

  • hon-wa tēburu-ni aru. 'Liber est in mensa.'
  • inu-wa doko-ni iru-ka. 'Ubi est canis?'
  • da per omnes nomina statum significat.
  • kodomo-wa shizuka-da. 'Puer est tranquillus.'
  • watashi-wa roumajin-da. 'Ego sum Romano.'

hai (はい) et iie (いいえ)

[recensere | fontem recensere]

Multe dure converteri.

  • hai (はい) 'concordat, est, ita', etc. sit. Similis verbi Anglici yes et Francogallici oui est.
  • iie (いいえ) 'non concordat, non est, non ita, minime, non', etc. sit. Similis verbi Anglici no et Francogallici non est.

(Verba similiter latine):

  • esa (餌)/(えさ) 'esca' aut 'cibum'
  • okiru (起きる) 'accidere' ('occidere')
  • iku (行く) 'ire'
  • namae (名前) 'nomen'
  • taifū (台風) 'typhon'/'tempestas'

Nexus interni

  1. De lingua apud www.guidetojapanese.org.
  2. De grammatica apud www.csse.monash.edu.au.

Bibliographia

[recensere | fontem recensere]

Fontes antiquiores

[recensere | fontem recensere]

Nexus externi

[recensere | fontem recensere]
Vicimedia Communia plura habent quae ad linguam Iaponicam spectant.