sturen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  sturen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈstyrə(n) / (2 lettergrepen); /'styːrə(n)/

Woordafbreking

• stu·ren

Woordherkomst en -opbouw

• erfwoord, in de betekenis van ‘doen gaan (in bepaalde richting)’ aangetroffen vanaf ca. 1100

afkomstig van: Middelnederlands: sturen Oudnederlands: stiuren Germaans: *steurjan Indo-Europees: -

Verwant in Germaans: West: Engels: steer (Angelsaksisch: stieran), Fries: stjoere (Oudfries: stiora) Noord: Faeröers/IJslands: stýra, Zweeds: styra, Deens/Noors: styre (Oudnoords: stýra) Oost: Gotisch: stiurjan

Andere Indo-Europese talen: Helleens: Grieks: σταυρός «paal» (Oudgrieks: σταυρός «kruis»)

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
sturen /'styːrə(n)/	stuurde /'styːrdə/	gestuurd /ɣə'styːrt/
zwak -d	volledig

Werkwoord

sturen

1. inergatief de richting bepalen waarin een schip zich voortbeweegt

   • De kapitein stuurde behendig rond alle hindernissen. 

2. inergatief het stuur van een auto bedienen

   • Omdat ik nog geen rijbewijs heb, mag ik voorlopig niet sturen. 

3. inergatief de instructies van een roer of stuur opvolgen

   • Kleine wagentjes sturen gemakkelijk; dat is een voordeel in het drukke stadsverkeer. 

4. overgankelijk de richting bepalen waarin [een voertuig] zich voortbeweegt

   • De rallyrijder stuurde zijn wagen razendsnel door de bochten. 

5. overgankelijk zorgen dat [een situatie] zich in een bepaalde richting ontwikkelt

   • Zijn onverwachte komst stuurde ons plannetje volledig in de war. 

6. overgankelijk zorgen dat [een toestel] de gewenste taken uitvoert

   • Met één enkele afstandsbediening kon ze alle elektronica bij haar thuis sturen. 

7. overgankelijk [een persoon] ergens heen doen gaan

   • De leraar stuurde een van zijn obstinate leerlingen naar huis. 

   ▸ Als reactie op deze epidemie wordt er door steeds meer bedrijven en overheden beleid gemaakt om mensen na een aantal jaar trouwe dienst verplicht op verlof te sturen.

   ▸ En zodra het dag werd, stuurden die Pedro, die altijd voor de paarden zorgde, naar de slaapkamer van de Sint: `Sinterklaas, Sinterklaas, we kunnen niet naar Holland.

8. ditransitief zorgen dat [een brief of ander bericht] zijn bestemming bereikt

   • Elk jaar stuur ik mijn tante een kerstkaart. 
   • Ik stuur een brief. 
   • Ik stuur mijn moeder een brief. 
   • Ik stuur een brief aan mijn moeder. 

   ▸ In de garage stonden honderden resupplydozen met voedsel die hikers aan zichzelf hadden gestuurd.

9. overgankelijk ~ tot (verouderd) [een woord of blik] tot iemand richten

   • De norse veldheer stuurde een strenge blik tot zijn verzamelde bataljon. 

Synoniemen

• [4] leiden
• [6] bedienen, besturen
• [7-8] zenden

Hyponiemen

   

aansturen achternasturen afsturen besturen bijsturen doorsturen heensturen insturen meesturen nasturen opsturen oversturen rondsturen tegensturen terugsturen toesturen uitsturen versturen wegsturen

Afgeleide begrippen

   

stuurautomaat stuurbekrachtiging stuurboord stuurcabine stuurgroep stuurhoes stuurhuis stuurhut stuurinrichting stuurklem stuurknuppel stuurkolom stuurkuip stuurkunde stuurlast stuurlint stuurloos stuurman stuurmanschap stuurmotor stuurpen stuurplecht stuurprogramma stuurrad stuurraket stuurreep stuurrooster stuurs stuurschakeling stuurslot stuurstand stuurstang stuurstoel stuurstok stuurtafel stuurvast stuurvlak stuurvrouw stuurwiel

Uitdrukkingen en gezegden

• [7] de kat sturen
• [7] om een boodschap kunnen sturen
  in staat zijn lastig werk te doen

Vertalingen

    1. de richting bepalen waarin een schip zich voortbeweegt.   

Engels: steer (en) Spaans: gobernar (es)

    2. het stuur van een auto bedienen.   

Engels: drive (en), be at the wheel (en) Frans: conduire (fr)

Spaans: conducir (es)

    3. de instructies van een roer of stuur opvolgen.   

Engels: steer (en)

    4. de richting bepalen waarin [een voertuig] zich voortbeweegt.   

Engels: steer (en)

Frans: diriger (fr)

    5. zorgen dat [een toestel] de gewenste taken uitvoert.   

Engels: operate (en) Frans: piloter (fr), commander (fr)

Spaans: manejar (es)

    6. [een persoon] ergens heen doen gaan   

Engels: send (en), post (en) (een brief) Frans: envoyer (fr), renvoyer (fr)

Spaans: enviar (es), mandar (es)

    7. [een persoon] ergens heen doen gaan   

Duits: schicken (de)

Opmerkingen

• [8] Het voorzetselgebruik bij de uitdrukking "een brief sturen" wordt beschreven door Taaladvies.

Zelfstandig naamwoord

de sturen mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord stuur

Gangbaarheid

• Het woord sturen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "sturen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.