Gradiënt
Met de gradiënt wordt in het algemeen het verloop, dus de toe- of afname, van een grootheid als functie van een andere grootheid bedoeld.
Wiskunde:
- gradiënt (wiskunde), een eigenschap van een scalair veld die de grootte en richting van de verandering daarvan in de vorm van een vectorveld aangeeft
bijvoorbeeld het hoogteverschil als functie van de afstand
Natuur- en scheikundekunde:
- concentratiegradiënt, een verandering in de concentratie van een stof
- dichtheidsgradiënt, de overgang van de ene dichtheid naar de andere
- drukgradiënt, de overgang van een lage naar een hoge druk
- elektrochemische gradiënt
- elektrogradiënt, het potentiaalverschil tussen twee vloeistoffen die gescheiden worden door een semipermeabel membraan
- kleurengradiënt, een continue overgang tussen twee kleuren (hier magenta en geel) als functie van de plaats
- temperatuurgradiënt beschrijft in welke richting en hoe sterk de temperatuur op één bepaalde plek het snelst verandert.
- geotherm of geothermische gradiënt, toename van de temperatuur met de diepte
- verticale temperatuurgradiënt, het temperatuurverloop in de atmosfeer met de hoogte
Biologie:
- Natuurlijke gradiënt, een geleidelijke overgang tussen twee gebieden met gewoonlijk twee samenhangende gradiënten zijn:
- milieugradient, ecologische gradiënt of ecotoon: geleidelijke overgang in milieufactoren tussen twee verschillende biotopen.
- gemeenschapsgradiënt: een geleidelijke overgang in soortensamenstelling.
- (multivariate) gradiëntanalyse of ordinatie is het ecologisch onderzoek aan gemeenschaps- en milieugradiënten met multivariate methoden.
Cartografie:
- isopleet: een kromme op een kaart of in een driedimensionale grafiek die punten verbindt waarvoor de weer te geven grootheid eenzelfde waarde heeft; maakt gradiënten zichtbaar