Naar inhoud springen

Grote Beer

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Grote Beer (sterrenbeeld))
Kaart van het sterrenbeeld Grote Beer.

Grote Beer (Ursa Major,[1] afkorting UMa) is een sterrenbeeld aan de noorderhemel, tussen rechte klimming 8u05m en 14u27m en tussen declinatie 28° en 73°. Op de breedte van de Benelux is het grotendeels circumpolair en gaat dus nooit onder. Het helderste stuk van het sterrenbeeld staat bekend onder de bijnaam "de Steelpan" (ook wel "Grote Wagen") en is gemakkelijk aan de hemel te vinden. Het kan als oriëntering dienen voor het opzoeken van enkele sterren.

  • De verbinding Beta - Alpha vijf keer verlengd wijst naar Polaris, de Poolster.
  • De verbinding Delta - Alpha wijst naar Capella.
  • De verbinding Delta - Beta wijst naar Castor en Pollux
  • De verbinding Delta - Gamma wijst naar Regulus
  • Het verlengen van de boog van de steel wijst naar Arcturus, hoofdster van Ossenhoeder
  • Wordt deze verbinding nog verder doorgetrokken, komt men uit bij Spica, hoofdster van Maagd
De "Steelpan", het opvallendste deel van dit sterrenbeeld, zoals te zien met het blote oog.

De helderste sterren in de Grote Beer staan hieronder, in volgorde van afnemende helderheid (vet: de zeven sterren van de steelpan).

De ster Mizar is met Alcor een nog juist met het blote oog te scheiden visuele dubbelster.

Bezienswaardigheden

[bewerken | brontekst bewerken]

In de Grote Beer zijn tamelijk veel sterrenstelsels te vinden, zie hiervoor de lijst van Messierobjecten. Interessant, maar niet zichtbaar, is ook het in 2005 ontdekte Ursa Major dwergstelsel.

  • Het 'Bodestelsel' is een spiraalvormig sterrenstelsel op een absolute magnitude van -20,8 en op een afstand van 12 miljoen lichtjaar.
  • 'NGC 4102' is een balkspiraalstelsel op en afstand van 69 miljoen lichtjaar.
  • 'NGC 4605' is een balkspiraalstelsel dat ligt 15,3 miljoen lichtjaar van de Aarde.
  • De 'Uilnevel' is een planetaire nevel op een magnitude van 9,9.
  • Het 'Sigaarstelsel' is een onregelmatig sterrenstelsel op een magnitude van 8,4 en op een afstand van 12 miljoen lichtjaar.
  • Het 'Windmolenstelsel' is een spiraalvormig sterrenstelsel op een magnitude van 7,9 en op een afstand van 21 miljoen lichtjaar.
  • 'Winnecke 4' is een tweetal sterren op magnitudes van 9,0 en 9,3.
  • Het telescopisch asterisme Broken Engagement Ring op iets meer dan één graad ten westen van de ster Beta Ursae Majoris (β UMa, Merak).

Aangrenzende sterrenbeelden

[bewerken | brontekst bewerken]

(met de wijzers van de klok mee)

  1. De juiste vertaling van het latijnse Ursa Major is Grotere Berin. De naam verwijst naar de Grote Godin Artemis die als Grote Berin de loop der sterren regeerde.
  2. Deze kaart laat de hemelkoepel zien alsof hij van buitenaf bekeken wordt zoals toentertijd gebruikelijk was, de sterren staan dus in spiegelbeeld t.o.v. moderne kaarten
Zie de categorie Ursa Major (constellation) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.