Abelizauroidy

Abelizauroidy
	Abelisauroidea
	Bonaparte & Novas, 1985
	; Majungazaur
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	teropody
Infrarząd	ceratozaury
Nadrodzina	abelizauroidy
	Systematyka w Wikispecies

Abelizauroidy (Abelisauroidea) – nadrodzina teropodów z grupy ceratozaurów (Ceratosauria). Definiowana jako najwęższy klad obejmujący gatunki Carnotaurus sastrei i Noasaurus leali^[1]^[2], lub jako klad obejmujący Carnotaurus sastrei i wszystkie teropody bliżej spokrewnione z nim niż z Ceratosaurus nasicornis^[3].

Abelizauroidy pojawiły się w okresie jurajskim i przetrwały do końca okresu kredowego. Najstarszym znanym przedstawicielem grupy jest bazalny przedstawiciel Abelisauridae Eoabelisaurus mefi, którego skamieniałości odkryto w argentyńskiej prowincji Chubut w osadach z aalenu lub bajosu^[4]. Z Tendaguru w Tanzanii znane są dwie kości piszczelowe (jedna z późnej jury, z kimerydu, a druga z przełomu jury i kredy, z tytonu lub berriasu), pierwotnie zidentyfikowane jako należące do celurozaurów; późniejsze badania wykazały jednak, że kości te należały do małych lub średniej wielkości abelizauroidów^[5]^[6]^[7]. Z Tendaguru znane są też dwie kości piszczelowe i kość udowa mogące należeć do żyjącego w późnej jurze przedstawiciela Abelisauridae^[8]. Ezcurra i Agnolín (2012) uznali też koniec dalszy lewej kości piszczelowej oznaczony MB. R.2351 odkryty w środkowojurajskich (baton) osadach angielskiej formacji Taunton Limestone za należący do przedstawiciela Abelisauroidea sensu Tykoski i Rowe (2004). Jeśli taką jego pozycję filogenetyczną potwierdzą przyszłe badania, będzie to oznaczać, że w już w środkowej jurze abelizauroidy zasiedlały zarówno Gondwanę, jak i zachodnią Laurazję^[9]. Pol i Rauhut (2012) stwierdzili jednak, że cechy budowy mające świadczyć o przynależności teropoda do którego należała ta kość do Abelisauroidea w rzeczywistości występują też u celurozaurów, w związku z czym nie można potwierdzić przynależności MB. R.2351 do Abelisauroidea^[4].

Część naukowców uważa jurajskie ceratozaury z rodzajów Elaphrosaurus^[10], Spinostropheus^[11], Ozraptor^[5] i Berberosaurus^[12] za bliżej spokrewnione z rodziną Abelisauridae niż z ceratozaurem, i tym samym według niektórych definicji za należące do abelizauroidów. Analiza kladystyczna Carrano i Sampsona (2008) sugeruje, że Elaphrosaurus, Spinostropheus i Berberosaurus były ceratozaurami bardziej bazalnymi niż Ceratosaurus, a tym samym nie mogły należeć do Abelisauroidea; ponadto zdaniem autorów niemożliwe jest określenie pozycji filogenetycznej rodzaju Ozraptor^[7]. Z kolei z analizy kladystycznej Ezcurry i współpracowników (2010) wynika, że rodzaje Elaphrosaurus, Austrocheirus i Limusaurus są bliżej spokrewnione z Abelisauridae niż z ceratozaurem (i tym samym należały do Abelisaroidea sensu Tykoski i Rowe, 2004); nie można natomiast stwierdzić, czy należą one też do Abelisauroidea sensu Wilson et al. (2003), gdyż na drzewie ścisłej zgodności te trzy rodzaje są w nierozwikłanej politomii z rodzajami Noasaurus, Masiakasaurus i Ligabueino oraz z kladem obejmującym wszystkie pozostałe abelizauroidy^[13]. Z analizy Pola i Rauhuta (2012) wynika, że Berberosaurus, Elaphrosaurus, Limusaurus i Spinostropheus były dalej spokrewnione z Abelisauroidea niż ceratozaur^[4]. Abelizauroidy żyły na półkuli południowej, z wyjątkiem taraskozaura, który zamieszkiwał tereny współczesnej południowej Europy.

Taksonomia

Nadrodzina Abelisauroidea

?Austrocheirus
?berberozaur
?elafrozaur
genuzaur
?Limusaurus
?Ozraptor
?spinostrof
taraskozaur
Rodzina Noasauridae
- bahariazaur
- ?deltadrom
- ?lewizuch
- ligabino
- masjakazaur
- noazaur
- welocizaur
Rodzina Abelisauridae
- abelizaur
- Eoabelisaurus
- indozaur
- indozuch
- ksenotarsozaur
- Rugops
- Podrodzina Carnotaurinae
  - ekryksinatozaur
  - ilokelezja
  - majungazaur
  - rajazaur
  - skorpiowenator
  - Plemię Carnotaurini
    - aukazaur
    - karnotaur

Przypisy

↑ Wilson, J.A., Sereno, P.C., Srivastava, S., Bhatt, D.K., Khosla, A. & Sahni, A.. A new abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from the Lameta Formation (Cretaceous, Maastrichtian) of India. „Contributions of the Museum of Palaeontology of the University of Michigan”. 31, s. 1-42, 2003. (ang.).
↑ Sereno, P. C. 2005. Abelisauroidea. Stem Archosauria—TaxonSearch [version 1.0, 2005 November 7] (ang.) [dostęp 3 marca 2010]
↑ Ronald Tykoski, Timothy Rowe: Ceratosauria. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 47-70. ISBN 0-520-24209-2.
↑ ^a ^b ^c Diego Pol i Oliver W. M. Rauhut. A Middle Jurassic abelisaurid from Patagonia and the early diversification of theropod dinosaurs. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”, 2012. DOI: 10.1098/rspb.2012.0660. (ang.).
↑ ^a ^b Oliver W. M. Rauhut. Post-cranial remains of ‘coelurosaurs’ (Dinosauria, Theropoda) from the Late Jurassic of Tanzania. „Geological Magazine”. 142 (1), s. 97-107, 2005. DOI: 10.1017/S0016756804000330. (ang.).
↑ Oliver W. M. Rauhut. Theropod dinosaurs from the Late Jurassic of Tanzania and the origin of Cretaceous Gondwanan theropod faunas. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 26 (Suppl.), s. 113A, 2006. (ang.).
↑ ^a ^b Matthew T. Carrano, Scott C. Sampson. The phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda). „Journal of Systematic Palaeontology”. 6, s. 183-236, 2008. DOI: 10.1017/S1477201907002246. (ang.).
↑ Oliver W. M. Rauhut. Theropod dinosaurs from the Late Jurassic of Tendaguru (Tanzania). „Special Papers in Palaeontology”. 86, s. 195-239, 2011. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2011.01084.x. (ang.).
↑ Martín D. Ezcurra i Federico L. Agnolín. An abelisauroid dinosaur from the Middle Jurassic of Laurasia and its implications on theropod palaeobiogeography and evolution. „Proceedings of the Geologists' Association”, 2012. DOI: 10.1016/j.pgeola.2011.12.003. (ang.).
↑ Oliver W. M. Rauhut. The interrelationships and evolution of basal theropod dinosaurs. „Special Papers in Palaeontology”. 69, s. 1–213, 2003. (ang.).
↑ Paul C. Sereno, Jeffrey A. Wilson, Jack L. Conrad. New dinosaurs link southern landmasses in the Mid–Cretaceous. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 271 (1546), s. 1325–1330, 2004. DOI: 10.1098/rspb.2004.2692. (ang.).
↑ RonanR. Allain RonanR. i inni, An abelisauroid (Dinosauria: Theropoda) from the Early Jurassic of the High Atlas Mountains, Morocco, and the radiation of ceratosaurs, „Journal of Vertebrate Paleontology”, 27 (3), 2007, s. 610–624, DOI: 10.1671/0272-4634(2007)27[610:AADTFT]2.0.CO;2 (ang.).
↑ Martín D. Ezcurra, Federico L. Agnolin, Fernando E. Novas. An abelisauroid dinosaur with a non-atrophied manus from the Late Cretaceous Pari Aike Formation of southern Patagonia. „Zootaxa”. 2450, s. 1–25, 2010. (ang.).

[1] Wilson, J.A., Sereno, P.C., Srivastava, S., Bhatt, D.K., Khosla, A. & Sahni, A.. A new abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from the Lameta Formation (Cretaceous, Maastrichtian) of India. „Contributions of the Museum of Palaeontology of the University of Michigan”. 31, s. 1-42, 2003. (ang.).

[2] Sereno, P. C. 2005. Abelisauroidea. Stem Archosauria—TaxonSearch [version 1.0, 2005 November 7] (ang.) [dostęp 3 marca 2010]

[3] Ronald Tykoski, Timothy Rowe: Ceratosauria. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 47-70. ISBN 0-520-24209-2.

[Eoabelisaurus-4] Diego Pol i Oliver W. M. Rauhut. A Middle Jurassic abelisaurid from Patagonia and the early diversification of theropod dinosaurs. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”, 2012. DOI: 10.1098/rspb.2012.0660. (ang.).

[rauhut2005-5] Oliver W. M. Rauhut. Post-cranial remains of ‘coelurosaurs’ (Dinosauria, Theropoda) from the Late Jurassic of Tanzania. „Geological Magazine”. 142 (1), s. 97-107, 2005. DOI: 10.1017/S0016756804000330. (ang.).

[rauhut2006-6] Oliver W. M. Rauhut. Theropod dinosaurs from the Late Jurassic of Tanzania and the origin of Cretaceous Gondwanan theropod faunas. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 26 (Suppl.), s. 113A, 2006. (ang.).

[carranosampson-7] Matthew T. Carrano, Scott C. Sampson. The phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda). „Journal of Systematic Palaeontology”. 6, s. 183-236, 2008. DOI: 10.1017/S1477201907002246. (ang.).

[Rauhut2011-8] Oliver W. M. Rauhut. Theropod dinosaurs from the Late Jurassic of Tendaguru (Tanzania). „Special Papers in Palaeontology”. 86, s. 195-239, 2011. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2011.01084.x. (ang.).

[PGA-9] Martín D. Ezcurra i Federico L. Agnolín. An abelisauroid dinosaur from the Middle Jurassic of Laurasia and its implications on theropod palaeobiogeography and evolution. „Proceedings of the Geologists' Association”, 2012. DOI: 10.1016/j.pgeola.2011.12.003. (ang.).

[10] Oliver W. M. Rauhut. The interrelationships and evolution of basal theropod dinosaurs. „Special Papers in Palaeontology”. 69, s. 1–213, 2003. (ang.).

[11] Paul C. Sereno, Jeffrey A. Wilson, Jack L. Conrad. New dinosaurs link southern landmasses in the Mid–Cretaceous. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 271 (1546), s. 1325–1330, 2004. DOI: 10.1098/rspb.2004.2692. (ang.).

[12] RonanR. Allain RonanR. i inni, An abelisauroid (Dinosauria: Theropoda) from the Early Jurassic of the High Atlas Mountains, Morocco, and the radiation of ceratosaurs, „Journal of Vertebrate Paleontology”, 27 (3), 2007, s. 610–624, DOI: 10.1671/0272-4634(2007)27[610:AADTFT]2.0.CO;2 (ang.).

[EAN10-13] Martín D. Ezcurra, Federico L. Agnolin, Fernando E. Novas. An abelisauroid dinosaur with a non-atrophied manus from the Late Cretaceous Pari Aike Formation of southern Patagonia. „Zootaxa”. 2450, s. 1–25, 2010. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Infrarzędy dinozaurów	ankylozaury ceratopsy ceratozaury ornitopody pachycefalozaury prozauropody stegozaury tetanury zauropody
Era dinozaurów	era mezozoiczna trias wymieranie triasowe jura kreda wymieranie kredowe
Dyscypliny powiązane	biologia paleontologia paleobotanika geologia ewolucja