Bugenwilla

Bugenwilla
	; Bugenwilla okazała
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	nocnicowate
Rodzaj	bugenwilla
	Nazwa systematyczna
	Bougainvillea Comm. ex Juss.; Gen. 91. 4 Aug 1789
	Typ nomenklatoryczny
	Bougainvillea spectabilis Willd
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kwiaty bugenwilli (białawe) i różowe podkwiatki wokół nich

Bugenwilla, kącicierń (Bougainvillea Comm. ex Juss.) – rodzaj roślin z rodziny nocnicowatych. Należy do niego 16 gatunków^[4]^[5]. Rośliny te naturalnie występują w Ameryce Południowej, ale introdukowane zostały w różne miejsca w strefie międzyzwrotnikowej^[4]. Rośliny uprawiane są jako ozdobne zwłaszcza bugenwilla okazała i gładka (także mieszańce między nimi), w ciepłym klimacie jako pnącza ogrodowe, w klimacie umiarkowanym tylko w szklarniach i doniczkach^[6].

Nazwa rodzaju wywodzi się od nazwiska admirała francuskiej marynarki Louisa Antoine'a de Bougainville, który jako pierwszy opisał go w 1768 roku.

Morfologia

Pokrój: Zimozielone i cierniste krzewy i pnącza^[6]. Ich pędy osiągają do 12 metrów długości.
Liście: Naprzemianległe, krótkoogonkowe. Blaszka liściowa okazała, skórzasta^[6] od 4 do 13 cm długości i od 2 do 6 cm szerokości.
Kwiaty: Niewielkie, żółte, krótkoszypułkowe. Wsparte są okazałymi z powodu wielkości i jaskrawego ubarwienia podkwiatkami w liczbie trzech, pełniącymi rolę powabni^[6].
Owoce: Orzeszek wsparty trwałym okwiatem i podkwiatkiem, dzięki którym rozsiewany jest przez wiatr (anemochoria)^[6].

Systematyka

Pozycja według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Należy do rodziny nocnicowatych (Nyctaginaceae), rzędu goździkowców (Caryophyllales) w obrębie dwuliściennych właściwych.

Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist, podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa goździkowe (Caryophyllidae Takht.), nadrząd Caryophyllanae Takht., rząd goździkowce (Caryophyllales Perleb), rodzina nocnicowate (Nyctaginaceae Juss.), plemię Bougainvilleeae Choisy in DC., podplemię Bougainvilleinae Benth. & Hook.f., rodzaj bugenwila (Bougainvillea Comm. ex Juss.)^[7].

Wykaz gatunków^[4]

Bougainvillea berberidifol ia Heimerl
Bougainvillea campanulata Heimerl
Bougainvillea glabra Choisy – bugenwilla gładka
Bougainvillea herzogiana Heimerl
Bougainvillea infesta Griseb.
Bougainvillea lehmanniana Heimerl
Bougainvillea malmeana Heimerl
Bougainvillea modesta Heimerl
Bougainvillea pachyphylla Heimerl ex Standl.
Bougainvillea peruviana Bonpl. – bugenwilla peruwiańska
Bougainvillea pomacea Choisy
Bougainvillea praecox Griseb.
Bougainvillea spectabilis Willd. – bugenwilla okazała
Bougainvillea spinosa (Cav.) Heimerl – bugenwilla ciernista
Bougainvillea stipitata Griseb.
Bougainvillea trollii Heimerl

Zastosowanie

Ze względu na swoje bardzo obfite kwitnienie bugenwille są popularnymi roślinami ozdobnymi w regionach z ciepłym klimatem. Liczne kultywary i mieszańce są hodowane od lat. Powstały już formy bez cierni i bezpłodne, które rozmnaża się wegetatywnie. Bugenwille rosną bardzo szybko i w ciepłym klimacie kwitną cały rok. W Polsce ze względu na klimat mogą być uprawiane tylko w oranżeriach lub w mieszkaniach w pojemnikach jako rośliny pokojowe. Możliwa jest uprawa bonsai w zamkniętych pomieszczeniach. Kwitną bardzo długo, zazwyczaj przez całe lato. W uprawie doniczkowej w mieszkaniach ich żywotność wynosi ok. 5 lat, gdyż później nadmiernie drewnieją i słabo kwitną, ale w oranżeriach mogą żyć 25-30 lat.

Uprawa

Wymagania. Są dość trudne w uprawie. Potrzebują bardzo dużo światła, więc w mieszkaniach należy je trzymać na parapecie południowego okna. Gleba powinna być próchniczna, żyzna i stale wilgotna, jednak przy nadmiarze wilgoci roślina gubi liście i więdnie. Bugenwille są roślinami wapieniolubnymi, więc do podlewania dobra jest twarda woda wodociągowa. W okresie spoczynku zimowego lepiej trzymać je w chłodniejszym pomieszczeniu (jednak nie mniej niż 7°C). Tracą wówczas liście, ale wiosną znów je odnawiają. W niezbyt dużych, przyciasnych doniczkach silniej kwitną, niż w dużych.
Zabiegi uprawowe. Rośliny uprawia się w doniczkach przy paliku lub pałąku. Aby nadmiernie się nie rozrastały przycina się zbyt wybujałe pędy. Co roku na wiosnę przesadza się do większych doniczek. Co dwa tygodnie dokarmia się połową zalecanej dawki nawozów wieloskładnikowych. Przed kwitnieniem rośliny zrasza się wodą. W czasie kwitnienia już nie, ale aby roślina miała wystarczającą wilgotność, ustawia się doniczkę w pojemniku z wilgotnym torfem lub na kamieniach w podstawce z wodą. Czyszczenie liści jest zbyteczne, też się ich nie nabłyszcza.
Rozmnażanie. Przez sadzonki z młodych pędów, jednak jest to trudne. Z tego też względu zazwyczaj kupuje się sadzonki wyhodowane przez specjalistów i sprzedawane zwykle w okresie kwitnienia.
Choroby i szkodniki. Bugenwille rzadko chorują. Najczęściej są atakowane przez robaki glebowe, mszyce i niektóre larwy motyli, dla których są pożywieniem.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-02-12].
↑ ^a ^b ^c Bougainvillea Comm. ex Juss.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-25].
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 125, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 102. ISBN 83-214-1305-6.
↑ James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Bougenvillea według Reveala

Bibliografia

Dawid Longman: Pielęgnowanie roślin pokojowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1997. ISBN 83-09-01559-3.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).

[A-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-02-12].

[pow-4] Bougainvillea Comm. ex Juss.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-25].

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 125, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[slownik-6] Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 102. ISBN 83-214-1305-6.

[7] James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Bougenvillea według Reveala

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]