Przejdź do zawartości

Frank Zappa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Frank Zappa
Ilustracja
Frank Zappa (1977)
Imię i nazwisko

Frank Vincent Zappa Jr

Data i miejsce urodzenia

21 grudnia 1940
Baltimore

Data i miejsce śmierci

4 grudnia 1993
Los Angeles

Instrumenty

gitara, gitara basowa, instrumenty klawiszowe, instrumenty perkusyjne

Gatunki

jazz-rock, jazz, rock progresywny, rock awangardowy

Zawód

kompozytor, wokalista, producent muzyczny, autor tekstów, reżyser, aktor, scenarzysta filmowy

Aktywność

1950–1993

Wydawnictwo

Verve/MGM, Bizarre/Straight, DiscReet, Zappa Records, Barking Pumpkin Records, Rykodisc

Powiązania

Dweezil Zappa, The Mothers of Invention, Captain Beefheart

Współpracownicy
Steve Vai, Terry Bozzio, Adrian Belew, Vinnie Colaiuta, Chad Wackerman
Instrument
Gibson ES-5 Switchmaster, Gibson SG, Gibson Les Paul, Fender Stratocaster, Synclavier
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Frank Vincent Zappa (ur. 21 grudnia 1940 w Baltimore[1], zm. 4 grudnia 1993 w Los Angeles) – amerykański muzyk rockowy, jazzowy, wokalista, kompozytor oraz autor tekstów, lider zespołu The Mothers of Invention. Także aktor, reżyser, producent i scenarzysta filmowy.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W wieku 15 lat Zappa przebywał w sześciu różnych szkołach średnich. Jako uczeń Zappa był znudzony na lekcjach i rozpraszał resztę klasy dziecinnymi figlami. Utrzymywał pogardę dla formalnej edukacji przez całe swoje życie, zabierając swoje dzieci ze szkoły kiedy skończyły 15 lat oraz odmawiając płacenia za ich college[2]. ,,Czasy szkolne” minęły mu na nie chodzeniu do szkoły[3]. Pomimo niechęci do nauki, Zappa ukończył szkołę średnią Antelope Valley High School w 1958 roku[4].

Zdjęcie Zappy z rocznika szkolnego, 1958

Zajmował się muzyką od młodości. Obok rhythm and bluesa interesowała go współczesna muzyka poważna (promotorem jego twórczości w tej dziedzinie był John Adams). Około kwietnia 1964 wstąpił do zespołu „Soul Giants” i niedługo potem zmienił ich nazwę na „The Mothers of Invention”. Grupa ta istniała do 1971 i potem krótko w połowie lat 70. Nagrał dziesiątki płyt, zawierających muzykę rockową, poważną, pastisze przebojów muzyki popularnej, jazz rock i wiele innych. Najlepiej sprzedającym się albumem był Sheik Yerbouti(inne języki) – sprzedano ponad 2 mln kopii[5]. Bardzo apodyktyczny, narzucający innym swą wolę, ale też niezwykle inteligentny muzyk, gitarzysta-wirtuoz. Szydził z telekaznodziejów, reklamy, polityków, pozerów, cenzury, w ironiczny sposób ukazując życie w Ameryce. W jego zespole grali m.in. George Duke, Steve Vai, Terry Bozzio, Adrian Belew, Vinnie Colaiuta, Jean-Luc Ponty, Michael Brecker, Randy Brecker, Sugarcane Harris, Jeff Berlin, Aynsley Dunbar, Alex Dmochowski i Captain Beefheart. W swojej muzyce nie uznawał ograniczeń, sięgał do rocka, popu, soulu, współczesnej muzyki poważnej, jazzu, muzyki awangardowej, muzyki aleatorycznej, pastiszu, muzyki konkretnej, muzyki barokowej, renesansowej, neoromantycznej.

W 1990 r. prezydent Czechosłowacji Václav Havel zaprosił do Pragi uwielbianego przez siebie Zappę, podobno proponując mu nawet tekę ministra kultury. Ten miał odmówić[6].

Frank Zappa z prezydentem Václavem Havlem

Śmierć

[edytuj | edytuj kod]

Zmarł 4 grudnia 1993 roku na raka prostaty.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1960–1964 jego żoną była Kathryn J. „Kay” Sherman. W 1967 ożenił się z Adelaide Gail Sloatman, z którą był do swojej śmierci. Mieli czworo dzieci: Moon Unit, Dweezil, Ahmet Emuukha Rodan i Diva Thin Muffin Pigeen. Gail Zappa zarządzała biznesowo-muzycznym majątkiem rodzinnym prawnie ustawionym jako Zappa Family Trust aż do jej śmierci 8 października 2015 roku.

Poglądy

[edytuj | edytuj kod]

Poglądy religijne

[edytuj | edytuj kod]

Był ateistą[7]. Znana była stanowcza niechęć Zappy do Kościoła i religii chrześcijańskiej, której szkodliwość uznawał za równą narkotykom i wojnom. Nie mógł zrozumieć, jak można budować "całą tę desperacką socjologię na pomyśle, że istnieje Facet w Chmurach, który ma Wielką Księgę, który wie, czy jesteście źli czy dobrzy, i którego to obchodzi". ,,Budować to wszystko na tym, ludzie, to przecież myślenie godne szympansa". Chrześcijaństwo nazywał religią w najwyższym stopniu antyintelektualistyczną. Szydził z telewizyjnych kaznodziejów. Zapewniał jednak, że nie przeszkadza mu, iż ktoś odczuwa potrzebę przynależenia do jakiejś religii[8].

Poglądy na narkotyki

[edytuj | edytuj kod]

Zappa stwierdził: „Narkotyki nie stają się problemem, dopóki osoba, która je bierze, nie zrobi ci czegoś, co mogłoby wpłynąć na twoje życie, a czego nie chcesz, żeby ci się przytrafiło, jak pilot samolotu, który rozbił się, bo był pełen narkotyków”[9].

Dyskografia

[edytuj | edytuj kod]

Źródło[10].

Wydawnictwa pośmiertne

[edytuj | edytuj kod]

Albumy kompilacyjne

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody i pozycje na listach przebojów

[edytuj | edytuj kod]
Albumy na liście The Billboard 200
Rok Album pozycja
1967 Freak Out! 130
1967 Absolutely Free 41
1968 Lumpy Gravy 159
1968 We’re Only In It For The Money 30
1969 Cruising with Ruben & The Jets 110
1969 Hot Rats 173
1969 Mothermania/The Best Of The Mothers 151
1969 Uncle Meat 43
1970 Burnt Weeny Sandwich 94
1970 Chunga’s Revenge 119
1970 Weasels Ripped My Flesh 189
1971 Frank Zappa’s 200 Motels 59
1971 The Mothers/Fillmore East-June 1971 38
1972 Just Another Band From L.A. 85
1972 Waka/Jawaka – Hot Rats 152
1973 Over-nite Sensation 32
1974 Apostrophe (') 10
1974 Roxy & Elsewhere 27
1975 Bongo Fury 66
1975 One Size Fits All 26
1976 Zoot Allures 61
1978 Studio Tan 147
1978 Zappa In New York 57
1979 Joe’s Garage, Act I 27
1979 Orchestral Favorites 168
1979 Sheik Yerbouti 21
1979 Sleep Dirt 175
1980 Joe’s Garage, Acts II & III 53
1981 Tinsel Town Rebellion 66
1981 You Are What You Is 93
1982 Ship arriving too late to save a drowning witch Pop Albums 23
1983 The Man From Utopia 153
1986 Frank Zappa Meets the Mothers of Prevention 153
Single na liście The Billboard Hot 100
Rok Piosenka pozycja
1974 Don’t Eat The Yellow Snow 86
1979 Dancin' Fool 45
1982 Valley Girl 32

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
  • 200 Motels (10.11.1971, film muzyczny, reżyseria: Tony Palmer, Frank Zappa)[13]
  • Baby Snakes (21.12.1979, film dokumentalny, reżyseria: Frank Zappa)[14]
  • The Dub Room Special (31.10.1982, film dokumentalny, reżyseria: Dick Darley, Clark Santee, Frank Zappa)[15]
  • Does Humor Belong In Music? (15.01.1985, koncert - The Pier, New York, 26.08.1984, reżyseria: Frank Zappa)[16]
  • Video From Hell (15.01.1987, reżyseria: Frank Zappa)[17]
  • Uncle Meat (15.09.1987, reżyseria: Frank Zappa)[18]
  • The Amazing Mister Bickford (15.05.1987, film dokumentalny, reżyseria: Frank Zappa, Bruce Bickford)[19]
  • The True Story of Frank Zappa's 200 Motels (1988, film dokumentalny, reżyseria: Frank Zappa)[20]
  • Decade (1989, film dokumentalny, reżyseria: Ted Haimes, Martha Spanninger)[to nie jest film o Zappie][21]
  • Tom Arnold: The Naked Truth (1991, film dokumentalny, reżyseria: Peter Segal)[22]
  • The Revenge of the Dead Indians (1993, film dokumentalny, reżyseria: Henning Lohner)[23]
  • Frank Zappa: Apostrophe(')/Over-Nite Sensation (1.05.2007, film dokumentalny, reżyseria: Matthew Longfellow)[24]
  • The Torture Never Stops (29.05.2008, koncert - The Palladium, New York City, 31.10.1981, reżyseria: Frank Zappa)
  • A Token Of His Extreme (4.07.2013, koncert - KCET, Los Angeles, 27.08.1974, reżyseria: Frank Zappa)[25]
  • Roxy - The Movie (30.10.2015, film dokumentalny i koncerty - The Roxy Theatre, Hollywood, 8-10.12.1973, reżyseria: Frank Zappa)[26]
  • Zappa (28.10.2020, biograficzny film dokumentalny, reżyseria: Alex Winter)[27]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Frank Zappa: The Real Frank Zappa Book. USA: Poseidon Press, 1989, s. 15. ISBN 0-330-31625-7.
  2. ↑ Wiek, rodzinne miasto, biografia Frank Zappa [online], Last.fm [dostęp 2024-09-07] (pol.).
  3. ↑ Frank Zappa - wielki ekscentryk. [online], jazzarium [dostęp 2024-09-07] (pol.).
  4. ↑ Walley, David (1980). No Commercial Potential: The Saga of Frank Zappa Then and Now. E. P. Dutton. ISBN 978-0525931539.
  5. ↑ FRANK ZAPPA album sales [online], BestSellingAlbums.org [dostęp 2024-11-22] (ang.).
  6. ↑ Frank Zappa. Artysta totalny [online], Onet Kultura, 31 października 2020 [dostęp 2024-09-07] (pol.).
  7. ↑ Michael Nugent: Famous Atheists. [dostęp 2023-10-28].
  8. ↑ Frank Zappa. Artysta totalny [online], Onet Kultura, 31 października 2020 [dostęp 2024-09-25] (pol.).
  9. ↑ https://archive.ph/20130223085837/http://home.online.no/~corneliu/Part03.html
  10. ↑ a b Greg Russo: Cosmik Debris: The Collected History and Improvisations of Frank Zappa. USA: Antique Trader Publications and Crossfire Publications, 1998, s. 147. ISBN 0-9648157-4-5.
  11. ↑ Rolling Stone’s „The 100 Greatest Guitarists of All Time” Do you agree?. theinsider.com. [dostęp 2010-05-22]. (ang.).
  12. ↑ Frank Zappa: inducted in 1995. The Rock and Roll Hall of Fame and Museum, Inc.. [dostęp 2016-07-01]. (ang.).
  13. ↑ 200 Motels. [dostęp 2020-06-24].
  14. ↑ Baby Snakes (1979). imdb.com. [dostęp 2016-04-12]. (ang.).
  15. ↑ The Dub Room Special!. [dostęp 2020-06-24].
  16. ↑ Does Humor Belong in Music?. [dostęp 2020-06-24].
  17. ↑ Video from Hell (ang) www.imdb.com. [dostęp 2020-06-24].
  18. ↑ Uncle Meat. [dostęp 2020-06-24].
  19. ↑ The Amazing Mister Bickford (1987). imdb.com. [dostęp 2016-04-12]. (ang.).
  20. ↑ The True Story of Frank Zappa's 200 Motels (1988). imdb.com. [dostęp 2016-04-12]. (ang.).
  21. ↑ Decade (1989). imdb.com. [dostęp 2016-04-12]. (ang.).
  22. ↑ Tom Arnold: The Naked Truth (1991). imdb.com. [dostęp 2016-04-12]. (ang.).
  23. ↑ The Revenge of the Dead Indians (1993). imdb.com. [dostęp 2016-04-12]. (ang.).
  24. ↑ Frank Zappa: Apostrophe (')/Over-Nite Sensation. [dostęp 2020-06-24].
  25. ↑ A Token of His Extreme. [dostęp 2020-06-24].
  26. ↑ Roxy the Movie. [dostęp 2020-06-24].
  27. ↑ Zappa. Alex Winter Trouper Productions, Zipper Bros Films. 2020-11-27. [dostęp 2022-12-25].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Grammy Lifetime Achievement Award
1960–1969
1970–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Frank_Zappa&oldid=75327197”