Kanialec ogorzały
| Hamirostra melanosternon[1] | |||
| (Gould, 1841) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kanialec ogorzały | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6] | |||
 | |||
Kanialec ogorzały[7] (Hamirostra melanosternon) – gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Występuje w Australii i jest endemitem. Preferuje obszary trawiaste lub niezbyt gęste lasy. Żywi się głównie królikami, jaszczurkami oraz innymi ptakami. Jada również padlinę[8].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy opisał w 1841 roku angielski przyrodnik John Gould, nadając mu nazwę Buteo melanosternon[5]. Holotyp pochodził ze środkowej części Nowej Południowej Walii[5]. Obecnie (2020) kanialec ogorzały umieszczany jest w rodzaju Hamirostra, którego jest jedynym przedstawicielem[7][9]. Nie wyróżnia się podgatunków[9][10].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Hamirostra: łac. hamus „hak”; rostrum „dziób”[11].
- Gypoictinia (Gypsictinia): zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Gyps de Savigny, 1809 (sęp) i Ictinia Vieillot, 1816 (kanialuk)[12].
- melanosternon: gr. μελας melas, μελανος melanos „czarny”; στερνον sternon „pierś” (por. μελανστερνος melansternos „czarnopierśny”)[13].
- montana: łac. montanus „z gór, górski, góral”, od mons, montis „góra”[14].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Zamieszkuje Australię, nie występuje bądź jest bardzo rzadki jedynie w jej wschodniej i południowej części[10]. Prawdopodobnie w większości jest to ptak osiadły, lokalnie migruje[15].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 51–61 cm; masa ciała 1150–1450 g; rozpiętość skrzydeł 141–156 cm[10].
Rozród
[edytuj | edytuj kod]Pary gniazdują samotnie, choć zdarza się, że w pobliżu gniazd innych gatunków ptaków szponiastych[10]. Gniazdo to duża platforma zbudowana z patyków, wyłożona zielonymi liśćmi i umieszczona 6–22 m nad ziemią w rozwidleniu żywego lub martwego drzewa. W lęgu zwykle dwa jaja, czasami jedno lub trzy. Okres inkubacji prawdopodobnie wynosi około 40 dni, a od wyklucia do opierzenia upływa około 60 dni. Opierzenia dożywa zwykle tylko jedno młode i jest ono uzależnione od rodziców przez kolejne 2–5 miesięcy[15].
Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]Żywi się ssakami (szczególnie młodymi królikami), ptakami (zwłaszcza pisklętami i jajami), gadami, padliną, sporadycznie dużymi owadami[10][15]. Wyjada zawartość dużych jaj, które rozbija kamieniem wyrzuconym z dzioba[15].
Status
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kanialca ogorzałego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków, zawiera się w przedziale 670–6700 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy[6][16]. Głównym zagrożeniem dla gatunku jest utrata i degradacja siedlisk, lokalnie także zatruwanie padliny i podbieranie jaj[16].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Hamirostra melanosternon, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b T. Brown: Illustrations of the genera of birds, Embracing their generic characters, with sketches of their habits. Cz. 8. London: Smith, Elder, & Company, 1846, s. 12. (ang.).
- ↑ a b Kaup 1847 ↓, s. 114.
- ↑ a b Kaup 1847 ↓, s. 120.
- ↑ a b c J. Gould. Descriptions of two new Species of Australian Birds. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 8, s. 162, 1840. (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Hamirostra melanosternon, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2018-1 [dostęp 2018-07-28] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Plemię: Pernini Blyth, 1851 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-14].
- ↑ S. Marchant: Handbook of Australian, New Zealand and Antarctic Birds. Melbourne: Oxford University Press. ISBN 0-19-553069-1.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-14]. (ang.).
- ↑ a b c d e S. Debus, P. Boesman & J.S. Marks: Black-breasted Buzzard (Hamirostra melanosternon). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-08-24]. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Hamirostra [dostęp 2018-07-25].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Gypoictinia [dostęp 2018-07-25].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Melanosterna [dostęp 2018-07-25].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Montana [dostęp 2018-07-25].
- ↑ a b c d Species account: Black-breasted Buzzard Hamirostra melanosternon. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund, 2020. [dostęp 2020-09-14]. (ang.).
- ↑ a b Species factsheet: Hamirostra melanosternon. BirdLife International, 2020. [dostęp 2020-09-14]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- J.J. Kaup. Zwente Monographie. Die Genera der Milvinae. „Isis von Oken”. 40, s. 83–121, 1847. (niem.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).