Przejdź do zawartości

Lomariopsidaceae

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lomariopsidaceae
Ilustracja
Lomariopsis tenuifolia
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

telomowe

Gromada

naczyniowe

Klasa

paprocie

Podklasa

paprotkowe

Rząd

paprotkowce

Rodzina

Lomariopsidaceae

Nazwa systematyczna
Lomariopsidaceae Alston
Taxon 5(2): 25. 1956[2]
Lomariopsis marginata

Lomariopsidaceaerodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje 4 rodzaje z ok. 70 gatunkami[2] (dwa rodzaje bywają łączone – Thysanosoria zaliczany jest do Lomariopsis[3]). Są to okazałe paprocie naziemne, wspinające się po skałach i na drzewa oraz epifityczne[4][5] (w przypadku Lomariopsis osiągające ponad 15 m wysokości)[6]. Rozprzestrzenione są szeroko w strefie tropikalnej, przy czym najbardziej zróżnicowane są w Afryce, Azji i Oceanii[4][7]. W polskiej florze brak przedstawicieli tej rodziny[8].

Paprocie te bywają uprawiane. Gametofity z gatunku Lomariopsis lineata wykorzystywane są do ozdoby akwariów słodkowodnych, zwykle pod nazwą „Susswassertang”[5] lub „Subwassertang”[9]. W tej fazie wzrostu przypominają wątrobowce[6] i jako takie bywają opisywane[10].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Lomariopsis novae-caledoniae
Sporofit
Kłącze tęgie, podnoszące się lub wspinające, zróżnicowane na część „brzuszną”, z której wyrastają korzenie, oraz „grzbietową” z kilkoma rzędami liści. Przynajmniej w szczytowej części kłącze pokryte jest licznymi łuskami. Liście okazałe, niezróżnicowane lub zróżnicowane na asymilacyjne i odmienne zarodnionośne. Ogonek pokryty gęsto łuskami, przynajmniej u nasady, zwykle czarnymi, lancetowatymi lub równowąskimi[4]. Blaszka podzielona pojedynczo[7], nieparzyście pierzasto[4] (tylko u Dracoglossum liście pojedyncze z wyciągniętym wierzchołkiem[5]). Listki boczne na liściach asymilacyjnych lancetowate do równowąskich, całobrzegie do karbowanych, z żyłkami przewodzącymi wolnymi lub połączonymi siateczkowato. Listki płodne – noszące zarodnie – równowąskie[4]. Kupki zarodni ułożone są w 1 do 4 rzędów wzdłuż osi listków, są drobne, okrągłe, z zawijką okrągłą do nerkowatej, czasem okryte brzegiem listka[4][7].
Gametofit
Zielony, nagi lub owłosiony, sercowatego kształtu lub taśmowaty[5].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

W systemie Smitha i in. (2006) rodzina w rzędzie paprotkowców (Polypodiales)[7], tak samo jest w systemie PPG I (2016), przy czym w tym ujęciu wyodrębniono z niej rodzaj nefrolepis w osobną rodzinę Nephrolepidaceae. Rodzina wraz z Nephrolepidaceae tworzy grupę siostrzaną w stosunku do kladu obejmującego rodziny Tectariaceae, Oleandraceae, dawaliowatych i paprotkowatych. Znajduje się w podrzędzie Aspleniineae H.Schneid. & C.J.Rothf. 2016 odpowiadającemu kladowi „eupolypods I” w systemie Smitha i in. (2006)[2]. W systemach szeroko ujmujących rodzinę paprotkowatych Polypodiaceae – jest do nich włączana w randze podrodziny Lomariopsidoideae[3][5].

W przeszłości do grupy tej zaliczane były rodzaje Bolbitis, Elaphoglossum, Lomagramma i Teratophyllum, tworzące we współczesnych systemach podrodzinę Elaphoglossoideae w obrębie rodziny nerecznicowatych Dryopteridaceae. Z kolei Dracoglossum tu zaliczany z powodu bliskiego pokrewieństwa z Lomariopsis wcześniej sytuowany był w Tectariaceae[5].

Pozycja filogenetyczna rodziny w rzędzie paprotkowców[11][12][2]
paprotkowce


Saccolomataceae




Cystodiaceae




Lonchitidaceae



Lindsaeaceae







Pteridaceaeorliczkowate




Dennstaedtiaceae





Cystopteridaceaepaprotnicowate





Rhachidosoraceae




Diplaziopsidaceae




Desmophlebiaceae




Aspleniaceaezanokcicowate



Hemidictyaceae








Thelypteridaceaezachylnikowate




Woodsiaceaerozrzutkowate





Onocleaceaeonokleowate



Blechnaceaepodrzeniowate




Athyriaceaewietlicowate









Didymochlaenaceae




Hypodematiaceae




Dryopteridaceaenerecznicowate





Nephrolepidaceaenefrolepisowate



Lomariopsidaceae





Tectariaceae




Oleandraceae




Davalliaceaedawaliowate



Polypodiaceaepaprotkowate













Wykaz rodzajów[2]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. a b c d e f The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229. 
  3. a b Polypodiaceae J.Presl & C.Presl. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-10-12].
  4. a b c d e f Fuwu Xing, Wang Faguo, Zhang Xianchun, Masahiro Kato, David S. Barrington: Lomariopsidaceae. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-10-12].
  5. a b c d e f Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 66–67. ISBN 978-1-842466346.
  6. a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 538, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  7. a b c d Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006. (ang.). 
  8. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  9. Lomariopsis lineata. [w:] Akwamania [on-line]. [dostęp 2021-10-12].
  10. Wątrobowiec Subwassertang (Lomariopsis cf. Lineata). [w:] aquamac.pl [on-line]. [dostęp 2021-10-12].
  11. Samuli Lehtonen. Towards Resolving the Complete Fern Tree of Life. „PLoS ONE”. 6, 10, s. e24851, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024851. 
  12. Carl J. Rothfels, Anders Larsson, Li-Yaung Kuo, Petra Korall, Wen- Liang Chiou, Kathleen M. Pryer. Overcoming Deep Roots, Fast Rates, and Short Internodes to Resolve the Ancient Rapid Radiation of Eupolypod II Ferns. „Systematic Biology”. 61, 1, s. 70, 2012.