Rajdowe mistrzostwa świata

Marcus Grönholm na słynnych "Bunnings Jumps" podczas Rajdu Australii 2006

Rajdowe samochodowe mistrzostwa świata (w skrócie RSMŚ, WRC – ang. World Rally Championship) – najwyższa kategoria rywalizacji w rajdach samochodowych, coroczny cykl mistrzowski o tytuły rajdowego mistrza świata kierowców, rajdowego mistrza świata pilotów oraz rajdowego mistrza świata konstruktorów, którego organizatorem jest FIA. Cykl składa się zwyczajowo z kilkunastu rund – trzydniowych rajdów rozgrywanych na całym świecie.

Każdy kierowca oraz pilot chcący wziąć udział w RSMŚ musi posiadać międzynarodową licencję rajdową.

Równolegle z Rajdowymi samochodowymi mistrzostwami świata odbywają się:

Rajdowe samochodowe mistrzostwa świata WRC-3 (dawniej RSMŚ Samochodów Produkcyjnych (PWRC – ang. Production Car World Rally Championship)),
Rajdowe samochodowe mistrzostwa świata WRC-2 (dawniej RSMŚ Super 2000 (SWRC – ang. Super 2000 World Rally Championship)),
Rajdowe samochodowe mistrzostwa świata Junior WRC (JWRC – ang. Junior World Rally Championship).

Historia

Początki

Rajdowe mistrzostwa świata powstały na bazie znanych na świecie rajdów, z których niektóre były wcześniej eliminacjami międzynarodowych mistrzostw konstruktorów (IMC – International Championship for Manufacturers) rozgrywanymi w latach 1970-1972. W latach 1973–1976 liczono tylko klasyfikację producentów. Pierwszym mistrzem świata producentów zostało Alpine Renault. W 1977 roku wprowadzono po raz pierwszy klasyfikację dla kierowców, jednak początkowo nie przyznawano tytułu mistrza świata, a sama klasyfikacja była określana jako Puchar FIA Kierowców (FIA Cup for Drivers). Pierwszy tytuł mistrza świata kierowców został przyznany w 1979 roku.

Era Grupy B

Osobny artykuł: Grupa B.

B-grupowe Audi Quattro na Rajdzie Portugalii w 1984 roku

Na początku lat 80. XX wieku tylnonapędowe grupa 2 i grupa 4 zostały zastąpione przez samochody grupy B o większej mocy. Napęd na 4 koła został dopuszczony w 1979 roku, ale większość producentów uznała, że jest to zbyt skomplikowane konstrukcyjnie rozwiązanie aby z nim odnieść sukces. Jednak kiedy Audi wystawił w ramach testów w rajdach pierwszy samochód z napędem na cztery koła i od razu odniósł z nim sukces, pozostali producenci także wystartowali z czteronapędowymi projektami. Od 1982 roku w regulaminie wprowadzono grupę B.

Era Grupy A

Po serii tragicznych wypadków z udziałem B-grupowych samochodów, grupa ta została zlikwidowana z początkiem 1987 roku. Od 1986 roku istniała jednak też grupa A, która od 1987 roku stała się podstawową grupą dla zespołów walczących o tytuł mistrzowski. W latach 1993–1999 utworzono odrębną grupę samochodów rajdowych, które były klasyfikowane w tzw. Dwulitrowym Rajdowym Pucharze Świata (skr. 2L WRC).

Era WRC

Osobny artykuł: Samochód WRC.

Citroën Xsara WRC podczas Rajdu Cypru 2004

W 1997 roku pojawiły się przepisy wprowadzające kategorię samochodów WRC, która miała zastąpić grupę A. Przepisy te zostały zmodyfikowane wraz z rozpoczęciem sezonu 2011.

Każdy samochód specyfikacji WRC obowiązują regulacje przygotowane przez FIA. Definiują one zakres dozwolonych przeróbek w stosunku do drogowej wersji pojazdu, który jest bazą dla samochodu rajdowego, ograniczają maksymalną moc silnika (teoretycznie do 300 KM), minimalną masę pojazdu (1200 kg) i precyzują wymagania w stosunku do wyposażenia odpowiedzialnego za bezpieczeństwo załogi. Silnik może mieć maksymalnie 1600 cm³ pojemności, z reguły posiada turbosprężarkę oraz sekwencyjną skrzynię biegów o wzmocnionej konstrukcji (w historii aut WRC spotykane były skrzynie posiadające od czterech do siedmiu przełożeń) oraz inteligentny napęd na cztery koła. Samochód ten musi być też przystosowany do poruszania się po normalnych drogach, gdyż musi przemieszczać się nimi pomiędzy metą jednego i startem kolejnego odcinka specjalnego.

Od 2022 roku najwyższą kategorią jest Rally1.

Sposób klasyfikacji

Klasyfikacja kierowców

Klasyfikacja kierowców to kolejność zawodników pod względem liczby zdobytych punktów w czasie rajdu. Wprowadzono ją w 1977 roku. Obecnie punkty przydzielane są w następujący sposób: za zwycięstwo zawodnik otrzymuje 25 punktów, za pozycje drugą 18, za trzecią 15, za czwartą 12, za piątą 10, za szóstą 8, za siódmą 6, za ósmą 4, za dziewiątą 2. Ostatnią punktowaną lokatą jest dziesiąta, za którą uzyskuje się 1 punkt w klasyfikacji indywidualnej.

Miejsce	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Punkty	25	18	15	12	10	8	6	4	2	1

Dodatkowo punktowany jest również ostatni odcinek specjalny tzw. Power Stage. Od roku 2017 za zwycięstwo przyznawanych jest 5 punktów, za drugie miejsce 4 punkty, za trzecie 3 punkty, za czwarte 2, a za piąte 1 punkt. Wcześniej, w latach 2011–2017, za zwycięstwo przydzielano tylko 3 punkty, kolejno za drugie miejsce 2 i za trzecie 1 punkt.

Klasyfikacja konstruktorów

Klasyfikacja konstruktorów to kolejność zespołów w zależności od punktów zdobytych przez ich zawodników. W latach 1973–1976 była to jedyna prowadzona klasyfikacja. Obecnie punkty dla konstruktorów, podobnie jak wśród kierowców są przyznawane według klucza 25-18-15-12-10-8-6-4-2-1, z tym że w klasyfikacji uwzględniane są jedynie dwie nominowane przed rajdem załogi z każdego zespołu (niezależnie od liczby załóg jaką wystawia dany zespół).

Rajdy

Osobny artykuł: Lista rajdów WRC.

Zasady

Osobny artykuł: Zasady WRC.

Rekordy

W trakcie Rajdowych Mistrzostw Świata odnotowano następujące rekordy:

Sebastien Ogier wygrał Rajd Jordanii 2011 z przewagą 0,2 sekundy nad Jarim-Mattim Latvalą. To najmniejsza różnica między pierwszym i drugim miejscem w historii WRC^[1].
Marcus Grönholm na odcinku Ouninpohja podczas Rajdu Finlandii 2006 jechał na najwyższym biegu pełnym gazem ze średnią prędkością 171 km/h przez 46 sekund.

Poniższa tabela przedstawia zawodników o największej liczbie zwycięstw. Czcionką pogrubioną zaznaczono zawodników, którzy w roku 2021 wciąż uczestniczyli w mistrzostwach.

Tytuły mistrzowskie^[2]			Zwycięstwa w rajdach^[3]
Miejsce	Kierowca	Tytuły	Miejsce	Kierowca	Zwycięstwa
1	Sébastien Loeb	9	1	Sébastien Loeb	80
2	Sébastien Ogier	8	2	Sébastien Ogier	54
3	Tommi Mäkinen	4	3	Marcus Grönholm	30
3	Juha Kankkunen	4	4	Carlos Sainz	26
5	Walter Röhrl	2	5	Colin McRae	25
	Massimo Biasion	2	6	Tommi Mäkinen	24
	Carlos Sainz	2	7	Juha Kankkunen	23
	Marcus Grönholm	2	8	Didier Auriol	20
9	10 kierowców ma po jednym tytule mistrzowskim		9	Markku Alén	19
			10	Hannu Mikkola	18
			10	Jari-Matti Latvala	18

Wyniki

Petter Solberg na trasie Rajdu Cypru 2006

**Rajdowe mistrzostwa świata na przestrzeni lat**
Sezon	Kierowcy		Konstruktorzy
Sezon	Kierowca	Samochód	Konstruktor	Samochód
2023	Kalle Rovanperä	Toyota GR Yaris Rally1	Toyota	Toyota GR Yaris Rally1
2022	Kalle Rovanperä	Toyota GR Yaris Rally1	Toyota	Toyota GR Yaris Rally1
2021	Sébastien Ogier	Toyota Yaris WRC	Toyota	Toyota Yaris WRC
2020	Sébastien Ogier	Toyota Yaris WRC	Hyundai	Hyundai i20 Coupe WRC
2019	Ott Tänak	Toyota Yaris WRC	Hyundai	Hyundai i20 Coupe WRC
2018	Sébastien Ogier	Ford Fiesta WRC	Toyota	Toyota Yaris WRC
2017	Sébastien Ogier	Ford Fiesta WRC	M-Sport	Ford Fiesta WRC
2016	Sébastien Ogier	Volkswagen Polo R WRC	Volkswagen	Volkswagen Polo R WRC
2015	Sébastien Ogier	Volkswagen Polo R WRC	Volkswagen	Volkswagen Polo R WRC
2014	Sébastien Ogier	Volkswagen Polo R WRC	Volkswagen	Volkswagen Polo R WRC
2013	Sébastien Ogier	Volkswagen Polo R WRC	Volkswagen	Volkswagen Polo R WRC
2012	Sébastien Loeb	Citroën DS3 WRC	Citroën	Citroën DS3 WRC
2011	Sébastien Loeb	Citroën DS3 WRC	Citroën	Citroën DS3 WRC
2010	Sébastien Loeb	Citroën C4 WRC	Citroën	Citroën C4 WRC
2009	Sébastien Loeb	Citroën C4 WRC	Citroën	Citroën C4 WRC
2008	Sébastien Loeb	Citroën C4 WRC	Citroën	Citroën C4 WRC
2007	Sébastien Loeb	Citroën C4 WRC	Ford	Ford Focus WRC
2006	Sébastien Loeb	Citroën Xsara WRC	Ford	Ford Focus WRC
2005	Sébastien Loeb	Citroën Xsara WRC	Citroën	Citroën Xsara WRC
2004	Sébastien Loeb	Citroën Xsara WRC	Citroën	Citroën Xsara WRC
2003	Petter Solberg	Subaru Impreza WRC	Citroën	Citroën Xsara WRC
2002	Marcus Grönholm	Peugeot 206 WRC	Peugeot	Peugeot 206 WRC
2001	Richard Burns	Subaru Impreza WRC	Peugeot	Peugeot 206 WRC
2000	Marcus Grönholm	Peugeot 206 WRC	Peugeot	Peugeot 206 WRC
1999	Tommi Mäkinen	Mitsubishi Lancer Evolution	Toyota	Toyota Corolla WRC
1998	Tommi Mäkinen	Mitsubishi Lancer Evolution	Mitsubishi	Mitsubishi Lancer Evolution
1997	Tommi Mäkinen	Mitsubishi Lancer Evolution	Subaru	Subaru Impreza
1996	Tommi Mäkinen	Mitsubishi Lancer Evolution	Subaru ^{[potrzebny przypis]}	Subaru Impreza 555^{[potrzebny przypis]}
1995	Colin McRae	Subaru Impreza 555	Subaru	Subaru Impreza 555
1994	Didier Auriol	Toyota Celica	Toyota	Toyota Celica
1993	Juha Kankkunen	Toyota Celica	Toyota	Toyota Celica
1992	Carlos Sainz	Toyota Celica	Lancia	Lancia Delta
1991	Juha Kankkunen	Lancia Delta	Lancia	Lancia Delta
1990	Carlos Sainz	Toyota Celica	Lancia	Lancia Delta
1989	Massimo 'Miki' Biasion	Lancia Delta	Lancia	Lancia Delta
1988	Massimo 'Miki' Biasion	Lancia Delta	Lancia	Lancia Delta
1987	Juha Kankkunen	Lancia Delta	Lancia	Lancia Delta
1986	Juha Kankkunen	Peugeot 205	Peugeot	Peugeot 205
1985	Timo Salonen	Peugeot 205	Peugeot	Peugeot 205
1984	Stig Blomqvist	Audi Quattro	Audi	Audi Quattro
1983	Hannu Mikkola	Audi Quattro	Lancia	Lancia Rally 037
1982	Walter Röhrl	Opel Ascona 400	Audi	Audi Quattro
1981	Ari Vatanen	Ford Escort RS1800	Talbot	Talbot Sunbeam Lotus
1980	Walter Röhrl	Fiat 131 Abarth	Fiat	Fiat 131 Abarth
1979	Björn Waldegård	Ford Escort RS1800*	Ford	Ford Escort RS1800 Mk II
1978	Markku Alén***	Fiat 131 Abarth**	Fiat	Fiat 131 Abarth
1977	Sandro Munari***	Lancia Stratos HF	Fiat	Fiat 131 Abarth
1976	nie prowadzono klasyfikacji		Lancia	Lancia Stratos HF
1975	nie prowadzono klasyfikacji		Lancia	Lancia Stratos HF
1974	nie prowadzono klasyfikacji		Lancia	Lancia Stratos HF
1973	nie prowadzono klasyfikacji		Alpine Renault	Renault Alpine A110
* – Björn Waldegård prowadził Mercedesa 450 SLC w dwóch rajdach w 1979
** – Markku Alén prowadził Lancię Stratos HF w dwóch rajdach w 1978
*** – W 1977 i 1978 mistrzostwa nosiły nazwę FIA Cup for Rally Drivers

Zobacz też: Listę mistrzów świata kierowców rajdowych mistrzostw świata i Listę mistrzów świata producentów rajdowych mistrzostw świata.

Polacy w WRC

Jak dotąd (stan na 24 czerwca 2013, po Rajdzie Sardynii) najwięcej razy (trzykrotnie) w klasyfikacji WRC punktował Michał Kościuszko – zdobył punkty do klasyfikacji w trzech rajdach (raz w 2011, a dwa razy w 2013). Pierwszym Polakiem, który zapunktował w klasyfikacji WRC był Maciej Stawowiak, który w sezonie 1980 jadąc samochodem FSO Polonez 2000 zdobył 1 punkt dzięki zajętemu 10 miejscu podczas Rajdu Portugalii (pilot Ryszard Żyszkowski). W 2009 Krzysztof Hołowczyc jadąc Fordem Focusem WRC zdobył 3 pkt. za 6 miejsce w Rajdzie Polski (pilot Łukasz Kurzeja). W Rajdzie Sardynii 2013, swoje pierwsze punkty zdobył Robert Kubica (pilot Maciej Baran). Zajmując 9. miejsce (2 pkt.), stał się trzecim kierowcą w historii WRC, który wcześniej punktował także w Formule 1^[4]. Robert Kubica także posiada najlepszy w historii startów polaków wynik w WRC – 5 miejsce w Rajdzie Niemiec (2013)[stan na 20.08.2014), które zdobył autem Citroen DS3 RRC. W sezonie 2014 wygrał dwa pierwsze (jako jedyny Polak odniósł zwycięstwa na odcinkach WRC) odcinki Rajdu Monte Carlo debiutując w Fordzie Fiesta WRC wprawiając środowisko rajdowe w osłupienie.

Najwyższe miejsce polskiego kierowcy w pojedynczym rajdzie zaliczanym do rajdowych mistrzostw świata (wtedy nie były rozgrywane mistrzostwa świata kierowców) to 3 miejsce Stawowiaka na Polskim Fiacie 125p osiągnięte w Rajdzie Polski 1973. Wówczas nie prowadzono jednak klasyfikacji kierowców, a sam rajd ukończyły tylko trzy załogi (Stawowiak i jego pilot Jan Czyżyk byli więc właściwie na ostatnim miejscu wśród załóg, które dojechały do mety).

Najczęściej z polskich kierowców w pierwszej "10" rajdów meldował się Robert Kubica. Dokonał tego jedenastokrotnie (stan na 07.12.2015). Krzysztof Hołowczyc czterokrotnie był w pierwszej "10" rajdów, ale ze względu na inną wtedy punktację tylko występ z 2009 roku przyniósł Hołowczycowi punkty do klasyfikacji – w 1998 punktowane były miejsca 1-6.

**Najlepsze rajdy w wykonaniu Polaków w historii WRC (miejsca w pierwszej "10")**
Stan na 4 października 2014, po Rajdzie Australii
Poz.	Sezon	Rajd	Kierowca	Pilot	Samochód	Ekip na mecie	Ekip na starcie	Pkt. do klas.
3.	1973	Rajd Polski	Maciej Stawowiak	Jan Czyżyk	Polski Fiat 125p	3	62	–^[5]
5.	2013	Rajd Niemiec	Robert Kubica	Maciej Baran	Citroen DS3 RRC	68	156	10^[6]
6.	1973	Rajd Press-on-Regardless	Robert Mucha	Ryszard Żyszkowski	Polski Fiat 125p	23	58	–^[5]
6.	1978	Rajd Safari	Sobiesław Zasada	Błażej Krupa	Mercedes-Benz 280E	13	72	–^[5]
6.	2009	Rajd Polski	Krzysztof Hołowczyc	Łukasz Kurzeja	Ford Focus WRC	34	48	3^[7]
6.	2014	Rajd Argentyny	Robert Kubica	Maciej Szczepaniak	Ford Fiesta RS WRC	23	82	8^[6]
7.	1974	Rajd Press-on-Regardless	Sobiesław Zasada	Jerzy Dobrzański	Porsche 911	28	64	–^[5]
7.	1998	Rajd Argentyny	Krzysztof Hołowczyc	Maciej Wisławski	Subaru Impreza WRC	30	61	–^[8]
7.	2011	Rajd Australii	Michał Kościuszko	Maciej Szczepaniak	Mitsubishi Lancer Evolution X	24	29	6^[6]
7.	2013	Rajd Sardynii	Michał Kościuszko	Maciej Szczepaniak	Ford Fiesta RS WRC	36	51	6^[6]
8.	2015	Rajd Polski	Robert Kubica	Maciej Szczepaniak	Ford Fiesta RS WRC	56	114	4
8.	1998	Rajd Wielkiej Brytanii	Krzysztof Hołowczyc	Maciej Wisławski	Subaru Impreza WRC	84	168	–^[8]
8.	2014	Rajd Sardynii	Robert Kubica	Maciej Szczepaniak	Ford Fiesta RS WRC	39	96	4^[6]
9.	2015	Rajd Portugalii	Robert Kubica	Maciej Szczepaniak	Ford Fiesta RS WRC	65	121	2
9.	2015	Rajd Wielkiej Brytanii	Robert Kubica	Maciej Szczepaniak	Ford Fiesta RS WRC	57	140	2+1
9.	2013	Rajd Sardynii	Robert Kubica	Maciej Baran	Citroen DS3 RRC	36	51	2^[6]
9.	2013	Rajd Finlandii	Robert Kubica	Maciej Baran	Citroen DS3 RRC	58	145	2^[6]
9.	2013	Rajd Francji	Robert Kubica	Maciej Baran	Citroen DS3 RRC	49	82	2^[6]
9.	2013	Rajd Hiszpanii	Robert Kubica	Maciej Baran	Citroen DS3 RRC	40	59	2^[6]
9.	2014	Rajd Australii	Robert Kubica	Maciej Szczepaniak	Ford Fiesta RS WRC	24	79	2^[6]
10.	1980	Rajd Portugalii	Maciej Stawowiak	Ryszard Żyszkowski	FSO Polonez 2000	16	101	1^[6]
10.	1998	Rajd Portugalii	Krzysztof Hołowczyc	Maciej Wisławski	Subaru Impreza WRC	47	116	–^[8]
10.	2008	Rajd Meksyku	Michał Kościuszko	Maciej Szczepaniak	Suzuki Swift S1600	28	40	–^[7]
10.	2009	Rajd Polski	Michał Bębenek	Grzegorz Bębenek	Mitsubishi Lancer Evo IX	34	48	–^[7]
10.	2013	Rajd Monte Carlo	Michał Kościuszko	Maciej Szczepaniak	Mini John Cooper Works WRC	45	73	1^[6]

**Polacy sklasyfikowani w tabeli końcowej sezonu WRC**
Poz.	Sezon	Kierowca	Pkt. do klas.
12.	2015	Robert Kubica	11
13.	2013	Robert Kubica	18
16.	2014	Robert Kubica	14
16.	2009	Krzysztof Hołowczyc	3
21.	2011	Michał Kościuszko	6
68.	1980	Maciej Stawowiak	1

Przypisy

↑ WRC.com®| FIA World Rally Championship | Official Website - wrc.com [online], wrc.com [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2014-01-06] (ang.).
↑ Statystyki WRC Tytuły. ewrc-results.com. [dostęp 2020-02-17]. (pol.).
↑ Statystyki WRC Liczba zwycięstw. ewrc-results.com. [dostęp 2020-02-17]. (pol.).
↑ Kubica zapisał się w historii motorsportu. wp.pl, 23 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-24]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d Prowadzono jedynie klasyfikację konstruktorów
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Punktowano wówczas miejsca 1-10
↑ ^a ^b ^c Punktowano wówczas miejsca 1-8
↑ ^a ^b ^c Punktowano wówczas miejsca 1-6

Podobne Serie

Linki zewnętrzne

WRC – oficjalna strona World Rally Championship

[1] WRC.com®| FIA World Rally Championship | Official Website - wrc.com [online], wrc.com [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2014-01-06] (ang.).

[2] Statystyki WRC Tytuły. ewrc-results.com. [dostęp 2020-02-17]. (pol.).

[3] Statystyki WRC Liczba zwycięstw. ewrc-results.com. [dostęp 2020-02-17]. (pol.).

[wp-4] Kubica zapisał się w historii motorsportu. wp.pl, 23 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-24]. (pol.).

[p1-5] Prowadzono jedynie klasyfikację konstruktorów

[p4-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Punktowano wówczas miejsca 1-10

[p2-7] Punktowano wówczas miejsca 1-8

[p3-8] Punktowano wówczas miejsca 1-6

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]