Renzo Piano

Renzo Piano
	; Renzo Piano (2012)
Data i miejsce urodzenia	14 września 1937 ; Genua
Narodowość	włoska
Dziedzina sztuki	architektura
	Multimedia w Wikimedia Commons

Renzo Piano (ur. 14 września 1937 w Genui) – włoski architekt, laureat Nagrody Pritzkera.

30 sierpnia 2013 w uznaniu zasług został mianowany przez prezydenta Giorgio Napolitano dożywotnim senatorem^[1].

Młodość

Uczył się, a potem sam nauczał na Politechnice Mediolańskiej. W latach 1965–1970 pracował z Louisem Kahnem i Mackowskym. Od 1971 do 1977 współpracował z Richardem Rogersem – ich najbardziej znany projekt to Centre Georges Pompidou w Paryżu (1977).

Kariera

Zaprojektował także Menil Collection Museum w Houston (1986), jedno z najbardziej niezwykłych dzieł inżynierii XX wieku – lotnisko Kansai International Airport w Osace (1988), Centrum Kulturalne Jean-Marie Tjibaou na Nowej Kaledonii (1991) oraz część placu Poczdamskiego w Berlinie należącą do spółki Daimler-Benz. W 2002 zakończono budowę Auditorium-Parco della Musica w Rzymie – największą tego typu budowlę w Europie. W 2003 natomiast otwarto Kościół Pielgrzymkowy Ojca Pio w San Giovanni Rotondo, a w 2005 muzeum Paula Klee w Bernie. Piano projektował także stadiony piłkarskie, mosty, statki pasażerskie i samochody.

Jednym z jego najnowszych projektów jest wieżowiec Shard London Bridge (zwany także Odłamek szkła) w Londynie.

W 2008 otrzymał honorowe obywatelstwo Sarajewa^[2].

Nagrody

2008: AIA Gold Medal American Institute of Architects, Waszyngton, USA
2008: Nagroda Sonning, Kopenhaga, Dania
2002: UIA Gold Medal, International Union Of Architects, Berlin, Niemcy
1998: Nagroda Pritzkera, Biały Dom, Waszyngton, USA
1995: Praemium Imperiale, Japonia
1995: Nagroda Erazma, Amsterdam, Holandia
1994: ambasador dobrej woli UNESCO.
1990: Nagroda Kioto, Fundacja Inamori, Kioto, Japonia^[3]
1989: RIBA Royal Gold Medal for Architecture, UK

Główne dzieła

Centrum Kulturalne Fundacji Stavrosa Niarchosa, Ateny (2009-)
Brama Miejska, Królewska Opera, Parlament Malty, Valletta, Malta (2009/10-2015)
Wieża Renzo Piano I & II, San Francisco, Kalifornia (2006-)
Trans National Place, Boston, Massachusetts, USA (2006-)
Nowy budynek Whitney Museum of American Art, Nowy Jork, USA (2005-)
Nowy budynek Isabella Stewart Gardner Museum, Boston, Massachusetts, USA (2005-)
Zagospodarowanie Sesto San Giovanni, Mediolan, Włochy (2004-)
Muzeum Sztuki Regionu Los Angeles, USA (2003-)
The Shard, Londyn
Zagospodarowanie Kampudu Manhattanville i Cenctrum Nauki Jerome L. Greene, Columbia University, Nowy Jork, USA (2004-)
Modern Wing Instytutu Sztuki w Chicago, USA, rozbudowa (2009)
Kładka Nicholsa, Chicago, Illinois, USA (2009)
California Academy of Sciences przebudowa, San Francisco, Kalifornia, USA (2008)
Centrum handlowe Vulcano Buono, Nola, Włochy (2007)
The New York Times Building na Eighth Avenue w Manhattanie, Nowy Jork, USA (2003–2007)
Rocca di Frassinello Winery, Gavorrano, Włochy (2002–2007)
Centrum Paula Klee, Berno, Szwajcaria (2006)
Biblioteka Morgan, rozbudowa, Nowy Jork, USA (2003–2006)
Pałac Kongresowy, Lyon, Francja (1995–2006)
Weltstadthaus na Schildergasse, Kolonia, Niemcy (2005)
Centrum Sztuki, Rozbudowa, Atlanta, Georgia, USA (2005)
Centrum rzeźby Nashera, Dallas, Teksas (otwarty 2003)
Szkoła Inżynierska Lingotto, Turyn, 1998-2002
Teatr Wizualny Lingotto, Turyn, 1998-2002
Park Muzyki audytorium, Rzym, Włochy (2002)
Maison Hermès, Tokio, Japonia (2001)
Audytorium Paganiniego, Parma, Włochy (2001)
Plac Aurory, Sydney, Australia (1996–2000)
Swatch ‘Jelly Piano’ zegarek na rękę, 1999 model letniej kolekcji (2001)
Centrum Kulturalne Jean-Marie Tjibaou, Numea, Nowa Kaledonia (1991–98)
Muzeum Fundacji Beyeler, Bazylea, Szwajcaria (1997)
Muzeum Nauki, Amsterdam, Holandia (1997)
Galeria Cy Twombly, Houston, Texas, USA (1995)
Port lotniczy Kansai, Osaka, Japonia (1987–1990)
Kolekcja Menil, Houston, Teksas, USA (otwarty 1987)
Stadio San Nicola, Bari, Włochy (1988–1989)
Budynek Banca CIS, Cagliari, Sardynia (1985)
IBM Travelling Pavilion
IRCAM i Centre Georges Pompidou, Paryż, Francja (1971–1977)

Przypisy

↑ Nominacje na dożywotnich senatorów. Za zasługi. money.pl. [dostęp 2013-08-30]. (pol.).
↑ A.A. H. A.A., Ko su počasni građani Grada Sarajeva [online], Haber.ba, 3 marca 2019 [dostęp 2020-06-04] (bośn.).
↑ Renzo Piano. Kyoto Prize. [dostęp 2018-10-05]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona Renzo Piano
Nagroda Pritzkera – Renzo Piano. pritzkerprize.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-09)].
Renzo Piano: włoski geniusz nowoczesnych technologii – www.westwing.pl/inspiration/

[1] Nominacje na dożywotnich senatorów. Za zasługi. money.pl. [dostęp 2013-08-30]. (pol.).

[2] A.A. H. A.A., Ko su počasni građani Grada Sarajeva [online], Haber.ba, 3 marca 2019 [dostęp 2020-06-04] (bośn.).

[3] Renzo Piano. Kyoto Prize. [dostęp 2018-10-05]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

Muzyka	Olivier Messiaen (1985) John Cage (1989) Witold Lutosławski (1993) Iannis Xenakis (1997) György Ligeti (2001) Nikolaus Harnoncourt (2005) Pierre Boulez (2009) Cecil Taylor (2013) Richard Taruskin (2017) Zakir Hussain (2022)
Sztuka	Isamu Noguchi (1986) Renzo Piano (1990) Roy Lichtenstein (1995) Nam June Paik (1998) Tadao Andō (2002) Issey Miyake (2006) William Kentridge (2010) Fukumi Shimura (2014) Joan Jonas (2018) Nalini Malani (2023)
Kino i Teatr	Andrzej Wajda (1987) Peter Stephen Paul Brook (1991) Akira Kurosawa (1994) Maurice Béjart (1999) Tamao Yoshida (2003) Pina Bausch (2007) Tamasaburō Bandō V (2011) John Neumeier (2015) Ariane Mnouchkine (2019) William Forystyhe (2024)
Filozofia i Etyka	Paul Thieme (1988) Karl Raimund Popper (1992) Willard Van Orman Quine (1996) Paul Ricœur (2000) Jürgen Habermas (2004) Charles Margrave Taylor (2008) Gayatri Chakravorty Spivak (2012) Martha Nussbaum (2016) Bruno Latour (2021)

1950–1959	mieszkańcy Austrii (1958) Robert Schuman, Karl Jaspers (1959)
1960–1969	Marc Chagall, Oskar Kokoschka (1960) Romano Guardini (1962) Martin Buber (1963) Międzynarodowa Unia Akademicka (1964) Charlie Chaplin, Ingmar Bergman (1965) Herbert Read, René Huyghe (1966) Jan Tinbergen (1967) Henry Moore (1968) Gabriel Marcel, Carl Friedrich von Weizsäcker (1969)
1970–1979	Hans Scharoun (1970) Olivier Messiaen (1971) Jean Piaget (1972) Claude Lévi-Strauss (1973) Ninette de Valois, Maurice Béjart (1974) Ernst Gombrich, Willem Sandberg (1975) Amnesty International, René David (1976) Werner Kaegi, Jean Monnet (1977) Teatr lalek: La Marionettistica, Ţăndărică, The Bread and Puppet Theatre (1978) Die Zeit, Neue Zürcher Zeitung (1979)
1980–1989	Nikolaus Harnoncourt, Gustav Leonhardt (1980) Jean Prouvé (1981) Edward Schillebeeckx (1982) Raymond Aron, Isaiah Berlin, Leszek Kołakowski, Marguerite Yourcenar (1983) Massimo Pallottino (1984) Paul Delouvrier (1985) Václav Havel (1986) Alexander King (1987) Jacques Ledoux (1988) International Commission of Jurists (1989)
1990–1999	John Grahame Douglas Clark (1990) Bernard Haitink (1991) Główne Archiwum Indii, Szymon Wiesenthal (1992) Peter Stein (1993) Sigmar Polke (1994) Renzo Piano (1995) William McNeill (1996) Jacques Delors (1997) Mauricio Kagel, Peter Sellars (1998) Mary Robinson (1999)
2000–2009	Hans van Manen (2000) Claudio Magris, Adam Michnik (2001) Bernd i Hilla Becher (2002) Alan Davidson (2003) Sadik al-Azm, Fatema Mernissi, Abdulkarim Soroush (2004) Steven Shapin, Simon Schaffer (2005) Pierre Bernard (2006) Péter Forgács (2007) Ian Buruma (2008) Antonio Cassese, Benjamin Ferencz (2009)
2010–2019	José Antonio Abreu (2010) Joan Busquets (2011) Daniel Dennett (2012) Jürgen Habermas (2013) Frie Leysen (2014) społeczność wikipedystów (2015) A.S. Byatt (2016) Michèle Lamont (2017) Barbara Ehrenreich (2018) John Adams (2019)
2020–2029	Grayson Perry (2021) Dawid Grossman (2022) Trevor Noah (2023)