Wacław Krzeptowski
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Goralenführer | |
| Okres |
od 1942 |
| Poprzednik |
urząd utworzony |
| Następca |
urząd zniesiony |
Wacław Jan Krzeptowski (ur. 24 czerwca 1897 w Kościelisku, zm. 20 stycznia 1945 w Zakopanem) – polski polityk, przedwojenny lider Stronnictwa Ludowego w Nowym Targu. Przed II wojną światową wiceprzewodniczący Związku Górali. Kolaborant z III Rzeszą, jeden z przywódców Goralenvolku podczas II wojny światowej, stracony za zdradę ojczyzny.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]
7 listopada 1939 jako jeden z przedstawicieli polskich górali uczestniczył w uroczystości objęcia przez Hansa Franka stanowiska gubernatora Generalnego Gubernatorstwa[1][2].
Od 1940 był przewodniczącym zależnego od Niemców Goralenverein (Związku Górali)[2]. Po aresztowaniu Tadeusza Paudyna przejął jego sklep tytoniowy, który od tego momentu prowadził wraz z Józefem Cukierem[3]. W 1942 stanął na czele Goralisches Komitee – Komitetu Góralskiego – namiastki autonomicznego samorządu góralskiego, który odpowiadał m.in. za politykę socjalną, edukację i zaopatrzenie[1]. U gubernatora Franka zabiegał o stworzenie samodzielnego państwa góralskiego. Pod koniec wojny ukrywał się w Tatrach w jednym z szałasów na Polanie na Stołach[4], potem zszedł w dolinę i przebywał w domu brata Juliana na Nędzówce[5] w Kościelisku. Tam został pojmany przez oddział Armii Krajowej Kurniawa i powieszony[6][7] za zdradę.
Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Kościelisku[8]. Na Nowym Cmentarzu w Zakopanem istnieje grób rodziny Krzeptowskich[9] (nr kwatery – nr pasa grobów – kolejność w danym pasie: V-16-6), na którym istnieje nazwisko Wacława Krzeptowskiego, jednak inskrypcja ta ma charakter symboliczny.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Sławek Zagórski: Goralenvolk. Nazistowski „naród” w Polsce. interia.pl. [dostęp 2013-11-28].
- ↑ a b Piotr Nehring: Goralenvolk – górale gubernatora Franka. „Ale Historia” poleca książkę „Krzyżyk niespodziany. Czas Goralenvolk”. wyborcza.pl, 24 kwietnia 2017. [dostęp 2017-04-24].
- ↑ Bartłomiej Kuraś, Paweł Smoleński, Krzyżyk niespodziany: czas Goralenvolk, Wydanie I, Wołowiec: Wydawnictwo "Czarne", 2017, s. 55, ISBN 978-83-8049-458-9 [dostęp 2024-03-15].
- ↑ O Goralenvolku na stronie wsi Skomielna Biała.
- ↑ Józef Pitoń: Projekt Pilecki. Relacje. auschwitzmemento.pl. [dostęp 2024-03-28].
- ↑ Jarosław Gdański, Na progu kolaboracji, Pomocnik Historyczny, 25.08.2007, s. 7.
- ↑ Goralenvolk – Historia.
- ↑ Józef Krzeptowski-Jasinek. Gdzie pochowano Wacława Krzeptowskiego. „Na Placówce”. 1 (41), s. 14–15, 2010.
- ↑ Maciej Pinkwart, Janusz Zdebski: Nowy cmentarz w Zakopanem – Przewodnik biograficzny. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1988.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Opis śmierci Wacława Krzeptowskiego. wiadomosci.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-22)].
- Biuletyn Krajowy 1944, nr 106 (28 października), z Podhala – Wacław Krzeptowski poszukiwany przez gestapo.
- Małopolska Agencja Prasowa. R.1, nr 28 (16 września 1943), „Wacuś” Krzeptowski i towarzysze, właściwi twórcy Goralenvolku!!