Wywołanie podprogramu

Wywołanie podprogramu, to przekazanie sterowania w programie komputerowym do wybranego podprogramu. Taka operacja definiowana jest w kodzie źródłowym w odpowiedni sposób określony w składni konkretnego języka programowania. Wywołanie podprogramu, w skompilowanym, gotowym programie komputerowym, wiąże się z niejawnym wykonaniem szeregu akcji dodatkowych, takich między innymi jak skojarzenie argumentów zawartych w wywołaniu z odpowiednimi parametrami wyspecyfikowanymi w deklaracji podprogramu, a także umieszczenie na stosie niezbędnego adresu umożliwiającego powrót z podprogramu do miejsca wywołania oraz wiele innych kwestii i szczegółów technicznych.

Rodzaje wywołania

W tych językach, w których wyróżnia się instrukcję i wyrażanie jako odrębne pojęcia składniowe (np. Pascal, Visual Basic, VBA, Modula 2 i inne), rozróżnić można wywołanie podprogramu:

• w instrukcji wywołania,
• w wyrażeniu, do którego podprogram przekazuje wartość.

Przykład w języku Turbo Pascal:

uses Crt, MyUnit;
var x : integer;
begin
  write('x='); readln(x); { 1 }
  x:=1+Licz(x);           { 2 }
  writeln('New x is ',x)  { 3 }
end.

W powyższym przykładzie mamy w kolejnych liniach kodu źródłowego następujące wywołania podprogramów:

1. wywołanie dwóch podprogramów bibliotecznych write i readln, w instrukcji wywołania,
2. wywołanie podprogramu Licz pobranego z modułu MyUnit, w wyrażeniu zawartym w instrukcji przypisania,
3. wywołanie podprogramu bibliotecznego writeln, w instrukcji wywołania,

Wywołanie w wyrażeniu

Natomiast w innych językach, takich jak np. C, C++ i pochodne, Icon, Algol 68 i inne, wywołanie podprogramu dokonywane jest zawsze w wyrażeniu, nawet jeżeli jest to wywołanie proceduralne w odrębnej linii kodu bez przypisania zwracanej przez podprogram wartości (tj. z jej ignorowaniem). Takie wywołanie bowiem stanowi instrukcję wyrażeniową, na którą składa się wyrażenie zakończone odpowiednim ogranicznikiem instrukcji, tzn. terminatorem lub separatorem, w zależności od przyjętych przez autorów języka rozwiązań.

Przykład w języku C:

#include "stdio.h"
int licz(int x);

int main(void)
{
   int x;
   scanf("x=%d\n\r", x);     /* 1 */
   x = 1 + licz(x);             /* 2 */
   printf("New x is %d", x); /* 3 */
}

W powyższym przykładzie mamy w kolejnych liniach kodu źródłowego następujące wywołania w wyrażeniach:

1. wywołanie standardowej funkcji scanf w instrukcji wyrażeniowej, wyrażenie składa się wyłącznie z wywołania tej funkcji,
2. wywołanie niestandardowej funkcji licz w instrukcji wyrażeniowej, wyrażenie składa się z operacji przypisania, dodawania i wywołania tej funkcji,
3. wywołanie standardowej funkcji printf w instrukcji wyrażeniowej, wyrażenie składa się wyłącznie z wywołania tej funkcji.

Szczegóły implementacje

Różny sposób implementacji wywołania podprogramu w różnych systemach programowania skutkować może ich niezgodnością i brakiem możliwości programowania hybrydowego. Przykładem takiej niezgodności są różne konwencje zastosowanie dla języka C i Pascal, które dla uzyskania odpowiedniej zgodności wymuszają stosowanie dodatkowych modyfikatorów, powodujących zmianę sposobu kompilacji podprogramu, umożliwiającą zastosowanie podprogramu w innym systemie programowania. Za przykład mogą posłużyć kompilatory firmy Borland serii Turbo, w tym Turbo C i Turbo Pascal. Aby skompilować funkcję C, dostosowaną do konwencji języka Pascal, należy zastosować niestandardowy dla tego języka modyfikator pascal w deklaracji funkcji.

Modyfikatory zmiany sposobu kompilacji w systemie Turbo C

kompilacja dla systemu:	Turbo C	Turbo Pascal
modyfikator w Turbo C	cdecl	pascal
odkładanie argumentów na stos	od prawej do lewej	od lewej do prawej
zdejmowanie argumentów ze stosu	funkcja wywołująca	funkcja wywoływana
nazwa funkcji przekazywana konsolidatorowi	poprzedzona znakiem podkreślenia "_"	nie poprzedzona znakiem podkreślenia
nazwa funkcji	bez zmian	zmiana małych liter na wielkie

Bibliografia

• Michael Marcotty, Henry Ledgord, tłumaczenie: Krystyna Jerzykiewicz: W kręgu języków programowania. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1980, seria: Biblioteka Inżynierii Oprogramowania. ISBN 83-204-1342-7. (pol.). Brak numerów stron w książce
• John E. Nicholls: Struktura języków programowania. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1980, seria: Informatyka. ISBN 83-204-0246-8. (pol.). Brak numerów stron w książce