Przejdź do zawartości

TRIZ

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

TRIZ, ros. Теория решения изобретательских задач (Teoria Reszenija Izobretatielskich Zadacz) – jedno z popularniejszych narzędzi prakseologii, a dokładniej działu nazwanego inwentyką. Jest to jednocześnie dzieło życia rosyjskiego uczonego Gienricha Altszullera, powstałe w roku 1946 i rozwijane do dziś. Twórca metody oparł ją na założeniu, że ewolucja systemów i rozwiązań technicznych kieruje się obiektywnymi prawami, i zaproponował wykorzystanie tych praw do ścisłego poprowadzenia procesu rozwojowego obranego systemu.

Dziś TRIZ to metoda, zestaw narzędzi, baza wiedzy i podstawowy model technologiczny do tworzenia nowych innowacyjnych pomysłów i rozwiązywania problemów. TRIZ dostarcza narzędzi i metod do prawidłowego formułowania problemów, analizy systemowej, analizy błędów oraz możliwych kierunków ewolucji systemu (podejście „jest” i „może być”). TRIZ, w przeciwieństwie do technik takich jak „burza mózgów” (które są oparte na losowym generowaniu pomysłu), podchodzi algorytmicznie do rozwiązywania problemów technicznych; metodą kolejnych przybliżeń dąży do stworzenia optymalnego rozwiązania problemu poprzez udoskonalanie istniejących rozwiązań.

Wśród firm stosujących TRIZ wymieniane są Samsung, który nawiązał bliskie relacje z Rosyjską Akademią Nauk[1], Boeing, Hewlett-Packard, IBM, Motorola, Raytheon, Xerox[2].

Prezentacja metody TRIZ

[edytuj | edytuj kod]
Stopień wynalazczości
Poziom Stopień
wynalazczości
Procent
rozwiązań
Niezbędna wiedza Liczba otrzymanych prób Przykład
I Oczywiste rozwiązanie 32% Wiedza jednostki 10 Izolacja termiczna obiektu
II Nieznaczne usprawnienie 45% Wiedza na poziomie przedsiębiorstwa 100 Stworzenie produktu wyjściowego
III Znaczące usprawnienie 18% Wiedza na poziomie przemysłowym 1000 Wprowadzenie nowego gatunku stali
IV Nowy projekt 4% Wiedza tycząca się
wszystkich gałęzi przemysłu
100 000 Wprowadzenie w ruch koncepcji projektu
V Odkrycie < 1% Zbiór wiedzy na poziomie cywilizacyjnym 1 000 000 HTML

W metodzie TRIZ zakłada się, że problemy napotykane w trakcie zawiązywania koncepcji nowego projektu stanowią analogie do innych problemów, stąd powinny mieć zastosowanie analogiczne rozwiązania[3]. Jest to wniosek z analizy wielkiej liczby rozwiązań patentowych, przeprowadzonej przez autora metody TRIZ i jego zespół[4].

Celem metody TRIZ jest udostępnienie pola do działania kreatywności lub stymulowanie badań innowacyjnych koncepcji, proponując zarówno inżynierom, jak i wynalazcom narzędzia do odblokowywania, zazwyczaj występujących w takich wypadkach, mentalnych ograniczeń w procesie wynalazczym.

Z punktu widzenia kreatywności właściwej każdej osobie, metoda TRIZ orientuje osobę zawiązującą koncepcję rozwiązania, jak i prowadzi ją na każdym etapie rozwiązywania problemu, proponując ustawicznie rozwiązania zasadnicze dla rozważanego problemu, jak i sprawdzone narzędzia, co pozwala skorzystać z doświadczenia nabytego już w przeróżnych dziedzinach aktywności, jak i z fundamentalnych reguł, które wcześniej zostały już określone na podstawie analogicznego procesu wynalazczego.

Metoda TRIZ prowadzi jej użytkownika do pewnego rozwiązania generalnego, jednocześnie dokonując abstrakcji rozważanego problemu, a następnie do podzbioru reguł rozwiązania tego określonego problemu poddanego już abstrakcji, skłaniając tym samym użytkownika metody TRIZ do sięgnięcia po rozwiązania wynalazcze w przestrzeni rozwiązań rzeczywistych. Z punktu widzenia „czerwonych szeregów” przemyśleń zadanych w metodzie TRIZ, osoba zawiązująca koncepcję ma do dyspozycji środki, by zareagować i zaadaptować wskazówki zadane w konkretnych rozwiązań w reakcji na własne przemyślenia.

Metoda TRIZ opiera się na analizie 40 000 rozwiązań patentowych wybranych spośród 400 000 patentów międzynarodowych[5]. Mają one określoną zdolność do przedstawiania reguł ogólnych, wspólnych dla wynalazczości i to dotyczących bardzo zróżnicowanych dziedzin. Konkretnie metoda TRIZ pozwala na rozwiązywanie sprzeczności pojawiających się podczas zawiązywania nowej koncepcji, jak na przykład w dziedzinie napędów, sprzeczność waga/masa, lub w informatyce, sprzeczność prędkość/trwałość pamięci. Narzędzia metody TRIZ są w szczególności wykorzystywane we Francji w przemyśle samochodowym i w areonautyce, lecz nierzadkie są odwołania do innych sektorów przemysłu[6].

Narzędzia metody TRIZ pozwalają jednocześnie na rozwiązywanie problemów wynalazczości, na przygotowywanie złożenie wniosku patentowego, lecz również na przygotowywanie strategii oddziałów R&D[7][8].

Metoda TRIZ określa zróżnicowane stopnie wynalazczości w funkcji zasobów w kategoriach wiedzy nabytej w jej zastosowaniu.

ARIZ, algorytm metody TRIZ

[edytuj | edytuj kod]

Algorytm ARIZ (występujący w kilku odmianach) jest pewnym głównym krokiem metody TRIZ i wykorzystuje całość narzędzi metody TRIZ[9][10].

Ścieżka rozwiązywania problemów wynalazczości metodą TRIZ

Wychodząc od udostępnionej macierzy sprzeczności, z pewną kategoryzacją reguł wynalazczych, jak i z listą zjawisk fizycznych, interaktywne wynikowe zastosowania są równoważne zastosowaniu algorytmu ARIZ. Jego zastosowanie jest następstwem pierwotnego sformułowania problemu w postaci sprzeczności technicznej, z celem przejścia od określonego problemu zgeneralizowanego do innych wyobrażalnych rozwiązań. Algorytm ARIZ składa się z 9 etapów[11]:

  1. Analizy problemu
  2. Analizy modelu sytuacji początkowej
  3. Sformułowania idealnego rozwiązania końcowego, jak i sprzeczności fizycznych
  4. Zastosowania zasobów teorii wepola (patrz: niżej)
  5. Zastosowania bazy danych metody TRIZ
  6. Finalizacji w proponowaniu i zastępowaniu problemu
  7. W szacowaniu jakości rozwiązania w trybów zażegnywania sprzeczności technicznych
  8. Maksymalnie możliwego użycia zasobów, walorów otrzymanego rozwiązania
  9. Nadzoru nad etapem rozwiązania wdrażanego na poziomie przedsiębiorstwa

Idealne rozwiązanie końcowe

[edytuj | edytuj kod]

Pojęciem centralnym w metodzie TRIZ jest Idealne Rozwiązanie Końcowe[12], zwane też Idealnym Wynikiem Końcowym lub Rezultatem Idealnym[13]

Pod pojęciem idealnego rozwiązania końcowego rozumie się taki opis obiektu idealnego, który maksymalizowałby spełnianie funkcji pożytecznej przy jednoczesnym minimalizowaniu kosztów i skutków występowania czynności szkodliwych. Ten ideał jest założeniem utopijnym, wziętym niemniej pod uwagę w celu przełamania ograniczeń natury psychologicznej w kreatywności.

Według Altszulera, jego cele są następujące:

  • wzmóc występowanie myśli i idei o charakterze kreatywnym,
  • zorientować dyskusję w kierunku rozwiązań odrzucających kompromis,
  • określić granice stosowalności rozważanego przypadku,
  • określić narzędzia metody TRIZ, które będą zastosowane.

Pojęcie idealnego rozwiązania końcowego może być wyrażone w formie frazy typu:

Element ------, bez komplikowania systemu ani powodowania wystąpienia czynności niepożądanej, rozwiązuje ------, podczas czasu eksploatacji ------, jak i w strefie użytkowania ------ zachowując możliwość nadzoru czynności użytecznej ------.

Odstępstwo od rozwiązania idealnego zasadniczo jest reprezentowane przez:

gdzie:

oznacza sumę czynności użytecznych,
sumę czynności szkodliwych (niepożądanych), zaś
elementy powodujące wzrost kosztów.

Chwyty wynalazcze (reguły wynalazczości)

[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie zgłoszeń rozwiązań patentowych zarejestrowanych w byłym Związku Radzieckim, Gienrich Altszuller zidentyfikował 40 chwytów wynalazczych, będących u podstaw wszystkich zabiegów wynalazczych. Te 40 chwytów wynalazczych służy do rozwiązywania sprzeczności technicznych, albo też do rozwiązywania problemu, wynikłego wówczas, gdy ktoś usiłuje poprawić wartość jednego z parametrów systemu przy jednoczesnym pogorszeniu wartości drugiego parametru.

40 chwytów wynalazczych sprzeczności technicznych

1) Zasada podziału

  • Podzielić obiekt na niezależne części
  • Uczynić obiekt rozkładalnym (usprawnić jego demontaż na części)
  • Powiększyć stopień segmentacji (fragmentacji)

2) Zasada wydzielenia

  • Wyodrębnić z obiektu część lub tylko jedną z jego zakłócających właściwości (ująć lub oddzielić z obiektu)
  • Wyodrębnić lub wyizolować tylko właściwość lub część użyteczną obiektu

3) Zasada jakości lokalnej

  • Przejść od struktury obiektu jednorodnej do struktury niejednorodnej lub przejść od otoczenia lub czynności zewnętrznej jednorodnej do otoczenia lub czynności zewnętrznej niejednorodnej
  • Sprawić finalnie, by każda część obiektu realizowała różne czynności w możliwie najlepszych do spełnienia warunkach
  • Poddawać specjalizacji różne, odmienne części obiektu (sprawić finalnie, by każda część wypełniała odmienną czynność użyteczną)

4) Zasada asymetrii

  • Zastąpić formę symetryczną obiektu formą asymetryczną
  • Jeśli obiekt wykazuje się już symetrycznością, uwydatnić jego asymetrię

5) Zasada łączenia

  • Zgrupować lub połączyć ze sobą obiekty identyczne lub podobne (jednorodne), zmontować części identyczne, przeznaczone do wykonywania czynności w sposób zrównoleglony lub przywilednych[co?]
  • Połączyć, zgrupować w czasie czynności jednorodne lub przywiledne[co?]

6) Zasada uniwersalności

  • Uczynić obiekt zdolnym do realizacji kilku czynności, w celu zastąpienia czynności realizowanych przez inne części obiektu

7) Zasada zagnieżdżonych struktur (Matrioszki)

  • Kolejno umieszczać obiekty zagnieżdżone jeden w drugim
  • Umieszczać jedną część obiektu w otworze lub wnęce wykonanej w innej części

8) Zasada przeciwwagi

  • Zrównoważyć ciężar obiektu poprzez połączenie z jednym lub wieloma innymi obiektami posiadającymi siłę wznoszącą/wypornościową
  • Zrównoważyć ciężar obiektu dzięki zapewnieniu interakcji z otoczeniem (z użyciem sił aerodynamicznych, hydrodynamicznych, wypornościowych...)

9) Metoda uprzedniego działania

  • Jeśli zachodzi konieczność realizacji czynności, przy której występują zarówno zjawiska użyteczne, jak i szkodliwe, zrealizować dodatkową czynność zapobiegawczą w celu zniwelowania zjawisk szkodliwych.
  • Jeśli obiekt w realizacji założonej funkcji musi być poddany działaniu niepożądanych, lecz znanych obciążeń, poddać go wstępnemu działaniu znanego obciążenia.

10) Zasada wstępnego działania

  • Dokonać zmiany wymagane później, całkowicie lub częściowo, zanim to będzie konieczne.
  • Wstępnie dokonać pozycjonowania obiektów, tak aby mogły one zadziałać w realizacji swoich funkcji w dogodny sposób, bez strat czasu (opóźnień).

11) Zasada wstępnie podłożonej poduszki

  • Zniwelować niedostatki niezawodności obiektu, poprzez jego prewencyjne pomiary

12) Zasada równoważności

  • W obecności pola potencjalnego (oddziaływania sił) ograniczyć możliwości zmiany pozycji/zmiany warunków pracy obiektu, w celu uniknięcia konieczności podnoszenia lub opuszczania obiektu w polu grawitacyjnym

13) Zasada inwersji

  • Odwrócić czynność pożyteczną, normalnie stosowaną w celu rozwiązania problemu
  • Unieruchomić części wzajemnie ruchome (lub otoczenie zewnętrzne obiektu), natomiast wprawić w ruch części stałe, dotychczas pozostające nieruchomo
  • Odwrócić do góry nogami obiekt lub dokonać odwrócenia biegu procesu

14) Zasada stosowania krzywizn

  • Zastąpić proste krzywymi, wycinki płaszczyzn półsferami, przedmioty sześcienne kulistymi,
  • Zastosować łożyska kulkowe, kulki, spirale, czasze (w architekturze)
  • Zastąpić przesunięcia liniowe obrotami, zastosować siły odśrodkowe...

15) Zasada dynamiczności

  • Pozwolić (przewidując również) dopasowywanie charakterystyki obiektu (procesu lub otoczenia), tak aby uczynić czynność optymalną, lub przemieszczanie się w najlepszych warunkach eksploatacyjnych obiektu
  • Podzielić obiekt na elementy mogące się przemieszczać wzajemnie
  • Uczynić elastycznym lub skłonnym do adaptacji obiekt (lub proces) wcześniej będący sztywnym, nie elastycznym

16) Zasada nadmiernego lub częściowego działania

  • Jeśli jest utrudnione uzyskanie wyniku na 100% według zadanego sposobu, należy czynność realizować częściowo lub z nadmiarem, wówczas realizowana w ten sposób czynność może znacząco zmniejszyć tę trudność

17) Zasada stosowania przejścia w inny wymiar

  • Dołączyć dodatkowy wymiar: obiekt dotychczas przemieszczany wzdłuż linii przemieścić w płaszczyźnie, a obiekt przemieszczany na płaszczyźnie w przestrzeni 3D
  • Zastosować w montażu obiektów wielopowłokowość w miejsce pojedynczej powłoki
  • Wychylić lub inaczej ustawić obiekt, ustawić go na jednym boku
  • Wykorzystać inną stronę obiektu niż dotychczas wykorzystana
  • Zastosować strumień światła kierowany na powierzchnię sąsiednią lub na stronę przeciwstawną do dotychczas wykorzystywanej

18) Zasada stosowania drgań mechanicznych, wzbudzeń

  • Uczynić obiekt wibrującym lub drgającym
  • Jeśli drgania obiektu już występują, powiększyć częstotliwość drgań (aż po zakres ultradźwięków)
  • Zastosować częstotliwość rezonansu, drgań własnych
  • Zastąpić drgania mechaniczne obiektu wibracjami piezoelektrycznymi
  • Połączyć oddziaływania ultradźwiękami z oddziaływaniem polami elektromagnetycznymi

19) Zasada czynności wykonywanej okresowo

  • Zastąpić czynność o charakterze ciągłym czynnością realizowaną okresowo lub impulsowo
  • Jeśli czynność jest już czynnością wykonywaną okresowo, zmodyfikować jej częstotliwość, lub okres występowania
  • Zastosować pauzy pomiędzy impulsami w celu realizacji innej czynności dodatkowej

20) Zasada ciągłości

  • Pracować w sposób ciągły, uprzywilejować czynności, w których wszystkie części obiektu pracują w pełnym trybie ciągłym ich eksploatacji
  • Eliminować okresy pracy jałowej, kroki puste, czynności pośredniczące

21) Zasada podwyższonej prędkości działania

  • Poprowadzić czynności lub pewne etapy (te niepożądane i szkodliwe, niebezpieczne, obciążone ryzykiem) w wielką prędkością.

22) Zasada zamiany (równoważności)

  • Wykorzystać objawy niepożądane lub uciążliwe (zwłaszcza względem otoczenia) w celu otrzymania czynności użytecznej
  • Powiększyć, nasilić występowanie efektu uciążliwego do takiego, aby przestał on być uciążliwy

23) Zasada sprzężenia zwrotnego

  • Wprowadzić podrzędną współuczestniczącą czynności (odpowiedzi, weryfikacji) w celu poprawy postępowania lub czynności
  • Jeśli czynność współuczestnicząca podrzędna już występuje, zmodyfikować ją (jej stopień nasilenia, występowania, oddziaływania)

24) Zasada pośrednika

  • Wykorzystać obiekt lub czynność, zabieg pośredniczący z celu przekazania czynności zasadniczej
  • Tymczasowo dokonywać złączeń jednego obiektu z innym, jednakże w sposób, który umożliwi również (odwracalne) łatwe ich rozłączenie

25) Zasada samoobsługi

  • Uczynić obiekt autonomicznym, samowystarczalnym (włączając w to auto-konserwację) dorzucając funkcje pomocnicze użyteczne (odnowy, regeneracji)
  • Zastosować zasoby porzucane lub odrzucane: (zasobniki) energii, odpadów…

26) Zasada kopiowania

  • Zastosowywać raczej kopie uproszczone i dobrze sprzedajne obiektu, niż jego wersje złożone, drogie, wrażliwe i kruche
  • Zastąpić obiekt lub jego czynność jego optyczną kopią
  • Jeśli już jest stosowana kopia optyczna obiektu, przejść od kopii optycznej w zakres podczerwieni, lub ultrafioletu

27) Zasada niskiej trwałości

  • Zastąpić obiekt drogi, licznymi obiektami dobrze sprzedającymi się, zarzucając pewne jego właściwości (jak na przykład trwałość i długi okres użytkowania)

28) Zasada wprowadzania niemechanicznych oddziaływań

  • Zastąpić system mechaniczny z użyciem środków zmysłowych (bodźców optycznych, akustycznych, dotykowych, zapachowych)
  • Oddziaływać, wchodzić w interakcję z obiektem z użyciem pól elektrycznych, magnetycznych, elektromagnetycznych
  • Przejść od pól statycznych (przestrzennie lub czasowo) do pól ruchomych (przestrzennie lub czasowo), od pól jednorodnych do pól niejednorodnych, wykazujących się fakturą, strukturą
  • Połączyć stosowanie pól z zastosowaniem cząstek reagujących na pole sił (zwłaszcza cząstki ferromagnetyków)

29) Zasada płynności

  • Zastąpić części stałe obiektu stanem gazowym lub ciekłym skupienia: obiekty nadmuchiwane/napełniane (powietrzem/wodą), poduszki powietrzne, hydrostatyczne i hydroreaktywne.

30) Zasada stosowania elastycznych membran, błon

  • Zastąpić struktury trójwymiarowe membranami giętkimi, jak i ciekłymi błonami
  • Odizolować obiekt od jego otoczenia stosując membrany giętkie lub cienkie błony

31) Zasada porowatości

  • Uczynić obiekt porowatym lub dołączyć do niego elementy porowate (wkłady, okrycia...)
  • Jeśli obiekt jest już porowaty, wypełnić te pory użyteczną substancją (lub wdrożyć je w realizację funkcji użytecznej)

32) Zasada zmiany barwy

  • Zmodyfikować, zmienić kolor obiektu lub jego otoczenia
  • Zmienić stopień przezroczystości obiektu lub jego otoczenia
  • Stosować dodatki koloryzujące, w celu ułatwienia zaobserwowania obiektów (procesów) trudnych w obserwacji
  • Jeśli takie dodatki koloryzujące są już stosowane, zastosować w obiekcie znaczniki (izotopowe?)

33) Zasada jednorodności

  • Stosować taki sam materiał w obiektach wchodzących w interakcję, współdziałanie z zadanym obiektem (lub materiały mające właściwości podobne lub zbliżone do właściwości zadanego obiektu)

34) Zasada odrzucania i regeneracji

  • Wyeliminować (poprzez roztwarzanie, odparowywanie) części obiektu, które zakończyły realizację swoich funkcji lub bezpośrednio poddawać je modyfikacji w trakcie realizacji czynności użytecznej
  • Przeciwnie, zużyte obiekty poddawać regeneracji lub odzyskiwaniu bezpośrednio w trakcie czynności

35) Zasada zmiany wartości parametrów

  • Zmienić stan skupienia (ze stałego, ciekłego, gazowego)
  • Zmienić stopień zagęszczenia, koncentracji, gęstości lub konsystencji obiektu
  • Poddać modyfikacji stopień elastyczności obiektu
  • Dokonać zmiany temperatury obiektu

36) Zasada przemian fazowych

  • Zastosować zjawiska powiązane ze zmianami fazy, stanu skupienia: zmiana objętości, przyboru lub utraty ciepła...

37) Zasada rozszerzalności (termicznej)

  • Zastosować rozszerzalność lub kurczliwość termiczną materiałów
  • Jeśli rozszerzalność termiczna została już zastosowana, zastosować kilka materiałów o różniących się współczynnikach rozszerzalności termicznej

38) Zasada stosowania silnych utleniaczy

  • Zastąpić powietrze powietrzem wzbogaconym tlenem
  • Zastąpić powietrze wzbogacone tlenem czystym tlenem
  • Wystawić atmosferę lub tlen na działanie promieniowania jonizującego
  • Zastosować tlen zjonizowany
  • Zastąpić tlen zjonizowany (lub ozonowany) ozonem

39) Zasada stosowania elementów inercyjnych

  • Zastępowania normalnego otoczenia otoczeniem inercyjnym, realizować proces w warunkach próżniowych
  • Dołączyć elementy inercyjne lub dodatki inercyjne

40) Zasada stosowania materiałów kompozytowych

  • Zastąpić materiały jednorodne materiałami kompozytowymi

Parametry techniczne

[edytuj | edytuj kod]

Pewnych 39 parametrów pozwala doprecyzować definicję systemu technicznego. Z pomocą macierzy TRIZ, dąży się do poprawy jednego z parametru, starając się zachować wartości pozostałych.

Lista tych 39 parametrów jest następująca:

Parametry macierzy sprzeczności technicznych

01/1 – waga obiektu ruchomego
02/2 – waga obiektu statycznego
03/3 – długość obiektu ruchomego
04/4 – długość obiektu statycznego
05/5 – powierzchnia obiektu ruchomego
06/6 – powierzchnia obiektu statycznego
07/7 – objętość obiektu ruchomego
08/8 – objętość obiektu statycznego
09/9 – prędkość
10/A – siła
11/B – naprężenie, ciśnienie
12/C – kształt
13/D – stabilność obiektu (układu/systemu)
14/E – rezystancja/odporność
15/F – wytrwałość w realizacji czynności obiektu ruchomego
16/G – wytrwałość w realizacji czynności obiektu statycznego
17/H – temperatura
18/I – jasność
19/J – energia zużytkowywana przez obiekt ruchomy
20/K – energia zużytkowywana przez obiekt statyczny


21/L – moc
22/M – utrata energii
23/N – utrata substancji
24/O – utrata informacji
25/P – strata/opóźnienia czasowe
26/Q – ilość substancji
27/R – niezawodność
28/S – dokładność pomiaru
29/T – dokładność wykonania/produkcji
30/U – czynnik negatywny wynikający z czynności obiektu
31/V – wzbudzane czynniki negatywne
32/W – łatwość w realizacji
33/X – dogodność użytkowania
34/Y – stopień dogodności w konserwacji
35/Z – stopień adaptacyjności
36/a – złożoność wytwarzanego obiektu/systemu
37/b – złożoność sterowania obiektem/systemem
38/c – stopień automatyzacji
39/d – produktywność

Macierz sprzeczności technicznych

[edytuj | edytuj kod]

Kilka kolejnych wariantów macierzy sprzeczności technicznych zostało opracowanych[14]. Po dokonaniu nowych kompilacji baz danych rozwiązań patentowych, ostatnie wersje macierzy sprzeczności są zdolne do dostarczenia wyników bardzo satysfakcjonujących. W komórkach każdego przecięcia wybranego wiersza i kolumny w macierzy sprzeczności są zgromadzone numery chwytów wynalazczych, które odpowiadają możliwemu dojściu do rozwiązania zadanej sprzeczności technicznej.

Macierz sprzeczności technicznych metody TRIZ wraz z parametrami i chwytami ponumerowanymi od 1 do 40 (1-9A-Za-e)
Parametr degradowany
P 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z a b c d

P a r a m e t r

p o w i ę k s z a n y

1 Masa obiektu ruchomego F8TY THcY T2eS 28Fc 8AIb Aabe AEZe 1ZJd SRIe 5YVZ 6T4c J1W ZCYV CaIV 62YJ 5Z3V AOZ AZKS 3QIV 13BR SRZQ SZQI MLIR MZVd RS1a Z32O 2RSB T5F8 QUaY STQW QZIJ Z3Ob
2 Masa obiektu statycznego A1TZ ZUD2 5ZE2 8AJZ DTAI DATE Qd1e S2AR 2RJ6 SJWM JWZ IJS1 FJIM IJSF 58DU AFZ AKZQ J6IQ AS83 IQS A1ZH 2JMb ZM1d S19 6D1W 2RSB JFT 1AQd PSHF 2QZ 1SFZ
3 Długość obiektu ruchomego 8FTY FH4 7H4Z D48 HA4 18Z 18AT 18FY 8ZTY J AFJ W 8ZO 1Z 72Zd 4TNA 1O F2T TZ AETe SW4 ASTb 1FHO HF 1TH FTZ4 1SA EF1G 1JQO Z1QO HOQG E4ST
4 Długość obiektu ruchomego ZSeT H7Ae Z82E SA 1EZ DEF7 dbZ FESQ 1AZ 3ZcI 3P C8 6S ASOZ OQ UTE FTS WS3 2WA 1I FHR 2P 3 1Z 1Q Q UE7Q
5 Powierzchnia obiektu ruchomego 2HT4 EFI4 7EH4 TU4Y JUZ2 AFaS 5YT4 B2Dd 3FeE 63 2FG FWJD JW JAWI FHUQ AZ2d UQ Q4 TU6D T9 QSW3 2W MXS1 H2Id D1QO FHDG FDA1 FU E1D 2aQI EUSN AQY2
6 Powierzchnia obiektu statycznego U2EI Q79d 1IZa AFab 2c e 2AJU Zdc HW H7U AEId UG AZ4I 2Ie4 WZe4 QSW3 2TIa R2dZ M1e eG G4 G FG 1Ia 2ZUI N AFH7
7 Objętość obiektu ruchomego 2QTe 174Z 174H T4cY FZab 6Zab 1FT4 SA1d 9EF7 6Z4 YdAI 2DA Z Z6DI 7FDG adYA 2M 26YA TU7 E1eB PQS PS2G MLRZ H2e1 T1e FDUC A FT Q1 TQ4 ZYGO A62Y
8 Objętość obiektu statycznego ZAJE JE Z82E 2Ib OZ 72Z YSZe 9EHF ZYc Z64 U6 AdZY ZGWI Z3 2ZG ZAP YdJR UIZ4 Z 1 1V 2HQ ZbA2
9 Prędkość 2SDc DE8 TUY 7TY DSFJ 6Ice ZFIY SX1I 83QE 3JZ5 SUa2 ADJ 8FZc JZc2 EKJZ ADSc DQ AJTc BZRS SW1O ASWP 1SZN 2OZL ZD81 WSDC Y2SR FAQ AS4Y 3YRG AI
A Siła 81bI ID1S HJ9a SA JAF 1Iab F9Cb 2aIb DSFC ILB AZeY ZAL ZAER J2 ZAL JHA 1Gab JZIb EF 8Ze5 Aba ETIa 3ZDL ZANO STba 1ZeI D3aO FbI1 1S3P F1B FHIK QZAI abAJ 2Z 3SZb
B Naprężenie, ciśnienie Aabe DTAI ZAa Z1EG AFaS AFab 6ZA ZO 6Za aZL Z4FA ZX2e 9I3e J3R ZdJ2 EOAb AZE 2aP Aa3b ba4 AEa ADJZ 6SP 3Z M2b 2XRI 1ZG B 2 Z J1Z 2ab ZO AEZb
C Forma 8ATe FAQ3 TY54 DEA7 5Y4A E4FM 72Z ZFYI ZAbe YFAE X1I4 UEAe EQ9P MEJW DFW 26YE 462 E ZT35 EAYH aM AeG SW1 WUe M12Z Z1 1WHS WFQ 2D1 1FT GT1S FDd F1W HQYA
D Stabilność LZ2d Qd1e DF1S b 2BD d SAJd YSZe XFSI AZLG 2Ze M1I4 H9F DRAZ d3ZN Z1W W3RG DJ R4TI WZRV E2d6 2EUe ZR FWZ D I ZOUI ZeRd ZJ WZU 2ZAG ZUY2 2ZMQ ZMdN 18Z NZe3
E Opór 18eF eQR1 1F8Z FESQ 3YeT 9eS AFE7 9EHF 8DQE AI3E A3Ie AUZe DHZ R3Q UAe ZJ JZA Z AQZS Z ZSVe T3SA TAR B3 3RG 3R IZb1 FZM2 B3AW WeP2 RB3 F3W 2DPS R3Fe F TZAE
F Wytrzymałość obiektu ruchomego J5YV 2J9 3HJ A2JU 3Z5 J2G J3R EQSP D3Z R3A JZd 2J4Z S6ZI JAZc SR3I A KASI 3ZAe B2D 3 3RGe MFXS LdGM R14 CR TAR 1ZD A4TF JTdZ 6A ZHEJ
G Wytrzymałość obiektu statycznego 6RJG 1eZ ZYc d3ZN JIae G RGIc A SKAG 3ZV YR6e AQO H1eX M ZA 1 1 2 PY6Z 1 KAGc
H Temperatura aM6c MZW FJ9 FJ9 3ZdI Zc YdeI Z64 2SaU ZA3L ZdJ2 EMJW 1ZW AUMe JDd JIae WULG JF3H 2EHP LHZc LaTV ZSLI 3HUd JZ3A WJO O MXZ2 MZ2O QR QR 4AG 2IR 2HG 3RZV Q2JG FSZ
I Jasność J1W 2ZW JWG JWQ 2DA ADJ QJ6 WU W3R ZJ 2J6 WZJ W1J WZ1F W DG16 D1 16 J1QH 1J BFW 3W FJ ZJWd JZSQ SQJ FHDG F1J 6WD WF 2QA 2PG
J Energia wydatkowana przez obiekt nieruchomy CISV CS FJP ZDI 8ZZ GQL2 NEP C2T JDHO 5J9Z SZ6I JO3E 2FJ 6JbI CMFO ZOI5 ZcJI YNGI JLBR 31W 1Z6R 2Z6 SQU JZ 1FHS FHDG 2TRS Zc W2 CSZ
K Energia wydatkowana przez obiekt ruchomy J96R ab R4TI Z J2ZW SRIV 3ZV AaN A2Mb JMI 14 JZGP 16
L Moc 8acV JQHR 1AZb Jc HWDc Z6c U6P FZ2 Q2aZ MAZ TE2e ZWFV QAS JZAc G 2EHP G6J G6Jb AZc SRIc AJ ZKA6 4YJ JOQV WF2 W2 JMV2 2ZI QAY QZA Z2AY JHY KJUY JZG S2H SZY
M Utrata energii F6JS J6I9 726D 6c7 FQHU H7UI 7IN 7 GZc ac E2d6 Q Jc7 1DWF 3c ZR2b JA AIW7 7IP BAZ W LMZ2 LZ2M ZW1 2J 7N Z3FN 2 SATZ
N Utrata substancji Z6Ne Z6MW ETAd ASO Z2AV AIdV 1TUa 3dIV ADSc EFIe 3abA TZ35 2EUe ZSVe SR3I RGIc LadV 16D ZIO5 SRCV SRIc ZR2V FIZA 63AO ATdZ GYVS ZAOV XMUe A1YT FYX WS2O 2ZYR FA2 ZASO ZIAD ZAI SZAN
O Utrata informacji AOZ AZ5 1Q Q UQ UG 2M QW A A J AJ JA OQSW OSZ ASN MA1 ALM W RM ZX Z DNF
P Strata czasu AKbZ AKQ5 F2T UOE5 Q45G AZH4 25YA ZGWI Aba5 ba4 4AYH Z3M5 T3SI KASI SKAG ZTLI 1JQH ZcJI 1 ZKA6 A5IW ZIAd OQSW ZcIG AU4 OYSW OQSI ZIY ZMId ZSY4 4SAY W1A ZS 6T ISWA OSZU
Q Jakość substancji Z6IV RQIZ TEZI FET 2Ie4 FKT ZTYS ZE3 AaE3 ZE F2He EZYA 3ZAe 3ZV 3Hd YTGI 3ZV Z 7IP 63AO OSZ ZcIG I3Se D2S XU ZXTV 3Zed T1ZR ZTPA 2WAP F3T 3DRA 3RTI 8Z DT3R
R Niezawodność 38Ae 3A8S F9E4 FTSB HAEG WZe4 3AEO 2ZO LZBS 8SA3 AOZJ Z1GB BS 2Z3P YR6e 3ZA BWD LBRJ aN LBQV ABZ AZTd AS AU4 LSe3 W3BN BW1 RZ2e Z2eQ RHe 1B DZ8O DZ1 ReS BDR 1ZTc
S Dokładność pomiarowa WZQS SZPQ SQ5G WS3G QSW3 QSW3 WD6 SDWO W2 6SW 6SW WZD S6W S6W AQO 6JSO 61W 36W 36W QWR AGVS OYSW 26W 5B1N SOMQ 3XdA 6ZPI 1DHY 1WDB DZ2 RZAY QOWS S2AY AYSW
T Dokładność produkcji SWDI SZR9 ASTb 2WA SXTW 2TIa WN2 PAZ ASW SJYa 3Z WUe UI 3R 3Re JQ 3W W2 W2 DW2 ZVAO WQSI WU BW1 QSAa 4HYQ 1WZN PA Q2I QSIN AIWd
U Czynniki niepożądane obiektu MLRd 2MDO H1d4 1I M1XS R2dZ MNbZ YdJR LMZS DZdI M2b M13Z ZOUI IZb1 MFXS H1eX MXZ2 1JWD 1O6R A2Mb JMV2 LMZ2 XMJe MA2 ZIY ZXTV RO2e SXNQ QSAI OZ2 2PSd ZA2 ZBMV MJTe MJTe X3Y MZDO
V Czynniki niepożądane wtrąceniowe JMFd ZM1d HFGM H2Id M1e H2e UIZ4 ZS3N ZS1e 2XRI Z1 ZeRd FZM2 FMXV LdGM MZ2O JOdW 2Z6 JMI 2ZI LZ2M A1Y ALT 1M 3Od1 O2ed 3XQ 4HYQ J1V 2LR1 2 MZId
W Dogodność realizacji STFG 1RaD 1TDH FHR D1QC Ge DT1e Z ZD81 ZC ZJ1b 1SDR BD1 13AW R14 ZG RQI SOR1 SQR1 14 R1CO JZ FYX WOIG ZSY4 ZN1O 1ZCI O2 25DG Z1B9 2DF RQ1 6SB1 8S1 Z1AS
X Dogodność zastosowania P2DF 6D1P 1HDC 1HDG IGFd 1GZF 4IdV IDY SDZ 2WC FYTS WZU We3S T38P 1GP QRD DH1O 1DO ZY2A 2JD SW2O 4ARM 4SAY CZ HR8e PD2Y 1WZN 2PSd 25C CQ1W FY1G WQCH 1YC3 F1S
Y Stopień naprawialności 2RZB 2RZB 1SAP 3IV FDW GP P2ZB 1 Y9 1BA D 1D24 2Z B129 BTSR 1 4A F1D F1SG FAW2 F1WJ 2ZYR W1AP 2SAP BA1G A2D PA ZA2G 1ZBA 1CQF 714G Z1DB YZ7D 1WA
Z Stopień adaptacyjności 16F8 JFTG Z1T2 1ZG ZUT7 FG FZT ZAE FHK ZG Fb18 ZUE Z3W6 D1Z 2G R23Z 6MQ1 JZTD J1T IF1 FA2D ZS 3ZF ZD8O Z51A ZBWV 1DV FY1G 1G74 FTbS 1 RYZ ZS6b
a Złożoność produktu QUYa 2QZd 1JQO Q E1DG 6a YQ6 1G YAS QG J1Z TDSF 2MHJ 2DS A4SF 2HD OHD R2TS KJUY AZD2 ZAST 6T D3RA DZ1 2QAY QOW MJTe J1 RQ1D R9QO 1D TFSb FAbS F1O CHS
b Złożoność sterowania RQSD 6DS1 GHQO Q 2DIH 2dUG T14G 2IQV 34GZ USeJ ZabW RD1d BMdU R3FS JTdP PY6Z 3RZG 2OQ Zc JZG I1GA Z3FJ 1IAO ZXRM ISW9 3RTI ReS8 QOWS MJTS 2L 5SBT 25 CQ 1F FAbS YL ZI
c Stopień automatyzacji SQIZ SQZA EDHS N HED ZDG SA 2Z DZ FW1D I1 PD 69 Q2J 8WJ 2WD S2R NS ZAI5 ZX OSZU ZD BRW SQAY SQIN 2X 2 1QD 1CY3 1ZD R41Z FOA YRP 5CZQ
d Produkcyjność ZQOb SRF3 I4Sc U7EQ AQYV AZH7 26YA ZbA2 SFAa AbE EAYe Z3Md TSAI ZA2I KAGc ZLSA QHJ1 ZAcJ 1 ZKA SATZ SAZN DFN Zc 1ZAc 1AYS IAW1 MZDO ZMId ZS2O 1S7A 1WAP 1ZSb CHSO ZIR2 5CZQ

Stąd, jeśli jest zadany problem do rozwiązania, dla którego:

  • Jeden parametr, który ma ulec degradacji jest temperaturą (parametr 17/H).
  • Drugi parametr, który ma być poddany powiększeniu jest produktywnością (parametr 39/d),znajduje się te chwyty wynalazcze do zastosowania, które znajdują się w komórce na przecięciu kolumny H i wiersza d, czyli ZLSA:

Z=35) Zasada zmiany Wartości parametru

  • Zmienić fazę (ze stałego, ciekłego, gazowego stanu skupienia do innego).
  • Zmienić koncentrację, gęstość lub konsystencję.
  • Poddać modyfikacji stopień elastyczności.
  • Zmienić temperaturę.

L=21) Zasada podwyższonej prędkości

  • Poprowadzić postępowanie lub pewne jego etapy (te szkodliwe, niebezpieczne, obciążone pewnym ryzykiem) z wielką prędkością.

S=28) Zasada wprowadzenia niemechanicznego oddziaływania

  • Zastąpić system mechaniczny środkami oddziaływania zmysłowego, sensorycznego(bodźca optycznego, akustycznego, dotykowego, zapachowego).
  • Współoddziaływać z obiektem z użyciem pól elektrycznych, magnetycznych, elektromagnetycznych.
  • Przejść od pól statycznych (przestrzennych lub czasowo) do pól ruchomych (przestrzennie lub czasowo), od pól jednorodnych do pól niejednorodnych, ustrukturyzowanych.
  • Połączyć zastosowanie pól z zastosowanie cząstek aktywnych w polu (zwłaszcza cząstek ferromagnetycznych).

A=10) Zasada wstępnego zadziałania

  • Dokonać wymaganej zmiany później, całkowicie lub częściowo, zanim to będzie konieczne.
  • Wstępnie dokonać ustawień obiektów, tak by wchodziły one w czynność użyteczną z dogniejszego stanu, bez strat, opóźnień w czasie.

Reguły rozwiązywania sprzeczności fizycznych

[edytuj | edytuj kod]

Reguły rozwiązywania sprzeczności fizycznych pozwalają na rozdzielenie sprzecznych parametrów pozostających do siebie w opozycji. Gienrich Altszuller zapropnował 11 reguł:

  1. Rozdziału parametrów sprzecznych przestrzennie
  2. Dynamicznej zmiany
  3. Rozdziału parametru sprzecznych w czasie
  4. Połączenia systemów jednorodnych lub niejednorodnych na poziomu nadsystemu
  5. Połączenia systemu z anty-systemem, do niego pozostającym w opozycji
  6. Przypisania pewnej właściwości P systemowi, jak i anty-właściwości -P podczęściom tego systemu
  7. Zejścia na poziom mikroskopijny (struktury materiałowej)
  8. Zmiany fazy części systemu rozważanego
  9. Zastosowywania zjawisk towarzyszących przejściom fazowym
  10. Zastępowania substancji mono-fazowej substancją dwufazową, lub pozostającą w stanie wielofazowości
  11. Połączenia przejść fazowych fizyko-chemikalnych

Trafna i kluczowa identyfikacja sprzeczności fizycznej niejednokrotnie jest trudna w realizacji, lecz powinna ona dotyczyć parametru, co do którego zachodziłoby życzenie, by mógł on jednocześnie przyjmować wartości skrajnie przeciwstawne (duże, wielkie i małe, wysokie i niskie, dotyczące gorąca i zimna, chłodu jednocześnie, stanu naprężenia i rozluźnienia...).

Prawo ewolucji

[edytuj | edytuj kod]
Schemat prawa ewolucji systemów 1

Nadal wychodząc od zbioru dokumentów odnoszących się do własności intelektualnej, Altszuller doszedł do wniosku, że systemy techniczne podążają w swojej ewolucji zgodnie za obiektywnymi prawami ewolucji. Stąd, zidentyfikował on szereg modeli podstawowych, które pozwalają uczestniczyć w ewolucji produktu. Osiem praw ewolucji zostało przedstawione w następujący sposób[15]:

  1. Prawa statyczne
    1. Prawo nr 1: Spójność, integralność części systemu technicznego: System powinien posiadać element napędowy, narząd transmisyjny, narząd wykonawczy pracy i element sterujący
    2. Prawo nr 2: Przewodność energetyczna systemu: Zapewnienie swobodnego, nieskrępowanego przepływu energii pomiędzy różnymi elementami składowymi
    3. Prawo nr 3: Współgranie odnośnie do rytmu pracy części: Zapewnienie zgodności częstotliwości, drgań, okresowości elementów systemu
  2. Prawa kinematyczne
    1. Prawo nr 4: Powiększania stopnia idealności systemu: System podąża w swojej ewolucji do stanu ideału, gdzie objętość, waga, powierzchnia, koszt zmierzają do zera, przy tej samej produktywności
    2. Prawo nr 5: Nierównomiernego rozwoju części składowych systemu: Nierównomierny rozwój podsystemów prowadzi do sprzeczności
    3. Prawo nr 6: Przejścia do nadsystemu: Po wyczerpaniu wszelkich możliwości wprowadzania innowacji na poziomie obiektu, ujawniają się rozwiązania innowacyjne na poziomie działania całego systemu, a nie tylko obiektu
  3. Prawa dynamiczne
    1. Prawo nr 7: Przejścia na mikropoziom: Tendencja przechodzenia od rozważań makro na płaszczyznę mikropoziomu w poszukiwaniu rozwiązań
    2. Prawo nr 8: Powiększania dynamizacji i zwiększania poziomu sterowalności: tendencja do powiększania elementów sterowania obiektem

Pozostałe narzędzia metody TRIZ

[edytuj | edytuj kod]

Metoda TRIZ wyznacza ramy teoretyczne, w obrębie których funkcjonują narzędzia ułatwiające wybór swoistego podejścia do rozważanego problemu.

9 ekranów

[edytuj | edytuj kod]

9 ekranów, nazywane też 9 okien[16], to narzędzie metody TRIZ, pozwalające na analizę ewolucji obiektu technicznego wzdłuż dwóch osi:

Przedstawienie analizy metodą TRIZ z użyciem metody 9 ekranów
Przeszłość Teraźniejszość Przyszłość
Nad-system
System
Pod-System

Grupa zajmująca się kreatywnością zostaje poprowadzona, wychodząc od obecnego zadanego obiektu technicznego, w celu określenia charakterystyki nadystemu w którym zadany obiekt funkcjonuje, będąc osadzonym, jak i podsystemu, który on włącza do siebie, w połączeniu obecnego stanu z jego stanem przeszłym, a następnie grupa ta usiłuje ekstrapolować ścieżkę ewolucji przyszłej zarówno nadsystemu, jak i podsystemu obiektu, aby wywnioskować ostatecznie ideę przewodnią wyznaczającą sposób ewolucji zadanego obiektu.

Metoda (hipotetycznych) krasnoludków

[edytuj | edytuj kod]

Już wykorzystywana w praktyce przez innych autorów metod wynalazczości[17], ta metoda jest stworzona w celu znoszenia pewnej inercji psychologicznej poprzez wyobrażenia hipotetycznych krasnoludków, żyjących wewnątrz systemu i próbujących rozwiązać zadaną sprzeczność techniczną. Te krasnoludki zostają zagęszczone w ich występowaniu w strefach występowania konfliktu systemu i mogą być określone (co do kolorów, płci itd...) według odmiennych sposobów ich działania w całym systemie, podyktowanych tylko wyobraźnią wynalazców.

Operatory WCK (DTC)

[edytuj | edytuj kod]

Metoda operatorów WCK[18] (z franc. DTC) (dla wymiaru, czasu, kosztu) jest metodą mającą na celu zwalczanie inercji psychologicznej poprzez zmianę, modyfikację punktu patrzenia. Chodzi o zadanie sobie sześciu pytań:

  1. Co stałoby się, gdyby system stał się malutki?
  2. Co stałoby się, gdyby system stał się gigantycznych rozmiarów?
  3. Co stałoby się, gdyby system byłby użytkowany w niezmiernie krótkich odcinkach czasu?
  4. Co stałoby się, gdyby system byłby użytkowany w sposób ciągły, nieskończony?
  5. Co stałoby się, gdyby system miał wartość zerową?
  6. Co stałoby się, gdyby system miał bardzo podwyższony koszt działania?

Chodzi tutaj o pozwolenie grupie wynalazczej na sformułowanie tych pytań.

Rozwiązania standardowe

[edytuj | edytuj kod]

Inna metoda rozwinięta przez Altszullera wprowadza analizę substancji i pól. Przeróżne oddziaływania są modelowane z użyciem tzw. „wepoli” (SU-Field w j. angielskim). Jest to neologizm ukuty w j. rosyjskim od słów „Vecziestwo” i „Pole” oznaczających odpowiednio: substancje i pole.

Analiza pola substancji opiera się na przedstawienie systemu lub pod-systemu z użyciem powiązań za pomocą strzałek substancji z polami (w kierunku narastającym, jeśli chodzi o obiekty). Na użytek metody analiz pola substancjalnego, samo pojęcie pola jako takie, zostało poszerzone, odtąd obejmując swoim znaczeniem nie tylko przypadek klasyczny – pól oddziaływań sił (tak, jak to ma zastosowanie w fizyce), lecz oznacza ono 6 podkategorii pól substancjalnych, mianowicie: M – pole mechaniczne, A – pole akustyczne, T – pole termiczne, C- pole chemicznych czynników, E – pole elektryczne, M – pole magnetyczne.

Typy pól zazwyczaj spotykanych[19]
Siła sprężysta Grawitacja Tarcie Przyleganie
Siła odśrodkowa Inercja Siła Coriolisa Siła wypornościowa Archimedesa
Ciśnienie hydrostatyczne Ciśnienie cieczy Naprężenie powierzchni Zapach i Smak
Dyfuzja Osmoza Pola chemiczne Dźwięk
Drgania Ultradźwięki Fale Zjawisko koronalne
Prąd Prąd Foucaulta Promieniowanie cząstek Pole elektrostatyczne
Ogrzewanie lub schładzanie Udar termiczny Siły jądrowe Pole elektromagnetyczne
Pole elektryczne Informacja Zakresy częstotliwości radiowych, wysokich, podczerwieni, ultrafioletu, promieniowania X, optycznego ...

Pewien wepol nazywany jest kompletnym, gdy składa się na niego:

  1. Pewna substancja mająca podlegać przemianie,
  2. Pewne narzędzie realizujące czynność,
  3. Pewne pole P zapewniające energię oddziaływaniom,
  4. Przynajmniej dwa powiązania-związki pomiędzy różnymi elementami tego modelu:
Notations S-Field
Symbolika oznaczeń Relacja
Działanie
Oddziaływanie
Działanie negatywne
.... Działanie niewystarczające
Działanie nadmierne

W praktyce, kilka działań jest do przeprowadzenia w celu skompletowania wepola:

  • Jeśli wepol jest niekompletny, należy go uzupełnić,
  • Jeśli wepol jest kompletny, lecz przedstawia sobą niewystarczające powiązanie, należy rozwinąć inny model z użyciem innej substancji lub/oraz pola oddziaływań,
  • Jeśli wepol jest kompletny, lecz przedstawią sobą działania negatywne, należy rozłożyć ten wepol, ażeby zbudować go na nowo.

W zależności od sytuacji, zastosowuje się pięć reguł:

  1. Wepol niekompletny tworzenie modelu kompletnego,
  2. Wepol kompletny, lecz z niewystarczająca interakcją Zastosowanie dodatkowego pola (na przykład namagnesowanie końcówki śrubowkrętaka),
  3. Wepol kompletny, lecz o wystąpieniu negatywnego powiązania Rozkład na czynniki pierwsze czynności niepożądanej,
  4. Wepole kompletny który ma tendencje do stania się wepolem,
  5. Wepole kompletny mający na wejściu zadane pole Otrzymanie innego typu pola na wyjściu, a zjawisko fizyczne staje się połączeniem dwóch rodzajów pól.

Stąd metoda TRIZ definiuje aż 76 standardowych zabiegów, w tym:

  • 13 standardowych zabiegów w konstrukcji/demontażu wepoli,
  • 23 standardowych zabiegów w rozwoju wepoli,
  • 6 standardowych zabiegów w przejściu na poziom rozważań dotyczących nadsystemu lub podsystemu,
  • 17 standardowych zabiegów pomiaru lub wykrywania,
  • 17 metod zastosowywania standardowych zabiegów.
Klasy i podklasy 76 rozwiązań standardowych
Klasa Podklasy
1
  1. Czy czegoś brakuje, co mogłoby być dodane?
  2. Czy coś spośród negatywnych czynników powinno być usunięte?
2
  1. Czy nie powinno się uczynić system bardziej złożonym, uczynić bardziej sterowalnym?
  2. Jak ulepszyć realizację czynności użytecznej?
  3. Jak doprowadzić do lepszego współgrania systemu?
  4. Czy można zastosowywać zjawiska elektromagnetyczne lub elektroreologiczne[co?]?
3
  1. Czy nie powinno się podzielić system na dwoje, lub więcej części?
  2. Czy nie powinno się dokonać przejścia na poziom mikro-systemu?
4
  1. Czy można dokonywać pomiaru obchodząc dany problem?
  2. Czy można wprowadzić substancje lub pole pozwalające na realizację pomiaru?
  3. Czy można usprawnić pomiar, zastosowując zjawisko fizyczne lub zmianę rytmu?
  4. Czy można zastosowywać zjawiska ferroelektryczne?
  5. Czy można dokonać ewolucji systemu pomiarowego, przechodząc do jego podziału na dwie lub więcej części?
5
  1. Czy można wprowadzić pewną substancję?
  2. Czy można wprowadzić pole?
  3. Czy można zastosować zjawisko zmian fazowych?
  4. Czy można wykorzystywać zjawisko fizyczne?
  5. Czy można dokonać rozdziału z uwagi na obecność substancji?

Doboru dokonuje się określając klasę problemu[20].

Processus d’application des principes standards de résolution de TRIZ
Processus d’application des principes standards de résolution de TRIZ

Powyższy schemat blokowy steruje wyborem pośród klas i podklas rozwiązań standardowych. Klasy te są wyszczególnione w podklasach rozwiązań w celu otrzymania całkowitej liczby równej 76.

Metoda „złotej rybki”

[edytuj | edytuj kod]

Metoda „złotej rybki”[21] polega na analizie obiektu i jego funkcji, przypisując mu pewne cechy «fantastyczne», nieoczekiwane lub nielogiczne. Nazwa metody wzięła się z historii-zdania, w zabiegu mentalnym metody, a recytowanego według formułki, zaczynającej od „człowiek poszedł w morze, by przywołać złotą rybkę. A ta usłyszawszy go, przypłynęła do niego, przemówiwszy ludzkim głosem...”, w której to przystępność systemu jest przywoływana do użytku z użyciem „ludzkiego głosu”.

Inercja psychologiczna

[edytuj | edytuj kod]

Wynalazca często pada ofiarą zahamowań psychologicznych spowodowanych zasadniczo słownictwem zastosowanym w dziedzinie technicznej, ścisłością i hermetycznością słownictwa, terminologii w dziedzinie wiedzy ścisłej i usystematyzowanej, które to zahamowania trudno odsunąć na bok z powodu dysonansu poznawczego. W poszukiwaniu rozwiązania, wiedza wypływająca z metody TRIZ pozwala zrozumieć zjawisko bariery natury psychologicznej problemu, jak i pozwala w optymalnym stosowaniu określeń teoretycznych napotykanych blokad natury psychologicznej w odróżnianiu i autentycznym ustanawianiu istoty mechanizmu stojącego za analizowaną czynnością użyteczną obiektu, czy systemu w kontekście zintensyfikowanych poszukiwań wynalazczych.

Metoda TRIZ wstępnie identyfikuje kilka zachowań pozwalających zwalczać negatywne skutki wspomnianej inercji:

  • Nigdy nie należy sądzić, że poszukiwane rozwiązanie można znaleźć tylko i wyłącznie we właściwej dziedzinie kompetencji zawodowych.
  • Należy dokonywać poszukiwań interdyscyplinarnych.
  • Należy poszukiwać określeń, zwrotów, wyrażeń, skrótów literowych, elementów języka technicznego, które mogą prowadzić do określonej inercji, z zamianą ich na inne określenia, zwroty, wyrażenia, czy skróty literowe, jak i elementy języka technicznego.
  • Nie lekceważyć nawet tych idei wywrotowych, wstrząsowych, rewolucyjnych na polu technicznych rozwiązań.

Metoda TRIZ jest niemniej propozycją pewnej metody kontrolowanej kreatywności, która to pozwala ogarnąć i zaprowadzić ład w przypadkowym procesie wynalazczym metody Burzy Mózgów.

Baza danych zjawisk i praw fizycznych

[edytuj | edytuj kod]

Podczas postępowania wynalazczego w kreatywności, czy to podczas zastosowywania metody pola substancjalnego, czy to podczas podejścia do sformułowań sprzeczności technicznej, grupa wynalazcza może zasięgnąć wiedzy z bazy praw fizycznych, jak i listy zjawisk fizycznych metody TRIZ, możliwych do zastosowania w kontekście realizacji poszukiwanego rozwiązania problemu technicznego.

Taka baza danych wiedzy i2Kn, została stworzona przez stowarzyszenie MeetSYS i jest to powtórka, streszczenie listy znanych zjawisk fizycznych pod kątem ich użyteczności w wynalazczości. Struktura danych w tej bazie wiedzy została zainspirowana bezpośrednio filozofią i podejściem metody TRIZ do zagadnienia wynalazczości.

Krytyka metody TRIZ

[edytuj | edytuj kod]

Jakkolwiek z dobrymi rezultatami zastosowań, zwłaszcza w przemyśle, sama metoda TRIZ jest również przedmiotem krytyki, niemniej nie mając w dzisiejszej epoce nadal żadnych konkurencyjnych środków działania:

  • Macierz sprzeczności technicznych została opracowana w latach 70. XX wieku, stąd nie uwzględnia ona w sposób jawny pewnej nadzwyczajnej przepaści technologicznej, w takich dziedzinach, które pojawiły się, lub są dominujące w dzisiejszym czasie, z uwagi na biotechnologię, genetykę, czy samą informatykę.
  • Niektórzy spośród teoretyków wynalazczości, w szczególności twórcy Teorii C-K, metodę TRIZ bardziej postrzegają jako tylko jedną z metod-narzędzi wynalazczości i kreatywności, niż filozofię postępowania o statusie odrębnej teorii kreatywności i wynalazczości,
  • Niektórzy spośród wynalazców uważają metodę TRIZ za zbyt złożoną[22]

Zasadniczo, jakość naukowo merytoryczna danej grupy kreatywności wynalazczej opierającej swoje działanie o wytyczne metody TRIZ, w kontekście zarówno reprezentowanego przez nią poziomu naukowego, jak i interdyscyplinarności, stanowi czynnik decydujący, jeśli chodzi o wynik satysfakcjonujący końcowy zastosowania metody TRIZ.

Pojawiały się próby adaptacji metody TRIZ i stworzenia analogicznego zestawu zasad do zarządzania ludźmi jednak ze względu na niską powtarzalność ludzkich zachowań, ta koncepcja nie została spopularyzowana.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Haydn Shaughnessy: What Makes Samsung Such An Innovative Company?. Forbes. [dostęp 2015-01-04]. (ang.).
  2. Reena Jana: The World According to TRIZ. Bloomber Businessweek. [dostęp 2015-01-04]. (ang.).
  3. Altshuller G.: Et soudain apparut l’inventeur: les idées de TRIZ, 2e éd., 2006, EAN 978-2-9521-3941-0.
  4. Meylan C.: Systeme TRIZ de stimulation de la créativité et d’aide a l’innovation, Méthodes pratiques pour la résolution de problemes techniques et la recherche de nouvelles opportunités d’affaires, 2007, EAN 78-2-8399-0294-6.
  5. Les chiffres varient fortement selon les sources.
  6. Leung, W. and Yu, K. (2007). Development of online Game-Based learning for TRIZ. In Hui, K.-c., Pan, Z., Chung, R.-k., Wang, C., Jin, X., Göbel, S., and Li, E., editors, Technologies for E-Learning and Digital Entertainment, volume 4469 of Lecture Notes in Computer Science, pages 925-935. Springer Berlin Heidelberg.
  7. Dubois, S., Rasovska, I., and Guio, R. (2008). Comparison of non solvable problem solving principles issued from CSP and TRIZ. In Cascini, G., editor, Computer-Aided Innovation (CAI), volume 277 of The International Federation for Information Processing, pages 83-94. Springer US.
  8. Yamashina, H., Ito, T., and Kawada, H. (2002). Innovative product development process by integrating QFD and TRIZ. International Journal of Production Research, 40(5):1031-1050.
  9. Altshuller G.: L’algorithme de résolution de problemes innovants ARIZ-85-V.
  10. Marconi J.: ARIZ: The Algorithm for Inventive Problem Solving.. [dostęp 2016-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-02-16)].
  11. Heuristiques et solutions.
  12. Créativité & innovation: l’intelligence collective au service du management... Par Tayeb Louafa, Francis-Luc Perret, p. 67, ISBN 978-2880747213.
  13. Rezultat Idealny - TRIZ - Baza Wiedzy, Szkolenia, Warsztaty, Wdrożenia Feed [online], www.triz.oditk.pl [dostęp 2020-11-28] (pol.).
  14. Altshuller G./ Seredinski A.: 40 Principes d’innovation TRIZ pour toutes applications, 2004, EAN 978-2-9521-3940-3.
  15. Cavalucci, D, Techniques de l’Ingénieur A5-211.
  16. Jerzy Obojski, 9 OKIEN, czyli jak przebić nadmuchany balon, by nie pękł, „TRIZ.oditk.pl”, 3 czerwca 2016 [dostęp 2017-09-07] (pol.).
  17. Gordon W, Synectics, 1984.
  18. Operator WCK - TRIZ - Baza Wiedzy, Szkolenia, Warsztaty, Wdrożenia Feed [online], www.triz.oditk.pl [dostęp 2020-11-28] (pol.).
  19. Zgodnie za: Opensource TRIZ.
  20. Miller J, & al., Using the 76 Standard Solutions: A case study for improving the world food supply, TRIZCON2001, March 2001.
  21. D KUCHARAVY – 2006, Triz Method and tools, Insa Strasbourg.
  22. Ce qui a conduit au développement des méthodes de type ASIT, plus simples a mettre en ouvre.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]