Uplisciche
Uplisciche (gruz.: უფლისციხე) – starożytne skalne miasto we wschodniej Gruzji, około 10 km na wschód od miasta Gori, w Kartlii Wewnętrznej.
Zbudowane na lewym, skalistym i wysokim brzegu rzeki Kury. Powstanie budynków datuje się od V wieku p.n.e do późnego średniowiecza, są one mieszanką unikatowych stylów kulturowych Anatolii i Iranu, a także architektury pogańskiej i chrześcijańskiej[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Uplisciche zostało zidentyfikowane jako jedna z najstarszych osad miejskich w Gruzji. Strategicznie ulokowane w centrum starożytnego królestwa Kartlii (lub Iberii, jak było nazywane przez antycznych autorów), funkcjonowało jako ważny ośrodek polityczny i religijny kraju[2].
Wraz z chrystianizacją Kartlii na początku IV wieku, Uplisciche zaczęło tracić na znaczeniu na korzyść nowych dynamicznie rozwijających się ośrodków chrześcijańskich – początkowo Mcchety, później Tbilisi. Podczas muzułmańskiego najazdu na Tbilisi w 8. i 9. stuleciu Uplisciche funkcjonowało jako główna forteca. Mongolskie najazdy w XIV wieku ostatecznie zdetronizowały miasto, które praktycznie zostało opuszczone, a odżywało jedynie jako tymczasowe schronienie podczas ataków na Gruzję[2].
W 2007 roku Uplisciche zostało wpisane na gruzińską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Gruzja zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO[3].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Kompleks Uplisciche dzieli się na trzy części: południową (dolną), centralną (środkową) i północną (górną). Część środkowa, która z częścią południową połączona jest wąskim tunelem, jest największa i zawiera największą liczbę wyciętych w ścianie budynków. Wąskie drogi i czasami schody rozchodzą się promieniście z centralnej ulicy kompleksu[4].
Kilka nietrwałych części miasta zostało całkowicie zniszczonych podczas trzęsienia ziemi w 1920 roku[1].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Georgia – ICOMOS World Report on Monuments and Sites in Danger 2001.
- ↑ a b Khimshiashvili (1999), www.open.ge/art/treasure/Uphl-AMS.PDF Online version, s. 1.; w plikach PDF są zapewne wirusy – zob. dyskusję.
- ↑ UNESCO: Uplistsikhe Cave Town. [dostęp 2020-07-06]. (ang.).
- ↑ Khimshiashvili (1999), www.open.ge/art/treasure/Uphl-AMS.PDF Online version, s. 2.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Khimshiashvili, Kakha (1999). The Architecture of. Uphlistsikhe, Georgia. Transactions of the Ancient Monuments Society 43, s. 77–100.
