Perl

Perl

Pojawienie się	1987
Paradygmat	wieloparadygmatowy (obiektowy, imperatywny, funkcyjny)
Typowanie	dynamiczne
Aktualna wersja stabilna	5.40.0 (9 czerwca 2024) [±]
Twórca	Larry Wall
Licencja	GNU GPL, Licencja Artystyczna
Platforma sprzętowa	wieloplatformowy
Platforma systemowa	wieloplatformowy
Strona internetowa

Wielbłąd – symbol języka Perl

Półki z książkami o Perlu, FOSDEM 2013

Perl – interpretowany, dynamiczny język programowania wysokiego poziomu autorstwa Larry’ego Walla początkowo przeznaczony głównie do pracy z danymi tekstowymi, obecnie używany do wielu innych zastosowań. Wzorowany na takich językach jak C, skryptowe: sed, awk i sh, i inne.

Licencja

Perl to wolne oprogramowanie, dostępne pod licencjami GPL i artystyczną. Perl jest dostępny dla wielu systemów operacyjnych, lecz jego naturalne środowisko to Unix i jego pochodne. Rośnie popularność Perla w środowisku Microsoft Windows. Jako przykład praktycznego zastosowania Perla można podać oprogramowanie Wikipedii, które aż do stycznia 2002 było skryptem CGI napisanym w Perlu.

Filozofia Perla

Język Perl został zaprojektowany jako praktyczne narzędzie do analizy plików tekstowych i tworzenia raportów. Jednym z naczelnych haseł jest Można to zrobić na różne sposoby (ang. There is more than one way to do it – TIMTOWTDI – wymawiane jak Tim Toady). Jednym z podstawowych zamysłów projektu było uczynienie łatwych zadań łatwymi do wykonania, zaś trudnych – wykonalnymi. Wszechstronność Perla pozwala na programowanie w różnych modelach: proceduralnym, funkcyjnym czy obiektowym, chociaż purystom przeszkadza podejście polegające na przedkładaniu wygody programisty nad czystość projektu.

Umożliwia powiązanie systemów i struktur danych, których współpraca nie była przewidywana w momencie projektowania.

Raku

Obecnie rozwijany jest Raku, który jest nowym językiem programowania, znacznie różniącym się od aktualnej wersji Perla. Najbardziej zaawansowaną implementacją tego nowego języka jest Rakudo, który działa, używając maszyny wirtualnej Parrot. Informacje o planowanych zmianach między wersją 5 i 6 są publikowane na stronie perl.com – głównie przez Larry’ego Walla (cykl artykułów „Apocalypse”) i Damiana Conwaya (cykl „Exegesis”).

Do października 2019 r. Raku był nazywany Perl 6.

Zmiany w stosunku do Perla

• Posiadanie specyfikacji
• Opcjonalne typowanie statyczne
• Mniejsza rygorystyczność znaków zmiennych
• Parametry formalne
• Programowanie obiektowe
• Niewymaganie nawiasów przed blokami przepływu sterowania i wokół literałów tablic
• Łączenie porównań (np. 0 <= $liczba <= 4)
• Identyfikatory mogą zawierać myślniki (-) i apostrofy ('), ale nie mogą być one na początku lub na końcu identyfikatora
• Wartościowanie leniwe i zbieranie (gather)
• Złączenia (junction) wartości
• Makra

Rozwój Perla 5

Rozwój aktualnej wersji języka, czyli Perl 5, jest wciąż kontynuowany. Nowe wersje testowe pojawiają się w miesięcznych odstępach, a większe zmiany są publikowane około raz na rok.

CPAN

Dostępna jest olbrzymia kolekcja modułów perlowych. Można je pobrać z archiwów CPAN (np. www.cpan.org). Można znaleźć moduły między innymi do zaawansowanych obliczeń matematycznych, dostępu do baz danych czy zagadnień sieciowych. Większość, jeśli nie wszystkie, modułów udostępnianych przez CPAN jest dostępna na zasadach Licencji Artystycznej, GPL lub obydwu.

Interpreter

Chociaż Perl posiada większość cech języka interpretowanego, nie wykonuje ściśle każdego wiersza kodu źródłowego po kolei. Program jest najpierw kompilowany do kodu pośredniego (podobnie jak Java); jednocześnie dokonywana jest jego optymalizacja. Możliwe jest skompilowanie programu do kodu pośredniego i używanie go zamiast postaci źródłowej, jednak nadal konieczny jest interpreter – program wykonujący.

Kontekst

Cechą specyficzną Perla jest wykorzystywanie znaków przedrostkowych (jak zresztą wszystkich znaków) w różnych znaczeniach zależnie od kontekstu, np:

Zapis	Znaczenie
$a	zmienna skalarna $a
@a	zmienna tablicowa @a
$a[0]	element 0 zmiennej tablicowej @a, który to element jest skalarem
$#a	wartość ostatniego indeksu zmiennej tablicowej @a
@$a[0] lub @{$a[0]}	dereferencja elementu 0 zmiennej tablicowej @a, który to element jest skalarem będącym referencją do zmiennej tablicowej (wyrażenie zwraca listę)
@a[@b]	lista złożona z elementów tablicy @a o indeksach będącym elementami tablicy @b
%a	tablica asocjacyjna (ang. associative array) lub hash (od implementacji) %a
$a{klucz}	wartość elementu o kluczu „klucz” należącego do %a, który to element jest skalarem
@a{@b}	lista złożona z wartości znajdujących się w %a o kluczach będących elementami tablicy @b (wyrażenie zwraca listę)
@$a{$b[0]} lub @{$a{$b[0]}}	dereferencja wartości należącej do %a o kluczu równym wartości elementu zero tablicy @b, która to wartość (elementu %a) jest referencją do zmiennej tablicowej
$a->{$b[0]}{$b[1]} lub $a->{$b[0]}->{$b[1]}	dereferencja zmiennej skalarnej $a będącej referencją do tablicy asocjacyjnej, z której pobrany jest element odpowiadający kluczowi równemu elementowi 0 tablicy @b, następuje jego dereferencja i z powstałej tablicy asocjacyjnej pobrany jest element o kluczu równym elementowi 1 tablicy @b

Przez te przedrostki jest on określany czasem jako „fleksyjny język programowania”.

Przykłady kodu

Przykład:

$_ = "Magiczna liczba to 150\n";
print;
s/\d+/-1/;
print;

Wynikiem tego programu jest:

Magiczna liczba to 150 Magiczna liczba to -1

Trzeci wiersz przykładu pokazuje użycie wyrażeń regularnych. Ponieważ w wierszach 2–4 nie wskazano explicite żadnej zmiennej, operacje prowadzone są na zmiennej $_, domyślnym argumencie wielu funkcji i wyrażeń regularnych ($_ odgrywa rolę analogiczną do zaimka języków naturalnych).

Tłumaczenie na polski to:

Weź napis „Magiczna liczba to 150\n”; Wydrukuj go; Zamień w nim pierwszy ciąg cyfr na „-1”; Wydrukuj go;

Co jest bliższe naturalnej wypowiedzi niż spotykane w innych językach nieustanne powtarzanie nazwy zmiennej:

Niech $message oznacza napis „Magiczna liczba to 150\n”; Wydrukuj $message; Zamień w $message pierwszy ciąg cyfr na „-1”; Wydrukuj $message;

Podobnie jak dla C, urządzane są zawody w pisaniu nieczytelnego kodu. Urządzane są też zawody polegające na napisaniu jak najkrótszego programu wykonującego dane zadanie (Perl golf).

Nieco bardziej skomplikowany przykład:

$_ = "Magiczna liczba to 150\n";
print;
s/ (\d+) / $1 * 2 /ex;
print;

Wynikiem jest:

Magiczna liczba to 150 Magiczna liczba to 300

$1 to fragment tekstu pasujący do wzorca w pierwszym (tu jedynym) nawiasie a /ex mówi by ignorować wstawiane dla przejrzystości spacje wewnątrz wzorców (litera x od extended) oraz by wykonać gotowy tekst (litera e od evaluate) jako program w perlu (bez tego wynikiem byłoby: Magiczna liczba to 150 * 2).

Zmienne predefiniowane

W języku Perl wyróżniamy m.in. następujące zmienne predefiniowane:

• $_ – jest to domyślny argument funkcji, w przypadku gdy jest ich więcej, zapisują się w tablicy @_.
• $$ – Zawiera PID skryptu.
• $< – ID użytkownika, który uruchamia skrypt.
• $? – Status wyjścia ostatniego wywołania system().
• $. – Numer linii w czytanym pliku.
• @ARGV – Jeżeli skrypt zostanie uruchomiony z dodatkowymi parametrami, są one zapisywane na kolejnych miejscach w globalnej tablicy @ARGV. Można się do niej odwoływać tak jak do zwykłych tablic.

Potomkowie Perla

Powstało kilka języków wykorzystujących pewne cechy Perla. Najbardziej znane z nich to PHP, Ruby i Python.

Zobacz też

• CPAN
• Parrot
• mod_perl

Linki zewnętrzne

• Perl, the first postmodern computer language – Larry Wall o języku Perl (ang.)