1888

**1888. po kalendarima**
Gregorijanski	1888. (MDCCCLXXXVIII)
Ab urbe condita	2641.
Islamski	1305–1306.
Iranski	1266–1267.
Hebrejski	5648–5649.
Bizantski	7396–7397.
Koptski	1604–1605.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1943–1944.
• Shaka Samvat	1810–1811.
• Kali Yuga	4989–4990.
	Kineski
• Kontinualno	4524–4525.
• 60 godina	Yang Zemlja Miš; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11888.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	18. vijek – 19. vijek – 20. vijek
Decenija:	1850-e 1860-e 1870-e – 1880-e – 1890-e 1900-e 1910-e
Godine:	1885 1886 1887 – 1888 – 1889 1890 1891

Godina 1888 (MDCCCLXXXVIII) bila je prijestupna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom, odn. prijestupna godina koja počinje u petak po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

Za Nemce je ovo Godina tri cara, a za njeno ispisivanje rimskim brojem potrebno je čak 13 slova.

Događaji

Januar/Siječanj

3. 1. - Opservatorija Lick u Kaliforniji uvela refraktorski teleskop od 91 cm, najveći do 1897.
12. 1. - "Školska mećava" odnosi 235 života na Velikim ravnicama SAD, od čega je mnogo dece na putu iz škole.

13. 1. (1. 1. po julijanskom kalendaru) - Pomilovani radikali koji su izbegli iz Srbije, predsednik radikalne vlade Sava Grujić unapređen u đenerala.
januar - Rudyard Kipling objavljuje prvu zbirku priča, Plain Tales from the Hills, do kraja godine objavljuje još šest zbirki.
18. 1. - Bitka kod Sar Wehe je mahdistička pobeda nad Etiopljanima Tekle Haymanota, nakon čega je opustošen Gondar.
23. 1. - Raspuštena srpska skupština, izbori 21. 2. (4. 3. po novom).
27. 1. - U SAD osnovano National Geographic Society.

Februar/Veljača

1. 2. - Osnovan Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine, prvi direktor Kosta Hörmann.
6. 2. - Kancelar Otto von Bismarck izjavljuje u Rajhstagu povodom Bugarske krize da postoji mogućnost rata na dva fronta (sa Rusijom i Francuskom) i kako je Bugarska daleko od adekvatnog razloga da se Evropa baci u rat čiji bi ishod bio neizvestan.
8. 2. - Britansko-francuski dogovor o sferama interesa u Somaliji, Francuzi dobijaju Džibuti gde grade luku.
13. 2. - Prvi broj Financial Times-a (počeli 9. 1. kao London Financial Guide).
februar - Vincent van Gogh odlazi iz Pariza u Arles.

Mart/Ožujak

4. 3. (21. 2. po j.k.) - Izbori u Srbiji, velika većina izbornih mesta za radikale.
5. 3. - Velike poplave u Beogradu.
9. 3. - Teško bolesni Friedrich III. postaje njemački car nakon smrti Wilhelma I, vlada samo 99 dana.
11. 3. - Počinje Velika mećava 1888. na istočnoj obali SAD, oko 400 mrtvih.
12. 3. - Cecil Rhodes sa partnerima osnovao De Beers Consolidated Diamond Mines.
mart - Francuzi nametnuli protektorat na Zavjetrenim otocima, dijelu polinezijskih Društvenih otoka, što dovodi do devetogodišnje pobune domorodaca.
15. 3. - Kreće Sikimska ekspedicija, uspešno okončana u septembru - Britanci proterali Tibetance iz Sikkima.
27. 3. - Holanđanin Dorus Rijkers spasao 30-članu posadu nemačke barke Renown (tokom života spasao 487 ljudi).
30. 3. - Zakon o osiguranju u slučaju bolesti u Austriji.
mart-april - U Washingtonu, D.C. osnovan Međunarodni savet žena.

April/Travanj

2 - 11. 4. - U kraju Brighton Beach njujorškog Brooklyna, hotel od 5.000 tona premešten oko 150 metara pomoću šest lokomotiva preko 24 para železničkih šina.
3. 4. - Napad na prostitutku Emmu Smith je prvo od Ubistava u Whitechapelu - još sedam žena do kraja godine i tri sledeće.
6. 4. - Prva nova godina po novousvojenom tajlandskom solarnom kalendaru (106. godišnjica osnivanja Bangkoka).
8. 4. - 9. 12. - Svetska izložba u Barseloni.
april - Ekspedicija u pomoć Emin-paši: Henry Morton Stanley stigao do Emin-paše nakon što je izgubio dve trećine ekspedicije. Tokom putovanja je video Edwardovo jezero, najmanje od Velikih afričkih jezera.
16. 4. - Njemačko kolonijalno carstvo: anenktiran Nauru, okončava se desetogodišnji Nauruanski plemenski rat koji je odneo trećinu stanovništva.
16. 4. (4. 4. po j.k.) - Vodostaj Save kod Beograda je 659 cm.^[1]
26. 4. (14. 4. po j.k.) - Pad vlade Save Grujića - povod je to što kralj nije potpisao novi opštinski zakon (takođe i pitanje kraljice Natalije); novi predsednik vlade, činovničkog karaktera, je Nikola Hristić.
28. 4. - Pod pritiskom nemačke mornarice, zanzibarski sultan daje administraciju Tanganjike Nemačkoj istočnoafričkoj kompaniji.

Maj/Svibanj

1. 5. - Tesla dobio patent za asinhroni motor.
2. 5. - Država preuzela monopol duvana u Srbiji.
5. 5. - Austrijski pangermanski političar Georg von Schönerer osuđen na četiri meseca zatvora zbog napada na redakciju novina.
13. 5. - Carska princeza Izabela potpisala Lei Áurea ("Zlatni zakon") kojim se konačno ukida ropstvo u Brazilskom Carstvu - viša klasa se okreće protiv monarhije.
maj - Otvorena pruga Vranje - Ristovac - turska granica.
28. 5. - Celtic F.C. odigrao prvu zvaničnu utakmicu.

Jun/Juni/Lipanj

3. 6. - Avanturista Marie-Charles David de Mayréna osnovao efemernu Kraljevinu Sedang u Vijetnamu.
4. 6. - Belgijski kralj Leopold II inaugurirao prvi lift za brodove na Središnjom valonskom kanalu.
4. 6. - U Državi New York potpisan zakon o upotrebi električne stolice za pogubljenja (prvi put 1890).
5. 6. - Rat struja: njujorški elektroinženjer Harold P. Brown otvara kampanju protiv naizmenične struje nakon nekoliko fatalnih slučajeva, Thomas Edison mu pomaže u javnim demonstracijama.
6. 6. - Britanci anektirali Božićni otok zbog fosfata.
15. 6. - Wilhelm II postaje treći i poslednji nemački car (do 1918).
23. 6. - Kralj Milan Obrenović traži razvod od kraljice Natalije (koja se nalazi sa prestolonaslednikom Aleksandrom u Nemačkoj i želi da se vrati u Srbiju).
jun - Annie Besant organizuje štrajk žena zaposlenih u londonskoj fabrici šibica.
29. 6. - Händelov "Izrael u Egiptu" snimljen u Londonu na voštani fonografski cilindar, jedan od prvih snimaka muzike.

Jul/Juli/Srpanj

11. 7. - U Bennett, Colorado izmereno 118 F/48 C - decenija velike suše na američkom zapadu.
14. 7. - "Wiesbadenski skandal" - nemačka policija, po Bizmarkovom nalogu, proteruje kraljicu Nataliju i oduzima joj kraljevića (nakon što su ona i Milan neuspešno pregovarali preko gen. Protića).
15. 7. - Erupcija vulkana Bandai u Japanu, zatrpano pet sela, 477 mrtvih.
jul - U Kijevu proslavljena 900-godišnjica Krštenja Rusije.
jul - Dogovor Tesle, odn. njegovih finansijera Browna i Pecka, sa firmom Westinghouse Electric za polifazni indukcioni motor i transformator.
25. 7. - Frank Edward McGurrin, pronalazač slepog kucanja, popularisao novi metod ubedljivom pobedom na takmičenju.

Avgust/August/Kolovoz

Spomenik Berthi Benz i prva "benzinska stanica" u Wieslochu

5. 8. - Bertha Benz se prevezla 106 km od Mannheima od Pforzheima u Benz Patent-Motorwagen Nummer 3 - prvo duže putovanje automobilom.
7. 8. - Theophilus Van Kannel patentirao obrtna vrata.
7. 8. - U Whitechapelu ubijena prostitutka Martha Tabram, nije sigurno da li je počinitelj Džek Trbosek.
9. 8. - U Velikoj Britaniji omogućeno poslanicima da izjave vernost suverenu bez zaklinjanja Bogu, što omogućava i ateistima da budu u parlamentu (kampanju je vodio Charles Bradlaugh).
10. 8. - Vazdušni brod Friedricha Hermanna Wölferta leteo dvadesetak kilometara sa Daimlerovim motorom.
12. 8. - U Barseloni osnovan sindikat Unión General de Trabajadores, povezan sa socijalističkom strankom.
14. 8. - Danski parobrod Geiser potonuo u sudaru blizu Kanade, 118 mrtvih.
avgust - Vincent van Gogh slika "Suncokrete".

16. 8. - Izbija Abuširijev ustanak Arapa i Svahilija u Tanganjici protiv nemačkih pokušaja preuzimanja vlasti.
18. 8. - Otvorena Centralna železnička stanica u Frankfurtu, najveća do otvaranja Lajpciške 1915.
20. 8. - Pobuna u Dufileu, sudanska Ekvatorija (danas na severu Ugande), zatočen Emin-paša.
21. 8. - William Seward Burroughs dobio patent za računsku mašinu.
22. 8. - Pruga Mostar-Ostrožac (iza Jablanice, produžena Južna pruga).
avgust - Otvorena pruga Pirot - Caribrod (u Bugarskoj).
31. 8. - Ubijena Mary Ann Nichols, prva "kanonska" žrtva Jacka Trbosjeka.

Septembar/Rujan

4. 9. - George Eastman registrovao trgovačku oznaku Kodak i patentirao kameru sa filmom u rolni.
4. 9. - Gandhi otišao iz Indije u London na studije prava (do 1891).
6. 9. - Imperijalna britanska istočnoafrička kompanija dobila kraljevsku povelju - upravlja današnjom Kenijom (do 1895), kasnije i Ugandom (1890-96).
8. 9. - Annie Chapman je druga žrtva Jacka Trbosjeka.
8. 9. - Odigrane prve utakmice Engleske fudbalske lige.
9. 9. - Čile anektirao Uskršnji Otok.
12. 9. - Bjelovarska afera: biskup Štrosmajer odbrusio caru Franji Josipu.
27. 9. - Osnovana prva meteorološka služba u Kraljevini Srbiji.
27. 9. - Londonska Centralna novinska agencija dobila Pismo "Dear Boss" potpisano sa Jack the Ripper.
30. 9. - Niče završio "Antihrista" (objavljen 1895).
30. 9. - U Londonu pronađena tela Elizabeth Stride i Catherine Eddowes.

Oktobar/Listopad

2. 10. - Whitehall Mystery: ostaci žene pronađeni na tri lokacije u Londonu, uključujući gradilište Scotland Yarda.
4. 10. - Osnovano Društvo Osmanskih anadolskih železnica, podružnica Nemačke banke.
9. 10. - Washingtonov spomenik otvoren za javnost.
11. 10. - Nemački car Wilhelm II u poseti Rimu i italijanskom kralju.
13. 10. - U Sofiji osnovana Viša škola, od 1904. univerzitet, najstariji u Bugarskoj.
14. 10. - Francuski fotograf Louis Le Prince snimio u Leedsu Roundhay Garden Scene, najstariji sačuvani film u historiji.
14. 10. - Bitka kod Guté Dilija, Etiopljani razbili mahdiste na zapadu Etiopije.
15. 10. - Gradovi-države Hamburg i Bremen konačno ulaze u nemački carinski savez, Zollverein, skoro 18 godina nakon političkog ujedinjenja.
23. 10. - Paul Gauguin stigao u Arles kod Vincenta van Gogha.
24. 10. (12. 10. po j.k.) - Milan se razveo od Natalije aktom beogradskog mitropolita (umesto presudom Arhijerejskog sabora ili Konsistorije).
26. 10. (14. 10. po j.k., Sveta Petka) - Kralj Milan raspisao izbore za Veliku skupštinu, koja ima doneti novi ustav (čiji će nacrt pripremiti Ustavotvorni odbor, na osnovu dogovora svih stranaka).
29. 10. (17. 10. po j.k.) - Železnička nesreća kod Borkija - voz sa ruskom carskom porodicom iskočio iz šina kod Harkova, 23 ljudi poginulo ali carska porodica nepovređena.
29. 10. - Carigradska konvencija uglavnom daje slobodu plovidbe Sueckim kanalom.
30. 10. - Ruddova koncesija: Lobengula, kralj Matabelea, daje ekskluzivna rudarska prava trojici agenata Cecila Rhodesa, što će biti osnova za okupaciju Rodezije od 1890. (današnji Zimbabve i Zambija).

Novembar/Studeni

1. 11. - Uhvaćen bivši vijetnamski car Hàm Nghi, sledećeg meseca je izgnan u francuski Alžir.
6. 11. - Predsednik SAD Grover Cleveland gubi izbore uprkos većem broju popularnih glasova, jer republikanac Benjamin Harrison ima više elektora.
9. 11. - Pronađena peta i posljednja od "kanonskih" žrtava Jacka Trbosjeka, Mary Jane Kelly - kasnija slična ubistva su pripisana podražavateljima.
26. 11. - Umro patrijarh srpski German (Anđelić), za administratora postavljen Georgije Branković (patrijarh tek od 1890).
29. 11. - Osnovana Pittsburgh Reduction Company za proizvodnju aluminijuma, današnja Alcoa.

Decembar/Prosinac

2. 12. (20. 11. po j.k.) - U Srbiji održani izbori za Veliku narodnu skupštinu - od 600 poslanika izabrano 500 radikala, ostalo su liberali, nema naprednjaka.
7. 12. - John Boyd Dunlop patentirao gumu za bicikl (ali Robert William Thomson je dobio patent još 1846-47).
9. 12. - Herman Hollerith instalirao računsku mašinu sa bušenim karticama u ministarstvo rata SAD.
13. 12. - Heinrich Hertz obavestio Berlinsku akademiju nauka o otkriću elektromagnetskog zračenja.
18. 12. - Richard Wetherill i jedan kauboj otkrili u Koloradu Mesa Verde, ruševine Predačkih Pueblanaca ("Anasazi").
23. 12. - Vincent van Gogh odsekao sebi uho (ili deo uha) u psihotičnoj epizodi nakon svađe sa Gauguinom.
23. 12. (11. 12. po j.k.) - Prvi sastanak Velike narodne skupštine u Srbiji.
26. 12. - Božićni sastanak 1888. predstavlja početak nacionalnog pokreta na Farskim Otocima.
30. 12. - Na kongresu Socijaldemokratske partije Austrije u Hainfeldu prihvaćena Adlerova deklaracija o principima, što se smatra nastankom partije.

22. decembra po julijanskom kalendaru (3. 1. 1889. po g.k.) - Srbija: Velika skupština prihvatila nacrt Ustava kakav joj je predstavljen - veća građanska prava, značajnija uloga Skupštine (uveden parlamentarizam u Srbiji), predviđena lokalna samouprava.

Kroz godinu

1887. ili '88. - Branislav Nušić napisao komediju "Sumnjivo lice" - izvedena tek 1923.
Kovačićev roman "U registraturi" izlazi u nastavcima.
Zagrebački Muzej za umjetnost i obrt smješten u palači Hermanna Bolléa.
Donet Opšti imovinski zakonik za Crnu Goru, izradio ga Valtazar Bogišić.
Sedište Kosovskog vilajeta prebačeno u Skoplje.
"Zadarski kompromis" o saradnji srpske i hrvatske stranke u Dalmaciji, ali bokeljski i dubrovački Srbi ga odbijaju.
Montiran istosmjerni dinamo u rudniku u Zenici - početak električne energije u BiH.
U Mariborskoj gimnaziji odobreni razredi na slovenskom jeziku.^[2].
Pierre De Geyter napisao muziku za Internacionalu (reči Eugène Pottier 1871).
Britanska Imperija: Sarawak i Sabah na Borneu postaju britanski protektorati, kao i Kukova Ostrva (Kraljevina Rarotonga) u Okeaniji.
Plain Tales from the Hills je prva zbirka proze Rudyarda Kiplinga.
Osnovana diskografska kuća Columbia Records.
U Londonu osnovan Hram Isis-Urania, prvi hram Hermetičkog reda Zlatne zore.
Andreas Flocken napravio Flocken Elektrowagen, prvi električni automobil.
Prva verzija Međunarodne fonetske abecede.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1888.

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

6. 1. - Stevan Moljević, pravnik i političar († 1959)
18. 1. - Thomas Sopwith, pionir avijacije († 1989)
24. 1. - Ernst Heinkel, projektant aviona († 1958)

13. 2. - Georgios Papandreou, premijer Grčke († 1968)
25. 2. - John Foster Dulles, državni sekretar SAD († 1959)

13. 3. - Anton Makarenko, pedagog († 1939)
20. 3. - Krsto Odak, skladatelj i glazbeni pedagog († 1965)
26. 3. - Pavao Butorac, kotorski i dubrovački biskup, povjesničar († 1966)

April/Travanj – Jun/Lipanj

2. 4. - Grga Novak, hrvatski povjesničar i arheolog († 1978)
23. 4. - Đoko Mazalić, slikar († 1975)

11. 5. - Irving Berlin, američki kompozitor († 1989)
28. 5. - Jim Thorpe, atleta († 1953) ?
28. 5. - Velimir Deželić mlađi, književnik, političar († 1976)

6. 6. - Valerijan Kujbišev, sovjetski političar († 1935)
11. 6. - Bartolomeo Vanzetti, jedan od dvojice anarhista († 1927)
13. 6. - Fernando Pessoa, pesnik († 1935)
17. 6. - Heinz Guderian, general († 1954)

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

10. 7. - Giorgio de Chirico, slikar († 1978)
23. 7. - Raymond Chandler, romanopisac († 1959)
28. 7. - Vladimir Dvorniković, etnopsiholog († 1956)
29. 7. - Vladimir Zvorikin, pionir TV tehnologije († 1982)

4. 8. - Milan Stojadinović, ekonomista, predsednik vlade KJ († 1961)
13. 8. - John Logie Baird, pronalazač, pionir TV tehnologije († 1946)
16. 8. - T. E. Lawrence, "Lorens od Arabije" († 1935)

1. 9. - Andrija Štampar, hrvatski liječnik, specijalist higijene i socijalne medicine († 1958.)
6. 9. - Joseph P. Kennedy, Sr., političar, finansijer († 1969)
12. 9. - Maurice Chevalier, pevač i glumac († 1972)
18. 9. - Hamdija Kreševljaković, historičar i pisac († 1959)
26. 9. - T. S. Eliot, književnik († 1965)
29. 9. - Živko Jovanović, političar i publicista († 1923)

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

1. 10. - Zvonko Milković, hrvatski pjesnik i putopisac († 1978.)
6. 10. - Roland Garros, pilot († 1918)
9. 10. - Nikolaj Buharin, revolucionar, sovjetski političar († 1938)
14. 10. - Katherine Mansfield, novozelandska spisateljica
16. 10. - Eugene O'Neill, književnik, nobelovac († 1953)
25. 10. - Richard E. Byrd, polarni istraživač († 1957)

7. 11. - Čandrasekara Venkata Raman, fizičar, nobelovac († 1970)
7. 11. - Nestor Mahno, ukrajinski anarhokomunista († 1934)
8. 11. - Sima Marković, matematičar, član CK KPJ i IK Kominterne († 1939)
9. 11. - Jean Monnet, francuski diplomata, "Otac Evrope" († 1979)
10. 11. - Andrej Tupoljev, projektant aviona († 1972)
19. 11. - José Raúl Capablanca, kubanski šahista, svjetski prvak († 1942)
23. 11. - Harpo Marx, "nemi" brat († 1964)

16. 12. - Aleksandar I Karađorđević, kralj Jugoslavije († 1934)
28. 12. - F. W. Murnau, filmski režiser († 1931)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1888.

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

13. 1. - Đorđe Maletić, dramski pisac (* 1816)
13. 1. - Ivan Antunović, pisac, naslovni biskup kaločki (* 1815)
31. 1. - Ivan Bosco, svetac, utemeljitelj salezijanaca (* 1815)
5. 2. - Anton Mauve, holandski slikar (* 1838)
21. 2. - Dimitrije Mita Cenić, novinar i publicista (* 1851)
6. 3. - Louisa May Alcott, književnica (* 1832)
8. 3. - Josif Pančić, botaničar, prvi predsednik SKA (* 1814)
9. 3. - Wilhelm II, nemački car, kralj Pruske (* 1797)
11. 3. - Friedrich Wilhelm Raiffeisen, pionir seoskih kreditnih unija (* 1818)
26. 5. - Ascanio Sobrero, pronalazač nitroglicerina (* 1812)
31. 5. - Viktor Čolaković, bivši episkop niški (* 1797)
8. 6. - Mita Popović, književnik (* 1841)
15. 6. - Friedrich III, nemački car, kralj Pruske (* 1831)
20. 6. - Johannes Hermann Zukertort, poljski šahista (* 1842)

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

4. 7. - Theodor Storm, njemački književnik (* 1817.)
5. 8. - Philip Sheridan, američki general (* 1831)
16. 8. - John Pemberton, izumitelj Coca-Cole (* 1831)
23. 8. - Philip Henry Gosse, pronalazač akvarijuma (* 1810)
24. 8. - Rudolf Clausius, fizičar, pionir termodinamike (* 1822)
11. 9. - Domingo Faustino Sarmiento, pisac, bivši predsednik Argentine (* 1811)
19. 9. - Stevča Mihailović, bivši predsednik vlade Srbije (* 1804)
23. 9. - François Achille Bazaine, maršal Francuske (* 1811)
12. 10. - Leontije Radulović, mitropolit hercegovačko-zahumski (* 1835)
1. 11. - Nikolaj Prževaljski, geograf, istraživač (* 1839)
6. 11. - Antun Kržan, filozof, teolog (* 1835)
10. 11. - George Bingham, 3rd Earl of Lucan, britanski feldmaršal (* 1800)
17. 11. - Dora d'Istria, spisateljica, feministkinja iz porodice Ghica (* 1828)
26. 11. - Patrijarh srpski German (Anđelić) (* 1822)
1. 12. - Antim I, prvi poglavar Bugarske egzarhije (* 1816)
2. 12. - Namık Kemal, turski pesnik (* 1840)
3. 12. - Carl Zeiss, proizvođač optičkih instrumenata (* 1816)
15. 12. - Alexander von Hessen-Darmstadt, osnivač kuće Battenberg (* 1823)
16. 12. - Radivoje Milojković, bivši predsednik vlade Srbije (* 1832)
18. 12. - Antun Mažuranić, hrvatski jezikoslovac (* 1808.)
22. 12. - Mihail Loris-Melikov, ruski general, bivši ministar (* 1826)

Kroz godinu

Salih Sidki Muvekkit Hadžihuseinović, historičar (* 1825)
1885-89? - Ali-paša Gusinjski (* 1828)
Ivan Musić, svećenik, vođa ustanka u Hercegovini (* 1848)

Reference

↑ "Politika", 18. apr. 1924, str. 3
↑ Taylor, Habsburška Monarhija, Zagreb 1990., str. 150

[1] "Politika", 18. apr. 1924, str. 3

[2] Taylor, Habsburška Monarhija, Zagreb 1990., str. 150

[1]

[2]