Lucerna
| Lucerna | |
|---|---|
| |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | Plantae |
| Divizija: | Angiospermae |
| Razred: | Magnoliopsida |
| Red: | Fabales |
| Porodica: | Fabaceae |
| Rod: | Lucerna |
| Vrsta: | Medicago |
| Dvojni naziv | |
| M. sativa Linnaeus. | |
Lucerna ili lucerka (latinski: Medicago sativa) je višegodišnja biljka iz porodice Mahunarki (Fabaceae), roda Medicago. Tom rodu pripada 64 vrsta, od kojih su najvažnije obična ili plava lucerna (Medicago sativa) i hibridna lucerna (Medicago media).[1]
Obična lucerna ima snažan vretenast korijen koji uobičajeno prodire u tlo do 5 metara.[1] Nadzemna stabljika je zeljasta, razgranata, visoka 50 - 80 cm. Listovi su troperasti, cvjetovi plavo - ljubičasti, a plod spiralno uvijena mahuna. Lišće se smatra najvažnijim dijelom lucerne jer je bogato hranjivim materijama, na koje otpada do 50% biljke. Stoka se hrani lucernom u zelenom stanju, u obliku silaže, sijena ili lucernina brašna.[1] Količina hranjivih jedinica i proteina najveća je ako se biljka koristi u zelenom stanju, ili kao brašno dobiveno dehidracijom. Sijeno lucerne je bogato proteinima (16 do 20%), mastima (3%), mineralima i drugom materijama. Tokom godine prosječno se može dobiti od 4 do 5 otkosa, s prinosom od 10 do 15 t/ha.[1]
Lucerna ima izvanrednu sposobnost brze regeneracije stabljika i lišća nakon košnje. Tako da se u jednoj sezoni može imati ido 13 žetvi. Lišće lucerne je vrlo hranjivo i ukusno za stoku, jer sadrži oko 16 % proteina i 8 % minerala, a bogata je i vitaminima; A, E, D i K.[2] Lucerna je poznata po otpornosti na sušu, vrućinu i hladnoću.[2]
Kad se uzgaja kao pokrovni usjev ili kao dio rotacije usjeva, lucerna poboljšava količinu hranjivih tvari u tlu i smanjuje potrebu za sintetskim gnojivima.[2]
Lucerna je jedna od najstarijih krmnih kultura, koja je poznata još prije 8000 godina. Uzgajala se u Mezopotamiji i Arabiji. U Grčku je prenesena za Grčko-perzijskih ratovova. Nakon tog su je Rimljani i Arapi proširili po Mediteranu. Krajem 18. vijeka počela se saditi i po južnoslavenskim zemljama.
U svijet]]u se lucerna najviše uzgaja po Sjevernoj Americi (13 348 325 t/ha), nakon tog po Evropi (7 994 310 t/ha), Južnoj Americi (7 770 500 ha), Oceaniji (1 133 000 ha), Africi (434 970 ha) i po Aziji (199 400 ha). U Evropi se najviše sadi po Italiji (1 300 000 ha), Francuskoj (556 000 ha), Rumunjskoj (400 000 ha), Bugarskoj (399 000 ha) i Madžarskoj (337 500 ha).[1]
