Rogožarski SIM-VI
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
SIM-VI je jugoslovenski avion školski / sportsko turistički dvosedi, jednomotorni nisokokrilac koji je proizveden 1937. godine u jugoslovenskoj fabrici aviona Rogožarski iz Beograda
Avion SIM-VI je projektovao inženjer Sima Milutinović početkom 1930.-tih godina u želji da napravi laki i u eksploataciji jeftin avion za obuku pilota koji bi omogućio lakšu popularizaciju i omasovljenje sportskog vazduhoplovstva. Ovaj projekt je ležao u fijoci sve do 1936. godine kada su se stekli uslovi da se napravi jedan prototip ovog aviona. Prototip je napravljen u fabrici Rogožarski a prvi probni let je obavljen 1937. god. Avion je namenjen civilnoj upotrebi tj. obuci sportskih pilota, demonstracionim i turističkim letovima[1].
Avion je bio nisokokrilni jednokrilac sa jednim četvoro cilindričnim rednim motorom Walter Mikron snage 50 KS, drvenom dvokrakom elisom, sa dva člana posade koji su sedeli u tandem rasporedu, jedan iza drugog.
Avion je bio drvene konstrukcije presvučene platnom. Krila su tankog profila svega 6% trapezastog oblika sa zaobljenim krajevima. Sa svake strane, krila su bila zategnuta profilisanim žičanim zategama.
Odmah nakon završenih ispitivanja u letu aviona SIM-VI inž. Milutinović se prihvatio otklanjanju uočenih nedostataka tako da je već do kraja 1937. godine u Rogožarskom napravljena nova varijanta ovog aviona koja je dobila oznaku SIM-VI-a. U odnosu na svog prethodnika ovaj avion se razlikovao pre svega što je imao ugrađen nešto snažniji motor Walter Mikron II snage 44kW (tj. 60KS). Povećanje snage motora zahtevalo je ojačavanje osnovne konstrukcije aviona što je inž. Milutinović iskoristio za opšte poboljšanje aviona. Naime, kod aviona SIM-VI–a je povećana relativna debljina krila sa 6% na 15 % pa su zbog povećane čvrstoće krila izbačene žičane zatege a krila su do polovine razmaha bila presvučena lepenkom umesto platnom što je poboljšalo opštu krutost aviona. To je takođe omogućilo poboljšanje stajnog trapa i aerodinamičke karakteristike novog aviona, dok mu je težina neznatno povećana.
- Posada: 2 člana
- Dužina aviona: 7,16 m
- Razmah krila: 9,4 m
- Površina krila: 14,6 m2
- Težina praznog aviona: 315 kg
- Ukupna poletna težina: 515 kg
- Pogonska grupa: 1 h Walter Mikron II snage 44kW (tj. 60KS) četvorocilindrični linijski motor
- Maksimalna brzina: 160 km/h
- Minimalna brzina: 68 km/h
- Dolet: 480 km
- Praktičan plafon leta: 4.500 m.
Nakon uspešnog ispitivanja i registracije (YU-PDX)[2] avion SIM-VI je otkupila Središnja uprava Aerokluba koja ga je koristila na vazduhoplovnim mitinzima i za obuku i trenažu sportskih pilota. U serijsku proizvodnju avion nije ušao jer se nije mogao koristiti na manjim i nedovoljno uređenim aerodromima koji su se obično nalazili u unutrašnjosti zemlje.
Ispitivanja u letu koja su obavljena na aerodromu u Zemunu su pokazala da je avion SIM-VI–a ima nešto bolje karakteristike od svog prethodnika on je za razliku od njega mogao da izvodi i osnovne akrobacije. Nakon dobijanja plovidbene dozvole avion je registrovan civilnim oznakama YU-PEZ[2] i njega je otkupila Središnja uprava Aerokluba. Avion je korišćen sve do početka rata 1941. godine na aero-mitinzima, za trenažu pilota i sportska takmičenja. Pilot inž. Arsenijević, učestvovao je sa ovim avionom na sportskom takmičenju Kružni let sportskih aviona kroz države Male Atante 1938. godine kojom prilikom je etapno preleteo 3.274 km ostvarivši prosečnu brzinu od 151,01 km/h. Piloti koji su leteli ovim avionom smatrali su da je avion pokretljiv i lak za upravljanje i letenje, ali pored dobrih osobina i relativno niske cene SIM-VI–a nije rađen u seriji jer nije mogao da pobedi tradicionalan, empirijski pristup (robustan i snažan avion je dobar avion). Uoči rata ovaj avion je uključan u VV (Vojno vazduhoplovstvo) i korišćen kao avion za vezu, uništen je prilikom bambardovanja ratnog aerodroma Lazarevac 7. aprila 1941. godine.
- ↑ D. Stanojević; Č. Janić. „Životni put i delo jednog velikana našeg vazduhoplovstva - svetao primer i uzor naraštajima“. Mašinstvo 31: str. 1870-1871
- ↑ 2,0 2,1 „Civil Aircraft Register - Yugoslavia”. www.goldenyears.ukf.net. Arhivirano iz originala na datum 2012-07-11. Pristupljeno 14. 9. 2011.
- Lučić, Dušan D. (1936) ((sh)). Osnovi praktične aerodinamike sa opisima aeroplana. YU-Novi Sad: Vazduhoplovni Glasnik.
- Petrović, Ognjan M. (2004). „Vojni aeroplani Kraljevine SHS/Jugoslavije (Deo II: 1931 – 1941.)” ((sh)). Let - Flight (Muzej jugoslovenskog vazduhoplovstva) 3: str. 30-87. ISSN: 1450-684X.
- Stanojević, Dragoljub.; Čedomir Janić (1982). „Životni put i delo jednog velikana našeg vazduhoplovstva - svetao primer i uzor naraštajima” ((sh)). Mašinstvo (YU-Beograd: Savez inženjera i tehničara Jugoslavije) 31: str. 1870-1871.
- Nenadović, Miroslav (1967) ((sh)). Eksperimentalna istraživanja u razvoju koncepcije letelica. YU-Beograd: SANU (Posebna izdanja)- Spomenica knjiga 30. str. 167-189.
- registar YU-aviona Arhivirano 2012-07-11 na Wayback Machine-u
