Trst (provincija)
| Provincija Trst Provincia di Trieste | |
|---|---|
| |
| Država | Italija |
| Regija | Furlanija-Julijska krajina |
| Sjedište | Trst (Trieste) |
| Stanovništvo | 236.650 st. |
| Površina | 212 km² |
| Gustina naseljenosti | 121/km² |
| Veb stranica | Provincija Trst |
Tršćanska provincija (talijanski: Provincia di Trieste, slovenski: Tržaška pokrajina) je bila jedna od četiri provincije u talijanskoj regiji Furlaniji-Julijskoj krajini. Glavni i najveći grad pokrajine je Trst. Službeni jezici pokrajine su talijanski i slovenski.
Nakon raspada Zapadnog Rimskog Carstva, područje današnje provincije Trst zauzeli su Franci. Početkom 14. vijeka ovim krajem su ovladali habsburgovci oni su taj kraj po tadašnjim feudalnim običajima razdijelili svojim vazalnim podanicima, od kojih su grofovi iz Duina bili najmoćniji. Tokom vladavine Marije Terezije, i njena sina Josipa II u 18. vijeku značajno se razvila pomorska trgovina.
Nakon tog je ovak kraj 1809. godine zauzela napoleonova vojska. Nakon njegova sloma čitav kraj potpao je pod Austrijsko Carstvo i postao njegova pokrajina zvana Austrijsko primorje. Okolica Trsta je administativno podjeljena tako da su općine Duino-Aurisina (Devin-Nabrežina), Sgonico (Zgonik) i Monrupino (Repentabor) pripojene su Gorici (koja je bila glavni grad pokrajine Austrijsko primorje), dok je Trst potpao pod izravnu upravu Austrijskog carstva. Općine Dolina i [[Muggia|Muggia (Milje) postali su dio Istre. Londonskim ugovorom iz 1915. g., nakon propasti Austro-Ugarske, Trst s većim dijelom Julijske pokrajine su pripali Kraljevini Italiji.
Pri svršetku Drugog svjetskog rata, JNA oslobađa i anektira najveći dio Julije Sloveniji i Hrvatskoj, na ovom području 15. septembra 1947. godine, osnovana je 'država' pod nazivom Slobodna Teritorija Trsta - STT. Nakon višegoodišnjih napetosti oko budućnosti, Jugoslavija i Italija su se sporazumjele 1954. o podjeli STT između 2 države: Zona A postala je današnja provincija Trst u sastavu Republike Italije, a Zona B priključena je SFRJ i postala dio SR Slovenije i SR Hrvatske. Provincija Trst konačno je i službeno postala dio Italije 1977. godine, Osimskim sporazumom.
Teren Tršćanske provincije bio je prilično uski (5-10 km) i dugački (oko 30 km) pojas blago valovitog krasa uz Tršćanski zaljev, koji se uzdiže do 400 metara nadmorske visine. Tršćanska provincija na sjeverozapadu je graničila s provincijom Goriziom, sa juga i istoka Slovenijom (Primorska), a sa zapada Tršćanskim zaljevom (Jadranskim morem).
Između Trsta i Muggie nalazi se zaljev Muggia. Teritorij bivše provincije Trst je izrazito kraški teren [1] nazvan Trščanski kras (koji je u velikom dijelu pod Slovenijom) pun tipičnih kraških polja, golih izbrazdanih stijena sa škrapama, vrtačama, spiljama (najpoznatija spilja je Grotta Gigante) i jednom rijekom ponornicom Timavom koja ponire kod Škocjanske jame kao Reka i ponovno izlazi na površinu 2 km prije uvira u Jadransko more kod Ribiškog naselja između Monfalcona i Duina.
| Kod ISTAT (Istituto Nazionale di Statistica) | Općina (Comune) | Stanovnika (2009) |
|---|---|---|
| 032001 | Duino-Aurisina (Devin Nabrežina) | 8,675[2] |
| 032002 | Monrupino (Repentabor) | 891[2] |
| 032003 | Muggia (Milje) | 13,410[2] |
| 032004 | San Dorligo della Valle (Dolina) | 5,945[2] |
| 032005 | Sgonico (Zgonik) | 2,102[2] |
| 032006 | Trieste (Trst) | 205,523[2] |
| Ukupno | 236,546[2] |
Privreda bivše pokrajine temeljila se na brodogradnji, uslugama (osiguranje, trgovina, turizam) i prerađivačkoj industriji koja je uglavnom smještena u Trstu. Veliki prihod provincija ostvarivala je od transporta tršćanske luke. U posljednjim decenijama ponovno je razvijena poljoprivreda, ima puno maslina i vinograda za poznato vino iz tog kraja (teran).
Za Austro-Ugarske taj kraj bio je dio Austrijske rivijere (od Grada do Lošinja) u kojem je turizam bio vrlo razvijen za ondašnje prilike. Nešto iz tih zlatnih vremena je ostalo u Sistiani i Duinu, u kojima je razvijen balnearni turizam. Trst ima posjetioce, ali većinom tranzitne koji se ne zadržavaju u gradu dulje od dan-dva, u razgledavanju njegovih kulturno-historijskih spomenika. Velike kulturno historijske atrakcije bivše tršćanske provincije su Devinski dvorac i Maksimilijanov dvorac Miramare.
