Gramatikani
Gramatikani ose gramatiku (Latin: grammaticus) në botën antike greko-romake dhe ilire ishte përgjegjës për fazën e dytë në sistemin tradicional të arsimit, pasi një djalë kishte mësuar greqishten dhe latinishten e tij bazë. Puna e gramatikanit ishte të mësonte poetët e lashtë si Homeri dhe Virgjili, dhe mënyrën e duhur të të folurit përpara se një djalë të vazhdonte të studionte nën kujdesin e retorit . Pavarësisht nga origjina shpesh e përulur, disa gramatikanë vazhduan të arrinin pozita të larta në Romë, megjithëse pak patën sukses financiar.
Gramatika
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Rreth vitit 100 para Krishtit, Dionisi Thraksi e përkufizoi gramatikën si një "ekspertizë të fituar të përdorimit të përgjithshëm të poetëve dhe prozatorëve". Ai identifikoi gjashtë elementë në fushën e gramatikës antike:
- Lexim i saktë me zë të lartë
- Shpjegimi i mjeteve letrare
- Komentet për temën
- Komente për etimologjitë
- Përpunimi i rregullsive analogjike
- Studimi kritik i letërsisë.
Pothuajse dyqind vjet më vonë, mësuesi dhe pedagogu i shquar romak Kuintiliani e përcaktoi temën si njohjen e të folurit të duhur dhe shpjegimin e poetëve. [1]
Pozicioni
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Disa gramatikanë arritën pozita të larta në botën romake dhe gëzonin trajtim preferencial, pavarësisht nga puna e tyre relativisht e ulët dhe origjina shpesh e përulur. Ata ishin të përjashtuar nga taksat lokale në Romë për shembull. [2] Duke i mësuar fëmijët e të pasurve, gramatikanët mund të takoheshin dhe të shoqëroheshin me familje të shquara në Romë. Marcus Antonius Gnipho ishte pjesë e familjes së Jul Cezarit . [3] Kjo përkundër faktit se disa gramatikanë të njohur fillimisht ishin sjellë në Romë si robër. Dymbëdhjetë nga njëzet gramatikanët e përshkruar nga Suetoniu në veprën me titull De Illustribus Grammaticis kishin qenë skllevër. [4]
Gramatikanët latinë, si ekuivalentët e tyre grekë, erdhën nga e gjithë Perandoria Romake, duke përfshirë Sirinë, Spanjën, Galinë, Athinën dhe Italinë.
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Filologu
- Gjuhëtar
- Retorika
- Shkolla gramatikore
- Arsimi në Romën e lashtë
- Arsimi në Greqinë e lashtë
- Arsimi dhe edukata tek ilirët
Literatura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Suetonius, De Illustribus Grammaticis ("Jetët e gramatikanëve") Njëzet biografi të shkurtra.